'''Tibet Buddizmi''' — shuningdek '''lamaizm''' — [[Tibet]] va [[HimalayHimolay]]ga yopishganyaqin regionlardagilargahududlardagilarga mansub [[Buddizm]]ning bir yo'nalishi. Tibet Buddizmi [[Hinayana]], [[Mahayana]], [[Vadjrayana]], [[sutra]], [[tantra]] va [[dzogchen]] kabi turli darajalarning nazariyalariga asoslangan serqirra va komplekslikompleks ta'limotdir.
== Tibet Buddizmi tarihitarixi ==
[[Image:Lamas Rumtek.jpg|thumb|350px|left|Sikkim ibodathonasidagi Tibet ruhoniylari]]
Qator 8:
=== Tibetga Buddizmning kirib kelishi ===
Birinchi Buddizmni qabul qilgan tibetliklar - [[kianglar]] edilar. Bu [[IV- asr]]ning ohirlaridaoxirlarida, ular shimoliy [[Xitoy]]ni boshqarayotgan paytlarga to'g'ri kelgan va Tibetga ta'sir ko'rsatmagan.
Tibetga Buddizm (mahayan an'analari) birinchi bo'lib VII- asrning birinchi yarmida Xotandan ([[Tarim]] daryosining janubiy qirg'oqlari, [[Turkiston]]ning sharqi) kirib kelgan. Bu voqea [[Sontsgen Gampo]]ning ([[627]]—[[649]]) hukmdorlik davrida bo'lib o'tgan. U nepallik va xitoylik malikalarga uylanadi. Ikki malika haham o'zlari bilan Buddaning rasmini va astrologik, tibbiy matnlarni olib keladilar. Qirol bu buddaviy matnlarni sanskrit tilidan tarjima qildiradi.
Samye ibodathonasida bo'lib o'tgan mashhur disputdamunozarada [[VIII- asr]]ning ohirlaridaoxirlarida, qirol [[Trisong Detsen]] Tibetda [[Xitoy]] buddizmi emas, balki [[Hindiston]] buddizmi qabul qilinishi haqida qaror qabul qilgan edi. Buddizm kontaktlari esa [[Samarqand]]gacha borgan edi. Qirol Trisong Xitoy poytaxti [[Chan'anChanyan]]ni bosib olib qisqa vaqt qo'lida ushlab turadi. Xitoy buddizmidan yuz o'girilgan bo'lsadalsa-da, ba'zi tibet buddizmi maktablarida Chan an'analarining ta'siri bor. U maktablarda ikki xil sindorlar haqida gapiriladi: biri hamma narsaga birdaniga ega bo'ladiganlar, ikkinchisi butun yo'llarni qadamqadamba-ma qadam oshuvchilar.
* Birinchi maktab Chan talimoti bo'lgan - yorug'likka intilishni eslatadi, ammo Tibetda bu umuman boshqacha sharxlanadi. [[Qirg'iziston]]da [[VI-asr|VI]]-[[X-asr]]larga tegishli buddizm ibodathonalarining vayronalari topilgan. Ular uyg'ur an'analariga tegishligi noma'lum. Issiq-ko'l rayonida joylashgan [[Ili|Ili]] va [[Chu]] daryolari vodiylarida devorda yuqorida yozilgan davrga mansub qadimiy buddaviy yozuvlar topilgan. Bu esa Tibet madaniyatini shu yerlarda ham bo'lganligidan dalolat.
