Uganda: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
k Boʻlimlarni vikifikatsiyalash
DastyorBot (munozara | hissa)
k un-t → universitet
Qator 42:
 
== Tibbiy xizmati ==
Sogʻliqni saqlash tizimi aralash: davlat davolash muassasalari bilan birga xususiy shyfoxonalar ham bor. Vrachlar Makerere un-tininguniversitetining tibbiyot maktabida tayyorlanadi.
 
Maorifi, ilmiy va madaniymaʼrifiy muassasalari. Majburiy taʼlim yoʻq. Boshlangʻich maktab 7 y.lik. Davlat maktablari bilan birga xususiy maktablar ham bor. Oʻrta maktab 6 y.lik: 4 y.lik toʻliqsiz va 2 y.lik toʻliq maktabdan iborat. Darslar, asosan, ingliz tilida olib boriladi. Boshlangʻich maktabning 4 sinfi negizidagi hunartexnika va q.x. maktablari, toʻliqsiz oʻrta maktab negizidagi oʻrta texnika va q.x. kollejlari yoshlarga kasbhunar taʼlimi beradi. Oʻqituvchilar kollejlari boshlangʻich maktablar uchun, Milliy ped. kolleji esa toʻliqsiz oʻrta maktablar uchun oʻqituvchilar tayyorlaydi.
 
Kampaladagi Makerere un-tiuniversiteti (1922 y.da asos solingan, 1949 y.dan Un-t kolleji, 1970 y.dan milliy Un-t maqomini olgan) oliy taʼlim beradi, unda gumanitar, ijtimoiy fanlar, q.x. va oʻrmonchilik, tabiiy fanlar, pedagogika ftlari mavjud. Tijorat va texnika kollejlari ham bor. Yirik kutubxonalari: Un-t kutubxonasi (1940), 200 tarmoq kutubxonasidan iborat Birlashgan ommaviy kutubxona. Kampalada U. muzeyi va Oʻrmon muzeyi (1922), Entebbeda Geol. muzeyi, Botanika bogi (1898), Ovchilik va baliqchilik muzeyi, akvarium va b. bor. I.t.lar Kampaladagi q.x. tadqiqot st-yasi (1937), davlat kimyo lab., paxtachilik i.t. stansiyasi, Entebbedagi veterinariya tadqiqot markazi (1926), geol. xizmati va mineral resurslar boʻlimi, oʻrmonchilik boʻlimida olib boriladi. Un-t huzuridagi ijtimoiy tadqiqot inti, Milliy taʼlim inti (1964), U. jamiyati (adabiyot, tarix, madaniyat sohalarida), ayrim muzeylar va Botanika bogʻida ham ilmiy ishlar olib boriladi. U hududida Sharqiy Afrika mintaqaviy i.t. muassasalari: dare baliqchiligi tashkiloti (1948, Jinja), tripanosomozlar tadqiqot tashkiloti (1949, Tororo) va virusologiya inti (1949, Entebbe) ishlaydi.
 
Matbuoti, radioeshittirishi va telekoʻrsatuvi. Ud a nashr etiladigan asosiy gaz. va jur.lar: "Ikveytor" ("Ekvator", ingliz tilidagi haftalik gaz., 1981 y.dan), "Mkombozi" ("Xaloskor", ingliz tilidagi oylik jur., 1982 ydan), "Munno" ("Doʻstingiz", katoliklarning luganda tilidagi xaftalik gaz., 1911 y.dan), "Nyu viji" ("Yangi nuqtai nazar", hukumatning ingliz tilidagi haftada 2 marta chiqadigan gaz., 1986 y.dan), "Sitizen" ("Fuqaro" ingliz tilidagi haftalik gaz.), "Star" ("Yulduz", ingliz tilidagi kundalik gaz., 1984 y.dan), "Taifa empia" ("Yangi millat", luganda tilidagi kundalik gaz., 1953 ydan). U. axborot agentligi hukumat agentligi boʻlib, u 1972 y. tashkil etilgan. U. radiosi hukumat tomonidan nazorat qilinadi. U. televideniye xizmati tijorat xizmati boʻlib, hukumat tomonidan nazorat qilinadi; 1962 y. tuzilgan.
Qator 62:
U.da badiiy hunarmandchilik orasida yogʻoch oʻymakorligi, kulolchilik ayniqsa rivojlangan. Mebel, cholgʻu asboblariga naksh solinadi. Lub, qamish, palma tolasi, novda, poxol, oʻt, papirusdan savat, boʻyra, qalqon, devor, turli idishlar yasaladi. 1936 y.da rassomlik maktabi tashkil etildi. Zamonaviy haykaltaroshlardan J. Kakoosa, G. Maloba, rangtasvirchilardan M. O. Buluma, I. Kalanzi, D. Sebegal, grafikachi rassom V. Envaki va b. Yevropadagi eng yangi oqimlar taʼsirida ijod qila boshladilar.
 
Musiqasi qad. va boy anʼanalarga ega. U. xalklarining tillari, urfodatlari, turmush tarzi turlicha boʻlgani tufayli musiqasi ham xilmaxil. Har bir elatga xos ohanglar va usullar mavjud. Urfodat, mehnat, marosim, sevgi qoʻshiqlari, qahramonlarni madh etuvchi qoʻshiqlar kabi janrlar rivojlangan. Davra boʻlib va yakka tarzda aytiladigan qoʻshiklar bor. Koʻpchilik xalklarning musiqasi pentatonikaga, oddiy va murakkab vazn oʻlchovlariga asoslangan. Cholgʻu asboblari: 8 torli arfa (ennanga), 8 torli lira (endonga), 1 torli skripka (endigidi), kamon (sekitulege), nay, truba, baraban, chang va sh.k. U.da "Afrikaning yurak urishi" milliy folklor ansambli, Embayre changchilar ansambli va b. musiqiy jamoalar bor. Tanikli musiqa arboblari: kompozitor J. Kgambiddva, sozanda Ye. Mulinda, xonanda J. Katumba, musiqashunoslar — B. Mubangizi, K. Sempebva va b. Musika kadrlarini U. milliy un-tininguniversitetining sanʼat fti, milliy musiqa departamenti va milliy kollej tayyorlaydi.