Urart tili

Urart tili — urart xalqi va Urartu davlatining tili; ulik til. Mil. av. 9—6-a.larga mansub oʻyma yozuvlar (mixxat) orkali maʼlum. Hoz. Van kuli atrofida, sharqroqda Urmiya koʻligacha, qisman Armaniston Respublikasi hududida tarqalgan. U.t.ga yaqin qarindosh deb faraz qilinayotgan xurrit tili bilan birga alohida til oilasini tashkil etadi. Yozuvi akkad mixxatining soddalashtirilgan tizimidan iborat. Grafik tizimi kambagʻalligidan faqat 16 yoki 17 undoshni va 4 unlini farkdash mumkin, xolos va u, chamasi, U.t. fonologiyasini toʻla aks ettira olmagan. Grafikaga karaganda, U.t.da jarangli, jarangsiz va boʻgʻiz undoshlari farkdangan. Otlar son (birlik va koʻplik) va kelishik (8 ta) kategoriyalari boʻyicha oʻzgargan; grammatik jins kategoriyasiga ega emas. Feʼllar shaxsson, zamon, mayl va nisbatlar boʻyicha oʻzgargan. Morfologik jihatdan oʻtimli feʼllar oʻtimsizlarga qaramaqarshi qoʻyilgan. Soʻz yasalishi va soʻz oʻzgarishi agglyutinativ suffikslar yordamida amalga oshirilgan. Odatdagi soʻz tartibi: subʼyekt — obʼyekt — predikat (oʻtimli feʼllarda). U.t.da yozilgan koʻplab yodnomalar (500 dan ortiq) dastlab 19-a.ning 20-y.larida nemis arxeologlari tomonidan Van koʻli (Turkiya) atrofidan topilgan.