Marie Louise "Masha" Yovanovitch (1958-yil 11-noyabrda tugʻilgan) — kanada-amerikalik sobiq diplomat va AQSh Tashqi ishlar xizmatining nafaqadagi yuqori lavozimli xodimi[1][2]. U Davlat departamentining bir qancha lavozimlarida ishlagan, jumladan, Davlat kotibining siyosiy masalalar boʻyicha oʻrinbosarining katta maslahatchisi (2004 — 2005), AQShning Qirgʻizistondagi elchisi (2005 — 2008), AQShning Armanistondagi elchisi (2008 — 2011), kotib yordamchisining asosiy oʻrinbosari Yevropa va Yevroosiyo ishlari boʻyicha byuro (2012 — 2013) va Ukrainadagi elchi (2016 — 2019) uchun. Yovanovitch Georgetown universiteti qoshidagi Diplomatiyani oʻrganish institutida diplomat boʻlib faoliyat yuritadi[3][4]. 2020-yil 31-yanvarda u Davlat departamentidan nafaqaga chiqqani haqida xabar berildi[5][6].

Marie Yovanovitch
AQShning Ukrainadagi elchisi
Mansab davri
2016-yil 29-avgust – 2016-yil 29-avgust
Prezident

Barack Obama

Donald Trump
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Marie Louise Yovanovitch

1958-yil 11-noyabr
Monreal, Kvebek, Kanada
Taʼlim

Prinston universiteti (BA)

Milliy mudofaa universiteti (MS)

Ukrainadagi elchi sifatida Yovanovitch prezident Donald Trump va uning ittifoqchilari tomonidan kuchaytirilgan fitna asosidagi tuhmat kampaniyasining nishoniga aylangan edi[7]. 2019-yilning may oyida Trump uning siyosiy raqibi, sobiq vitse-prezident va 2020-yilgi AQSh prezidentligiga nomzod Joe Bidenni tergov qilish uchun Trumpning Ukrainaga bosim oʻtkazish harakatlariga putur yetkazayotgani haqidagi Trump surrogatlarining daʼvolaridan soʻng, Yovanovitchni toʻsatdan lavozimidan chaqirib oldi[8][9]. Yovanovitchning lavozimidan chetlatilishi 2019-yil iyulida Trumpning telefon qoʻngʻirogʻi oldidan boʻlib oʻtgan, unda u Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyga Bidenni tergov qilish uchun bosim oʻtkazishga uringan[10]. Xabarchining telefon qoʻngʻirogʻi haqidagi shikoyati va uni yashirishga urinishlaridan soʻng, AQSh Kongressi Vakillar palatasi Trumpga qarshi impichment boʻyicha surishtiruvni boshladi. Yovanovitch palata qoʻmitasining bir nechta soʻrovlarida guvohlik berdi[11][12].

Faoliyati

tahrir

AQShning Qirgʻiziston va Armanistondagi elchisi va undan keyingi xizmati

tahrir

Yovanovitch „diplomatik doiralarda oʻzining oʻlchovli xulq-atvori va Respublikachilar va Demokratik maʼmuriyatlarni vakillik qilishdagi tirishqoqligi bilan yaxshi tanilgan“[13]. Yovanovitch 2004-yil 20-noyabrda AQShning Qirgʻizistondagi elchisi etib tayinlangan. U 2005-yil 4-fevralda oʻz ishonch yorliqlarini taqdim etdi va bu lavozimda 2008-yil 4-fevralgacha qoldi[14]. Uning Qirgʻizistondagi elchi lavozimiga nomzodi Senat tomonidan ovoz berish orqali tasdiqlandi[15].

AQShning Ukrainadagi elchisi

tahrir
 
Elchi Yovanovitch korruptsiyaga qarshi kurashi, jumladan, 2019-yil 1-aprelda boʻlib oʻtgan konferensiyadagi nutqi bilan mashhur edi.

Yovanovitch 2016-yil 18-mayda AQShning Ukrainadagi elchisi lavozimiga Geeff Pyatt oʻrniga nomzod sifatida eʼlon qilindi[16]. Nomzodlik ertasi kuni Senatga yuborildi va 2016-yil 14-iyulda Senatning ovozi bilan tasdiqlandi[17]. 12-avgust kuni qasamyod qilgan Yovanovitch 22-avgustda[18] Ukrainaga keldi va 2016-yil 29-avgustda ishonch yorliqlarini topshirdi.

Korrupsiyaga qarshi kurash va boshqa tadbirlar

tahrir

Yovanovitch Ukrainani korrupsiyaga qarshi kurashishga undagan saʼy-harakatlari uchun milliy xavfsizlik hamjamiyatida hurmatga sazovor boʻlgan[19] va oʻz faoliyati davomida Ukrainada korrupsiyaga qarshi kurash boʻyicha saʼy-harakatlarni kuchaytirish uchun tuzilgan Ukraina milliy antikorrupsiya byurosini kuchaytirishga harakat qilgan. Bu saʼy-harakatlar Yovanovitchga mamlakat ichida bir qancha dushmanlar olib keldi[20]. 2019-yil mart oyida Ukraina inqirozi media markazida qilgan chiqishida Yovanovitch Ukraina hukumati korrupsiyaga qarshi kurashda yetarli muvaffaqiyatga erishmayotganini aytdi va shunday dedi: „Ukrainaning avlodda bir marta boʻladigan oʻzgarish imkoniyati hali natija bermagani tobora ayon boʻlmoqda. Ukrainaliklar kutgan yoki bunga loyiq boʻlgan korrupsiyaga qarshi yoki qonun ustuvorligi islohotlarida“[21]. 2019-yil 1-aprel kuni Yovanovitch korrupsiyaga qarshi konferensiyada soʻzga chiqib, ukrainaliklarga korrupsiyaga barham berish uchun jasorat va sadoqat uchun minnatdorchilik bildirdi[22].

