Palau: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q695 (translate me) |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
||
Qator 1:
{{Palau_info}}
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Palau''' (Palau), Palau Respublikasi (The Republic of Palau) — Tinch okeanning gʻarbiy qismidagi Karolina orollari turkumidagi 8 ta yirik orolda joylashgan davlat. Baʼzan Belau deb talaffuz etiladi. Orollarning eng kattasi — Babeltuap o. Mayd. 508 km2. Aholisi 19,4 ming kishi (2002). Maʼmuriy-hududiy jihatdan 16 shtat (state)ra boʻlinadi. Poytaxti — Koror sh.
P. — respublika, AKSH bilan "erkin uyushgan" davlat. Amaldagi konstitutsiyasi 1981 y. qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (2000 y.dan Tomas Remengesau), aholi tomonidan toʻgʻri ovoz berish yoʻli bilan 4 y.ga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni 2 palatali (senat va delegatlar palatasi) Milliy kongress (parlament), ijrochi hokimiyatni prezident va hukumat amalga oshiradi. Aholisi — mikronezlar. Rasmiy til — ingliz va belau (palau) tillari. Dindorlarning aksariyati — katoliklar.
Barcha yirik orollari vulkan harakati natijasida vujudga kelgan, ular marjon riflari bilan oʻralgan. Fosfat konlari bor. Iqlimi nam, tropik iqlim. Yillik yogʻin 2250 mm dan 3000— 4500 mm gacha, Kusane o. togʻlarida 6000 mm. Vulkan orollarida doim yashil oʻrmon va savannalar; marjon orollarida, asosan, kokos palmasi va pandanus daraxti oʻsadi. Hayvonot dunyosi shim. orollarda mayda kemiruvchilar, kaltakesak, ilonlar va jan. orollarda turli qush va hasharotlardan iborat. Sohil boʻyi suvlarida baliq koʻp.
Palau arxipelagi orollarida odamlar Okeaniyadagi boshqa barcha orollarga nisbatan ilgariroq, bir necha ming yil avvaldan yashab keladi, deb taxmin qilinadi. Bu yerga yevropaliklardan birinchi boʻlib ispanlar 1710 y.da kelganlar. 1783 y. Angliya kemasi halokatga uchrashi oqibatida orolga keltirilgan kasalliklar natijasida 50 ming aholidan 5 mingi omon qoddi. 1886 y. hudud Ispaniya mustamlakasiga aylandi, 1889 y.da Germaniyaga sotib yuborildi, 1-jahon urushi vaqtida yaponlar bosib oldi va 1944 y.gacha ularning boshkaruvida boʻldi. 1947 y. BMT karoriga koʻra, AQSH boshqaruviga oʻtdi. 1993 y. noyab.
dagi referendum ishtirokchilari AQSH ga ixtiyoriy ravishda qoʻshilish uchun ovoz berdi. 1994 y. 1 okt.dan Palau Respublikasi AQSH bilan "erkin uyushma" doirasida mustaqillikka ega boʻldi. U oʻzini oʻzi idora qilsa ham, ammo mudofaa, moliya, tashki ishlar masalalarini AQSH boshqaradi. P. — 1994 y.dan BMT aʼzosi. Milliy bayrami — 1 okt. — Mustaqillik kuni (1994).
Vulkanlardan hosil boʻlgan unumdor yerlarda tapiok, kokos, meva va sabzavot yetishtiriladi, baliq ovlanadi. Qoramol, choʻchqa, echki boqiladi. Badiiy hunarmandchilik rivojlangan. Keyingi vaqtda sayyohlik iqtisodiyotda katta ahamiyat kasb eta boshladi. Rohatijon qum sohillar sayyohlarni koʻproq jalb etadi. Elektr energiya 16 ming kVtsoat quvvatli elektr styasida hosil qilinadi. Chetga kokos yongʻogʻi, tunets baligʻi sotadi, chetdan oziq-ovqat, mashina va uskuna, yoqilgʻi oladi. AQSH va Tinch okean mintaqasi mamlakatlari bilan savdo qiladi. Pul birligi — AQSH dollari.
Siyosiy partiyalar yoʻq. Matbuoti "Palau gazett" ("Palau gazetasi", oyda bir marta ingliz tilida chiqadigan hukumat gaz.) va "Tia Palau" ("Bu — Palau", ingliz va maqalliy tillarda chiqadigan gaz.)dan iborat. "Palau neshnl komyunikeyshnz korporeyshn" radioeshittirish kompaniyasi va 2 telemarkaz bor. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
'''Palau ''' (Palau Respublikasi) poytaxti — [[Koror]] shahri. [[BMT]] aʼzosi
Qator 7 ⟶ 24:
[[Turkum:Davlatlar]]
[[Turkum:BMT aʼzolari]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{OʻzME}}
| |||