16-Sentyabr 2013, 09:35 dagi koʻrinishi tahrirlash DastyorBot (munozara \| hissa) Botlar 516 159 edits k fev. → fevral ← Avvalgi tahrir		24-Dekabr 2014, 13:50 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish IanraBot (munozara \| hissa) 1 365 edits k clean up, replaced: km2 → km² using AWB Keyingi tahrir →
Qator 2: <!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi --> '''Namibiya''' (Namibia), Namibiya Respublikasi (Republic of Namibia) — Afrikaning jan.-gʻarbiy qismida joylashgan davlat. Mayd. 825,4 ming ~~km2~~km². Aholisi 1,8 mln. kishi (2002). Poytaxti — Vindxuk sh. Maʼmuriy jihatdan 13 tuman (district)ra boʻlinadi. == Davlat tuzumi == Qator 9 ⟶ 8: da qabul qilingan, unga keyinchalik tuzatishlar kiritilgan. Davlat boshligʻi — prezident (1990 y.dan Sem Nuyoma). Konstitutsiyaga binoan u umumiy toʻgʻriovoz berish yoʻli bilan 5 y. muddatga saylanadi, yana bir muddatga qayta saylanishi mumkin. Ammo konstitutsiyaga 1998 y.da kiritilgan tuzatishga muvofiq Sem Nuyoma uchun prezident lavozimida boʻlish muddatini cheklash bekor qilindi. Konun chiqaruvchi hokimiyat — ikki palatali parlament (Milliy assambleya va Milliy kengash). Ijroiya hokimiyatni prezident va hukumat amalga oshiradi. Prezident bosh vazir va hukumat aʼzolarini tayinlaydi. == Tabiati == N.ning qirgʻoq chizigʻi tekis. Yer yuzasining aksari qismi bal. ~~900—1500~~900–1500 m yassitogʻlik boʻlib, daryo vodiylari va tektonik botiklar mavjud. Eng baland joyi 2600 m (Brandberg togʻi). Yassitogʻlikning sharqiy va shim. chekkalari qiya, gʻarbiy chekkasi esa sohil boʻyi tekisligi — Namib choʻliga tik tushgan. N.ning markazi va jan.dagi keng bukilma quyi kembriy yotqiziqlari bilan toʻlgan. Foydali qazilmalardan mis, germaniy, qoʻrgʻoshin-vanadiy, marganets, qalay, volfram konlari bor. Oltin, kumush, uran rudalari, oltingugurt, rux, sohildan va dengizning sohilga yaqin qismidan olmos xdm qazib olinadi. Iklimi tropik, juda quruq. Eng issiq oyi — yanvarning oʻrtacha t-rasi 18—27°, eng salqin oyi — iyulniki 12—16°. Yillik yogʻin sohilda 10—15 mm, shim.sharqida 500 — 700 mm. Koʻpgina daryolarida faqat yomgʻir yoqqan vaqtda suv oqadi. Yirik daryolari: Oranj, Zambezi va Kunene. N. hududining koʻp qismida tropik choʻl va qizgʻish qoʻngʻir tuproq. Namib choʻlida oʻsimlik juda siyrak. Yassitogliklar kserofit butazorlar bilan qoplangan. Balandroq joylar chala choʻl va choʻl savannasidan iborat. Hayvonlardan endemik kemiruvchilar, hasharotxoʻrlar, naytish yashaydi. Viverralar, kiyik, sirtlon uchraydi. Hayvonlarningayrim turlari faqat milliy bogʻlar va qoʻriqxonalarda saqlanib qolgan, milliy bogʻlarning eng kattasi — Etosha milliy bogʻi.▼ ▲Iklimi tropik, juda quruq. Eng issiq oyi — yanvarning oʻrtacha t-rasi 18—27°, eng salqin oyi — iyulniki 12—16°. Yillik yogʻin sohilda ~~10—15~~ 10–15 mm, shim.sharqida 500 —– 700  mm. Koʻpgina daryolarida faqat yomgʻir yoqqan vaqtda suv oqadi. Yirik daryolari: Oranj, Zambezi va Kunene. N. hududining koʻp qismida tropik choʻl va qizgʻish qoʻngʻir tuproq. Namib choʻlida oʻsimlik juda siyrak. Yassitogliklar kserofit butazorlar bilan qoplangan. Balandroq joylar chala choʻl va choʻl savannasidan iborat. Hayvonlardan endemik kemiruvchilar, hasharotxoʻrlar, naytish yashaydi. Viverralar, kiyik, sirtlon uchraydi. Hayvonlarningayrim turlari faqat milliy bogʻlar va qoʻriqxonalarda saqlanib qolgan, milliy bogʻlarning eng kattasi — Etosha milliy bogʻi. == Aholisi == N. tub joy aholisining aksari qismi bantu tillari oilasiga mansub elatlardan iborat. Gottentot, togʻlik damara va bushmenlar ham yashaydi. Yevropaliklar aholining 7%ni tashkil etadi. Rasmiy tili - ingliz tili. Axrlining 90% xristianlar, qolgan qismi mahalliy anʼanaviy dinlarga eʼtiqod qiladi. Shahar aholisi 25%. Yirik shaharlari: Vindxuk, Uolfish-Bey, Sumeb, Kitmansxup, Ochivarongo. == Tarixi == Qator 31 ⟶ 27: 1960 y.da tuzilgan SVAPO , (Jan.Gʻarbiy Afrika xalq I tashkiloti) tub joy aholining milliy ozodlik harakatiga boshchilik qildi. 