M.I.Kalinin haykali
M. I. Kalinin haykali — Kaliningraddagi haykaltaroshlik yodgorligi, 1959-yilda Kalinin maydonida oʻrnatilgan. Haykaltarosh B.V.Yedunov va meʼmor A.V.Guleev loyihasiga koʻra ishlab chiqilgan. Yodgorlik sovet davlat va partiya arbobi, „Umumittifoq rahbari“ M.I. Kalininga bagʻishlangan. Haykal mintaqaviy ahamiyatga ega boʻlgan monumental sanʼat yodgorligi maqomiga ega[1].
Tarixi
tahrirSSSR Oliy Kengashi Prezidiumining Raisi vafotidan soʻng, Sovet davlatining uzoq muddatli rasmiy rahbari, SSSR Vazirlar Kengashining 1946-yil 30-iyundagi „Mixail Ivanovich Kalinin xotirasini abadiylashtirish toʻgʻrisidagi“ farmoniga binoan, Kyonigsberg Kaliningrad deb oʻzgartirildi[2]. Shaharning Kalinin maydoni deb oʻzgartirilgan Janubiy maydonidagi temir yoʻl vokzalining binosida[3], 1951-yil 7-aprelda viloyat tashkil topganining besh yilligi munosabati bilan „Umumittifoq boshligʻi“ ning boʻlajak yodgorligi poydevoriga tamal toshi qoʻyildi. Bahaybat 10 metrlik yodgorlikni loyihalashtirish haykaltarosh B.V.Yedunov va A.V.Gulyayevga ishonib topshirilgan.
Haykal „Monumentskulptura“ zavodida bronzadan ishlangan. Mytishi shahridagi badiiy quyish zavodida pushti granitdan yasalgan silindrsimon poydevorda SSSR gerbi va oʻn beshta ittifoq respublikalari bayroqlarining relyeflari oʻyilgan. Yodgorlik maydonning markaziy qismida keng zinalar olib boradigan tepalikda joylashgan. M. I. Kalinin chap qoʻlida buklangan qogʻoz bilan nutq soʻzlayotgan holda taqdim etilgan, bunga uning oʻng qoʻlining vazmin harakati bilan biroz urgʻu berilgan[4]. 1957-yilda Vyborgda xuddi shu haykaltaroshning oʻxshash, ammo kichikroq Kalinin haykali oʻrnatilgan.
1959-yil 5-dekabrda[5] boʻlib oʻtgan yodgorlikning tantanali ochilishi SSSR Konstitutsiyasi qabul qilingan kunga toʻgʻri keldi, uni ishlab chiqishda Kalinin faol ishtirok etgan. Haykalning tasvirlari keng koʻlamda, shu jumladan pochta konvertlarida ham takrorlana boshladi.
Kaliningrad viloyati Hukumatining 2007-yil 23-martdagi 132-sonli qarori bilan Mixail Ivanovich Kalinin haykali mintaqaviy ahamiyatga ega boʻlgan madaniy meros ob’ekti maqomini oldi.
Manbalar
tahrir- ↑ „Постановление Правительства Калининградской области от 23.03.2007 № 132“. 2018-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-mart.
- ↑ „Кенигсберг мог стать Балтийском“. 2022-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-mart.
- ↑ „Топонимия Калининграда“. 2021-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-mart.
- ↑ „Памятник М.И. Калинину“. 2021-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-mart.
- ↑ „Памятник М.И. Калинину - Калининград“. www.prussia39.ru. 2017-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 3-mart.