El Salvador: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Qator 13:
 
== Tarixi ==
7-asrgacha Salvador hududida [[indeyslar]]ning mayya, naxua qabilalari yashagan. 16-asrda mamlakat gʻarbi va markazini indeyslarning pipil, sharqini esa lenka qabilalari egallagan. [[1524-yil]]dan [[1821-yil]]gacha [[Ispaniya]] mustamlakasi. [[1560-yil]]dan [[Gvatemala]] general kapitanligi tarkibida boʻlgan. Amerikadagi ispan mustamlakalarining 1810—26 yillardagi mustaqillik uchun urushi davomida 1821-yil mustaqillikka erishdi. 1823—39 yillarda Markaziy Amerika Qoʻshma provinsiyalari tarkibida, [[1841-yil]]dan mustaqil davlat. Mamlakatda oʻtkazilgan islohotlar natijasida [[iqtisodiyot]] rivojlanib, 19-a.asr oxiri — 20-a.asr boshlarida sanoat korxonalari barpo etila boshladi. ljahon[[Birinchi jahon urushi]] arafasida dastlabki ishchi tashkilotlari, kasaba uyushmalari vujudga keldi. [[1931 y.-yil]] mamlakatda davlat toʻntarishi boʻlib, terrorchi [[diktatura]] oʻrnatildi va u [[1932 y.-yil]] A. Farabundo Marti boshchiligidagi qoʻzgʻolonni bostirdi. S.Salvador [[ikkinchi 2-jahon urushi]] vaqtida [[1941 y.-yil]]dan fashizmga[[fashizm]]ga qarshi koalitsiyaga qoʻshildi. [[1944 y.-yil]]gi yalpi ish tashlash natijasida diktatura agʻdarib tashlandi. [[1969-yil]] y. S.Salvador hukmron doiralari Gondurasga qarshi urush boshladi. 5 kun davom etgan urush mamlakat iqtisodiyotiga putur yetkazdi. Bir necha yil mobaynida S.daSalvadorda siyosiy beqarorlik hukm surdi, 1979 y.-yil hokimiyatni qoʻlga olgan harbiy xunta xalqni qirgʻin qilish siyosatini oʻtkazdi. 3 y.yil davomida 40 mingdan koʻproq kishi oʻldirildi, 100 mingdan ortiq kishi vatanni tark etdi. [[1980 y.-yil]] Farabundo Marti nomidagi milliy ozodlik fronti tashkil etildi. 1980—92 y.lardayillarda xuntaga qarshi fuqarolar urushida 75 mingga yaqin kishi qurbon boʻddi, 1 mln.gamillionga yaqin kishi qochoqqa aylandi. Nihoyat, [[1991-yil]] y. yanv.dayanvarda sulh shartnomasi tuzilib, demokratik rivojlanish yoʻliga oʻtildi. [[1994 y.-yil]] umumiy saylov oʻtkazildi, unda barcha siyosiy partiyalar ishtirok etdi. SSalvador[[1945 y.-yil]]dan [[BMT]] aʼzosi. Milliy bayrami — 15 sent.-sentysbr — Mustaqillik kuni (1821).
 
== Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari ==
Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari. Millatchi respublikachilar ittifoqi, [[1981 y.-yil]] tuzilgan; Milliy yarash partiyasi, [[1961 y.-yil]] tashkil etilgan; SSalvador xalq partiyasi, [[1966 y.-yil]] asos solingan; Farabundo Marti nomidagi milliy ozodlik fronti, Siyosiy partiya sifatida [[1992 y.-yil]] roʻyxatga olingan; Xristiandemokratik partiya, [[1960 y.-yil]] tuzilgan. Kasaba uyushmalari umumiy konfederatsiyasi, [[1958 y.-yil]] tashkil etilgan; Umumiy mehnat konfederatsiyasi, [[1983 y.-yil]] tuzilgan; S.Salvador unitar kasaba uyushma federatsiyasi, [[1965 y.-yil]] asos solingan.
 
Xoʻjaligi. S. — agrar mamlakat. Yalpi ichki mahsulotda q.x. ulushi 15%, sanoatning ulushi 24%, xizmat koʻrsatish sohasi 61%. Aholining aksariyati q.x.da band. Yirik tovar xoʻjaliklari bilan bir qatorda mayda dehqon xoʻjaliklari ham bor. Dehqonlarning koʻpchiligi yersiz. Q.x.ga yarokli yerlarning 50% da dehqonchilik qilinadi. Asosiy eksport ekinlari: kofe (dunyoda 6oʻrin), paxta, shakarqamish; oziq-ovqat ekinlaridan makkajoʻxori, oq joʻxori, loviya, sholi, sabzavot, mevalar; texnika ekinlaridan xeniken, kunjut, indigo, tamaki yetishtiriladi. Chorvachiligi zaif. Qoramol, choʻchqa boqiladi, baliq ovlanadi. Oʻrmonlarda yogʻoch tayyorlanadi, balzam olinadi.