Vikipediya

Atom massasi: Versiyalar orasidagi farq

Maqola Munozara

Atom massasi (tahrirlash)

9-Mart 2013, 22:52 dagi koʻrinishi

2 169 bayt olib tashlandi ,  10 yil oldin
Atom og‘irligi bilan birlashtirishga andoza qo‘shildi
VizualVikimatn
(Maqolaga matn qoʻshildi)
(Atom og‘irligi bilan birlashtirishga andoza qo‘shildi)
{{birlashtirishga|Atom og‘irligi}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
'''Atom massasi''' ('''nisbiy atom massasi''') - atom massasining [[atom massa birligi]]da ifodalangan qiymati.
 
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Atom massasi''', atom og‘irligi — atom massalarining atom massasi birli-klarida ifodalangan nisbiy qiymati. At.m. ifodasini ingliz ki-myogari J.Dalton 19-a. boshida fanga kiritgan. 1961 y.da qabul qilingan nisbiy atom massalari birliklari shkalasiga asosan atom massasi birligi (atm.m.b.) uglerod izotopi atomi 12S massasining 1/12 qismiga teng . Xalqaro belgisi — U. Ele-mentar zarralar, atom yadrolari, atomlar, molekulalar massasi birligi sifatida qo‘llaniladi. At.m. kimyoviy elementlar-ning eng muhim ko‘rsatkichidir. Kimyoviy elementlar atomlarining tuzilishi va xossalarining o‘zgarish qonuniyatlari At.m. b-n o‘zaro bog‘liq. Bir kimyoviy element izotoplarining At.m. qiymati turlicha bo‘ladi. Izotoplar aralashma-sidan tashkil topgan elementlarning At.m. sifatida aralashma tarkibidagi izotoplarning protsent miqdorlarini hisobga olgan holda shu izotoplar At.m. ning o‘rtacha qiymati qabul qilinadi. Ushbu qiymatlar elementlar davriy sistemasida (massa soni keltirilgan transuran elementlar bundan mustasno) keltirilgan. At.m. turli fizik va kimyo-viy usullar b-n aniqlanadi; ulardan eng aniqrog‘i — mass-spektroskopiyadir. Bu usulda element ionlari nisbiy zaryad-larning qiymatlari, boshqacha aytganda, zaryad kattaligining ion massasiga nis-batan aniqlanadi. Buning uchun ionlar-ning elektr yoki magnit maydonida to‘g‘ri chiziqli harakatdan chetga chiqishi tek-shiriladi. Fizik usullardan yana biri yadro reaksiyasiga asoslangan. Bunda yadroda bo‘ladigan o‘zgarishlar natija-sida bir atom yadrosining ikkinchi atom yadrosiga aylanishi tufayli ajralib chiqadigan energiyadan foydalaniladi. Kimyoviy usullardan biri — element-ning bir necha kimyoviy birikmalari mo-lekulyar massasini va bu birikmalarning kimyoviy tarkibini aniqlashga asoslan-gan. At.m.ni taqriban aniqlash usullari ham bor. Mas, ulardan biri Dyulong va Pti qoidasiga asoslangan; bu qoidaga ko‘ra, element At. m.ning o‘sha element-ning solishtirma issiqlik sig‘imi (S)ga ko‘paytmasi o‘zgarmas miqdor bo‘lib, u taxm. 6,3 ga teng: AS~6,3.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
[[Turkum:Kimyo]]
 
[[eo:Atompezo]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
CoderSIBot
Botlar
187 764

ta tahrir

"https://uz.wikipedia.org/wiki/Maxsus:MobileDiff/1239929" dan olindi