Manbalar

tahrir
  1. „Marie L. Yovanovitch“. Office of the Historian, United States Department of State. 16-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-oktabr 2019-yil.
  2. Hansler. „Marie Yovanovitch: Meet the ambassador at the center of the Ukraine controversy“. CNN (10-oktabr 2019-yil). 20-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-oktabr 2019-yil.
  3. LaFraniere, Sharon; Vogel, Kenneth P.; Baker, Peter. „Trump Said Ukraine Envoy Would 'Go Through Some Things.' She Has Already.“ (inglizcha). The New York Times (26-sentabr 2019-yil). 27-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  4. „Ambassador Marie L. Yovanovitch“ (inglizcha). Institute for the Study of Diplomacy, Georgetown University. 27-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-sentabr 2019-yil.
  5. „Ambassador (ret.) Marie L. Yovanovitch“ (inglizcha). ISD. 27-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-dekabr 2021-yil.
  6. Frias, Lauren. „Key witness in the impeachment inquiry Marie Yovanovitch retires from the State Department after being ousted following an apparent smear campaign“. Business Insider (31-yanvar 2020-yil). 1-fevral 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-yanvar 2020-yil.
  7. Edmondson, Catie. „Top State Department Official Confirms Smear Campaign Against Ousted Ukraine Envoy“. The New York Times (30-oktabr 2019-yil). 6-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2019-yil.
  8. Andrew Desiderio. „Defiant Yovanovitch says she was 'kneecapped' amid Trump 'smear campaign': The ousted ambassador to Ukraine delivered key testimony to impeachment investigators“. Politico (15-noyabr 2019-yil). 25-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-noyabr 2019-yil.
  9. Colby Itkowitz & Rosalind S. Helderman. „Recording of Trump calling for Yovanovitch's ouster appears to corroborate Parnas's account“ (24-yanvar 2020-yil). 24-yanvar 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-yanvar 2020-yil.
  10. Abigail Tracy. „"A Perfect Little Conspiracy Theory": The Sudden Recall of the U.S. Ambassador to Ukraine Might've Been the Beginning of the End for Trump“ (30-sentabr 2019-yil). 1-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-noyabr 2019-yil.
  11. Philip Ewing. „Ambassador Yovanovitch: Trump Comments In July Call Felt Like A 'Threat'“. NPR (15-noyabr 2019-yil). 25-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-noyabr 2019-yil.
  12. Abigail Tracy. „"This Is the Way Gangsters Operate": A Hero Is Born as Yovanovitch Gives Voice to Widespread Rage at State“ (15-noyabr 2019-yil). 21-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-noyabr 2019-yil.
  13. Geller, Adam; Noveck, Jocelyn. „Diplomat criticized by White House known for her diligence“. Associated Press (9-oktabr 2019-yil). 27-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-oktabr 2019-yil.
  14. „Marie L. Yovanovitch“. Office of the Historian, U.S. Department of State. 16-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-oktabr 2016-yil.
  15. „PN566 – Marie L. Yovanovitce – Department of State“. 109th Congress (2005–2006) (30-iyun 2005-yil). 27-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-oktabr 2019-yil.
  16. White House Press Office (18-may 2016-yil). „President Obama Announces More Key Administration Posts“. Press-reliz. 16-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-oktabr 2019-yil.
  17. „PN1493 – Nomination of Marie L. Yovanovitch for Department of State, 114th Congress (2015–2016)“. U.S. Congress (14-iyul 2016-yil). 26-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-sentabr 2019-yil.
  18. „Read Marie Yovanovitch's Prepared Opening Statement From the Impeachment Hearing“ (inglizcha). The New York Times (15-noyabr 2019-yil). 21-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-noyabr 2019-yil. „I arrived in Ukraine on August 22, 2016 and left Ukraine permanently on May 20, 2019.“.
  19. Miller, Greg; Dawsey, Josh; Sonne, Paul; Nakashima, Ellen. „Giuliani pursued shadow Ukraine agenda as key foreign policy officials were sidelined“. The Washington Post (24-sentabr 2019-yil). 18-dekabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2019-yil.
  20. Hudson, John; Demirjian, Karoun; Bade, Rachael; Sonne, Paul. „Ousted ambassador Marie Yovanovitch tells Congress Trump pressured State Dept. to remove her“. The Washington Post (11-oktabr 2019-yil). 16-noyabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-noyabr 2019-yil.
  21. Inskeep, Steve. „Who Is Former U.S. Ambassador To Ukraine Marie Yovanovitch?“. Morning Edition. NPR (11-oktabr 2019-yil). 26-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-oktabr 2019-yil.
  22. „Remarks by Ambassador Marie Yovanovitch at High Anti-Corruption Court Orientation Program“ (inglizcha). U.S. Embassy in Ukraine (2-aprel 2019-yil). 25-yanvar 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-yanvar 2020-yil.