|
'''UttarpradeshUttar-Pradesh''' ({{lang-hi|उत्तर प्रदेश}}; {{lang-ur|اتر پردیش}}; {{lang-en|Uttar Pradesh}}) — Hindistonning[[Hindiston]]ning shim.shimoliy qismidagi shtat. [[Himolay togʻlariningoldi jan.togʻlari|Himolay togʻ]]larining janubiy etagida. Mayd.Maydoni 240,9 ming km2[[Km²|km²]]. Aholisi 166 mln. kishi (2001), aksari qismi [[Hinduiylik|hindu]] va [[Musulmon|musulmonlar]]. Asosiy tili — [[Hind tili|hindi]], aholisining bir qismi [[Urdu tili|urdu tilida]] soʻzlashadi. Maʼmuriy markazi — Lakhnau shshahri. Yirik shaharlari: [[Agra]], [[Kanpur]], [[Varanasi]], [[Aligarh]], [[Ilohobod]].
== Geografiyasi ==
Yer yuzasi, asosan, tekislik (HindGang tekisligi), 1/5 qismi Himolay togʻlarining jan.janubiy tarmoklaritarmoqlari (eng baland joyi Nandadevi choʻqqisi, 7816 m). IkdimiIqlimi tropik, mussonli iklimiqlim. Tekislik qismida [[May|may oyida]] oʻrtacha tra[[harorat]] 32°, iyulda[[iyul]]da 16°. Yillik yogʻin 700— 1200 [[Millimetr|mm]]. Qurgʻoqchilik ham boʻlibturadi. Eng yirik daryolari: [[Gang]] va uning irmoqlari. Sugʻorish kanali koʻp. Iyul — avg .daavgustda daryolar toʻlib oqadi, baʼzan toshqinlar boʻladi. Haydalmagan yerlarda palmazorlar va butali, seroʻt savannalar bor. Shtat hududining 12% dan ziyod qismi oʻrmon.
== Iqtisodiyoti ==
Xujaligida q.x. yetakchi. Asosiy ekinlari: sholi, bugʻdoy, dukkaklilar, arpa, shakarqamish, paxta, kunjut, tariq, yer yongoq, kartoshka. Chorvachilikda sut chorvachiligi rivojlangan. Sanoati, asosan, q.x. mahsulotlarini qayta ishlovchi korxonalardan iborat. Oziq-ovqat, koʻnpoyabzal, toʻqimachilik, qogʻoz, tamaki, aniq priborlar, elektr uskunalari korxonalari, mexanika va t.y. ustaxonalari bor. Agrada shisha buyumlar ishlab chiqariladi. Hunarmandchilikda gazlama, kalava ip, poyabzal, mebel, zargarlik buyumlari tayyorlanadi. Shtatda untlar va b. oliy oʻquv yurtlari bor. U.P. — qad. hind madaniyati markazi. Axrada mashhur Toj Mahal saroyi bor. Turizm rivojlangan.
|
