Kirill alifbosi: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Bot: Migrating 115 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8209 (translate me) |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
||
Qator 1:
'''Kirill alifbosi''' – yozuv tizimidir. Bugungi kunda bu yozuvdan koʻp xalqlar foydalandi. Hozirda oʻzbek tili uchun kirill yozuvidan lotin yozuviga qadam-baqadam oʻtish amalga oshirilmoqda. Oʻzbek qoʻshimcha xarflari bilan, u quyidagi xarflardan iborat:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Kirill yozuvi''' — kad. slavyanlarning ikki alifbosidan biri (ikkinchisi — glagolitsa). "K." atamasi xristianlikning slavyanlar orasidagi targʻibotchiisi Kirill nomi bilan bogʻliq . K.yo. yunonlarning unsial yozuvi asosida paydo boʻlgan. Slavyanlardagi tovushlarni ifodalash uchun mazkur yunon yozuvida harflar (jami 24 ta) yetishmas edi. Bu tovushlar uchun maxsus (baʼzilari glagolitsa bilan bogʻliq holda) belgilar yaratildi.
K.yo.ning kad. yodgorliklari kad. bolgar Mostich (10-a.), shoh Samuil (11-a.) qabrtosh xatlari, Suprasl (16-a.) yilnomasi va b.; sharqiy slavyanlar boʻyicha esa Ostromir Injili, Beresta (qayin poʻstlogʻiga yozilgan) yorliqlari va b.dan iborat. K.yo.ni dastlabki pravoslav slavyanlar va, shuningdek, ruminlar (19-a.
gacha) qoʻllagan. K.yo.ning tarkibi va shakllari vaqt-vaqti bilan oʻzgartirib turilgan. Rossiyada 1708 y. Petr I farmoyishiga koʻra, bosma K.yo. rakami isteʼmoldan chiqarilgan. Bolgar, belorus, rus, serb, ukrain yozuvi slavyan K.yo. asosida (qoʻshimcha harflar va diakritik belgilar kiritish b-n) yaratilgan. Koʻpgina xalqlar rus tilida 1930— 40-y.larda amalda boʻlgan K.yo.ga ayrim oʻzgartishlar kiritib, oʻz yozuvlarini belgiladilar. Oʻzbekistonda 1940 y. mazkur yozuvdan sh, i harflarini chiqarib tashlab, oʻ, q, gʻ, h harflarini ilova qilgan holda rus K.yo.i qabul qilindi. 1996 y. lotin yozuvi asosidagi oʻzbek alifbosiga oʻtila boshlandi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
{{Katta-xarf | Xarf = А }}
Qator 47 ⟶ 56:
[[Turkum:Kirill alifbosi]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{OʻzME}}
| |||