Gaz: Versiyalar orasidagi farq

'''Gaz''' — 1) uzunlik va masofani oʻlchash uchun moʻljallangan qad. oʻlchov birligi; arshin. Oʻrta Osiyo, shu jumladan Oʻzbekistonning baʼzi joylarida zar deb ham yuritilgan. Qiymati 0,71 m deb qabul qilingan. Gaz 3 xil usulda aniqlangan: 1-usulda uzatilgan qoʻlning barmoqlar uchidan yelkagacha boʻlgan masofa (70-75 sm) (birinchisi); koʻkrakning oʻrtasigacha boʻlgan masofa (80-G-90 sm) (ikkinchisi); to ikkinchi yelkagacha boʻlgan masofa (105-5-110 sm) (uchinchisi). 2-usulda G.ning oʻlchami 1 barmoq=6 arpa doni (1 arpa doni 6 ishchi ot yoliga teng) orqali aniqlanadi. Oʻzbekiston hududida 1G.=24 barmoq boʻlgan; agar 1 barmoq 2,18+2,28 sm boʻlsa, 1G. taxm. 52,32-^54,72 sm boʻlgan. 3-usul boʻyicha G.ning oʻlchami mushtum (tutam) orqali aniklanadi. Bunda 1 mushtum 4 barmoqqa tengligidan, shuningdek bosh barmoqning koʻtarilgan holatdagi uzunligi 3 barmoqqa tengligidan yangi uzunlik oʻlchov birligi — "mushtum koʻtarilgan bosh barmoq b-n" paydo boʻladi va u miqdor jihatidan 7 barmoq qiymatiga teng hisoblanadi. Shulardan 1G.=6 mushtum + 1 mushtum koʻtarilgan bosh barmoq b-n = 6-4 barmoq + 7 barmoq =31 barmoq. Demak, bu usulda 1G. 31 barmoqqa teng ekan. Endi 1 barmoqning oʻrtacha 2,18+2,28 sm ga tengligidan 1 G.ning qiymati aniqlanadi: 1G.= 31 barmoq =31 (2,18+2,28)=b7,58+70,68 sm.