'''Janubiy qutb''' - Yer aylanishining faraz qilinadigan oʻqi, Jan. yarim sharda yer yuzasi b-nbilan kesishgan nuqta. J. q. [[Antarktidaning Tinch okean qirgʻogʻiga yaqin qismida 280 m balandlikda joylashgan]]. Bu yerda muzning qalinligi 2810 m ga yetadi. Yer yuzasidagi har qanday nuqta J. q.ga nisbatan joylashgan boʻlib, har doim shim. yoʻnalishda boʻladi. J. q. [[atrofida iqlim juda ham sovuq]], [[muttasil shamol va izgʻirin]], [[boʻron boʻlib turadi]]. Havoning oʻrtacha t-rasi 1957—61 y.larda —48,6°, eng past t-ra —78,9° boʻlgan. Qutb kuni qariyb 179 sutka davom etadi (23 sent. dan 20—21 martgacha). (yana q. [[Geografik qupgblar]]). R. Amundsen boshchiligidagi norveg ekspeditsiyasi 1911 y. 14 dek.da birinchi boʻlib J. q.ga yetib borgan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
