Majburiy harbiy xizmat – k, Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat.[1]

Harbiy chaqiriq – bu davlat tomonidan fuqarolarni milliy xizmatga, asosan harbiy xizmatga majburiy jalb qilish usulidir[2]. Chaqiriq qadimgi davrlardan boshlanib, hozirgi kunda ham baʼzi mamlakatlarda turli nomlar bilan davom etib kelmoqda. Yosh erkaklar uchun deyarli universal milliy chaqiriqning zamonaviy tizimi 1790-yillardagi Fransuz inqilobiga borib taqaladi. U yerda bu tizim juda katta va kuchli armiyaning asosiga aylandi. Keyinchalik, koʻpchilik Yevropa davlatlari tinchlik davrida ham bu tizimni oʻzlashtirdilar. Keyinchalik, koʻplab Yevropa davlatlari bu tizimni tinchlik vaqtida ham qoʻllay boshladilar. Natijada, maʼlum yoshga yetgan erkaklar 1 yildan 8 yilgacha boʻlgan muddatda faol harbiy xizmatni oʻtab, soʻngra zaxira kuchlariga oʻtkaziladigan boʻldi. Chaqirilish bir qator sabablarga koʻra bahsli hisoblanadi, jumladan, diniy yoki falsafiy asoslarga koʻra harbiy xizmatga vijdonan qarshilik koʻrsatish, siyosiy eʼtiroz, masalan, yoqtirilmagan hukumat yoki ommalashmagan urush uchun xizmat qilish, jinsiy kamsitish (tarixan erkaklar aksariyat hollarda loyihaga boʻysunishgan) va mafkuraviy eʼtiroz, masalan, individual huquqlarning buzilishi. Chaqiriluvchilar xizmatdan qochishlari kuzatilingan, baʼzan mamlakatni tark etishgan[3]. Baʼzi tanlash tizimlari jangovar operatsiyalar rolidan tashqarida yoki hatto harbiy xizmatdan tashqarida muqobil xizmat koʻrsatish orqali ushbu munosabatlarga mos keladi, masalan, Finlyandiyadagi siviilipalvelus (muqobil davlat xizmati) va Avstriya va Shveytsariyadagi Zivildienst (majburiy jamoat xizmati).

Manbalar

tahrir
  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  2. "Conscription". Conscription. 13 September 2023. http://www.merriam-webster.com/dictionary/conscription. 
  3. „Seeking Sanctuary: Draft Dodgers“.