Amudaryo tumani: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
||
Qator 1:
'''Amudaryo tumani''' - Qoraqalpog‘iston Respublikasi tarki-bidagi tuman. 1957 y. 18 dek.da tashkil etilgan. A.t. shim.da Nukus tumani, sharqda Xorazm viloyatining Gurlan tu-mani, jan. hamda g‘arbda Turkmaniston-ning Gubadog‘ tumani bilan chegaradosh. Mayd. 1,02 ming km2. Aholisi 126,1 ming kishidan ziyod (1999). A.t.da 1 shahar (Mang‘it), 1 shaharcha (Jumurtov), 10 ovul fuqarolari yig‘ini (Bobur, Do‘rmon, Quyuqqo‘pir, Nazarxon, Xitoy, Choyko‘l, O‘rta-qal’a, Qangli, Qilichboy, Qipchoq) bor. Markazi — Mang‘it sh.Tabiati. At. relefi, asosan, tekis-likdan iborat. Amudaryoning chap sohili bo‘ylab Jumurtov tizmasi joylash-452gan. Iqlimi keskin kontinental. Yanv.ning o‘rtacha t-rasi — 16, — 2G, iyulni-ki 27 — 32°. Yiliga o‘rtacha 100 — 110 mm yog‘in tushadi. A.t.da Qipchoqarna, Mang‘itarna, Qilichniyozboyarna kanalla-ri, Qorako‘lyop, Bog‘yop, Seityop, Oqoltin, Alieliyop, Eshonyop, Sho‘ryop, Halimbegyop, Ushinyop, Qumyop, Chatli-yop, Qizilyop, Ku-lotyop, Churchiyop, Qirqarqanyop, Xorazmyop, Quyi Tuvligayop, Jumuryop, Oltinyop, To-shyop, Alimboyyop, Qoraqalpoqyop, Bo‘zsuv ariklari bor. Bu kanal va ariqlar barcha xo‘jalik yerlarini suv bilan ta’minlaydi. Yerlarni sho‘rlanish va botqoqlanishdan saqlash maqsadida kollektorlar qurilgan. Tuman hududidagi Shaharsafo, Orqako‘l, Qoracho‘tal, Choyko‘l, Tuzloq, Tojiqalko‘l, Baytuko‘l, Uzunko‘l, Sarichnugulko‘l, Oqseytbobo va Otajon ko‘llarida baliq, o‘rdak va b. qushlar ko‘p. Ko‘llardagi qamish va yakandan qurilish materiali sifatida foydalaniladi. Tuman hududi, asosan, soz va qumloq tuproqli bo‘lib, tol, terak, tut, gujum, qarag‘an, turang‘il, oqbosh, yantoq, ajriq, pechak, sho‘ra, kdmish, chirmovuq, semizo‘t, yakan, otquloq va b. o‘sadi. Qobon, shakal, buri, kemiruvchilardan sichqon, kala-mush, qushlardan qirg‘ovul, o‘rdak, g‘oz, qarg‘a, zog‘cha, chumchuq, ko‘kqo‘ton, kaptar, qumri, ko‘kkarg‘a, sariq chumchuq, to‘rg‘ay va b. yashaydi.Aholisi, asosan, o‘zbeklar; qoraqalpoq, qozoq, turkman, qirg‘iz, rus, tatar, koreys, tojik va b. millat vakil-lari ham yashaydi. 1 km2 ga o‘rtacha 132 kishi to‘g‘ri keladi. Shaharliklar 30,6 ming kishi, qishloq aholisi 95,5 ming kishi.Xo‘jaligi ko‘p tarmoqli. Sano-at korxonalaridan Mang‘it paxta to-zalash, g‘isht
== Adabiyotlar ==
|