70-y.larning oxirlaridan bu tashkilotning faolligi kuchaydi. U N.ga darhol mustaqillik berilishini va demokratik xalq hukumati tuzilishini talab qildi. Nihoyat, 1990 y. 21 martda N. mustaqil deb eʼlon qilindi va N. Respublikasi deb yuritila boshladi. N. — 1990 y.dan BMT va Afrika Birligi tashkiloti aʼzosi. 1991 y. 25 dek.da OʻzR suverenitetini tan olgan. Milliy bayrami — 21 mart — Mustaqillik eʼlon qilin-tan kun (1990). == Siyosiy partiyalari, kasaba uyushmalari == Jan.-Gʻarbiy Afrika xalq tashkiloti (SVAPO), partiya, 1960 y.da asos solingan; Turixalle demokratik alyansi, partiya, 1977 y.da tuzilgan; Demokratlar kongressi, partiya, 1999 y.da tashkil etilgan; Birlashgan demokratik front, 1989 y.da tuzilib, 1993 y.da partiyaga aylantirilgan. N. ishchilari milliy ittifoqi kasaba uyushma birlashmasi, 1971 y.da tuzilgan. == Xoʻjaligi == N. konchilik sanoati rivojlangan agrar mamlakat. Konchilik sanoati N. iktisodiyotining negizidir. Yalpi ichki mahsulotda konchilik sanoati 21,6%, q.x. va baliqchilik 15,4%, qayta ishlash sanoati 6,2%ni tashkil etadi. 20-a.ning 90-y.larida har yili salkam 800 ming karat olmos, 1600  kg oltin, 90 t dan ziyod kumush, 72 ming t rux, 33 ming t mis, 35 ming t qoʻrgʻoshin, shuningdek, koʻp miqdorda uran rudalari, kalay, marganets, volfram, vanadiy, oltin-gugurt qazib olindi. Rangli metallurgiya korxonalari qurilgan. Yiliga oʻrtacha 1 mlrd. kVt-soat elektr energiya hosil qilinadi. Vindxuk, Sumeb va UolfishBeyda yirik issiklik elektr st-yalari bor. Kunene daryosida 320 MVt kuvvatga ega boʻlgan GES qurilgan. Konchilikka bogʻliqboʻlmagan i.ch. sanoati unchalik yaxshi rivojlanmagan. Chetdan keltirilgan qismlardan mashina va uskunalar yigʻadigan z-dlar, yogʻochsozlik korxonalari, baliq uni va konservalari ishlab chiqariladigan z-dlar, tyulen yogʻini qayta ishlaydigan f-ka, oziq-ovqat, yengil sanoat korxonalari mavjud. Qator 50 ⟶ 44: Matbuoti, radioeshittirishi va telekoʻrsatuvi. N.da nashr etiladigan asosiy gaz. va jur.lar: "Algemayne saytung" ("Umumiy gazeta", nemis tilida chiqadigan kundalik kechki gaz., 1915 y.dan), "Namib tayme" ("Namib vaqti", ingliz, nemis, afrikaans va por-tugal tillarida haftada 2 marta chikadigan gaz., 1958 y.dan), "Namibian" ("Namibiyalik", ingliz tilida chika-digan gaz., 1985 y.dan), "Nyu ira" ("Yangi davr", ingliz tilida haftada 2 marta chiqadigan hukumat gaz.), "Republikeyn" ("Respublikachi", afrikaans, ingliz va nemis tillarida chiqadigan kundalik gaz., 1977 y.dan), "Namibiya tudey" ["Bugungi Namibiya", ikki haftada 1 marta Luanda (Angola)da chika-digan jur., 1977 y.dan], "SVAPO informeyshn bulletin" ("SVAPO axborot byulleteni", oyiga 1 marta chikali). N. axborot agentligi (NAMPA) 1987 y.da tashkil etilgan. N. radioeshittirish korporatsiyasi, radioeshittirish va telekoʻrsatuv mahkamasi, 1979 y.da tuzilgan. Xalq sanʼati. N. hududidan qad. qoya rasmlari topilgan. Ular maʼdan boʻyoqlar bilan yoki oʻyma usulda bajarilgan. Bir necha ming yillar avval bushmenlar va ularning ajdodlari chizgan bu rasmlarda xilma-xil hayotiy voqealar (ov va jang manzaralari, diniy marosimlar, afsona qahramonlarining ishlari) tasvirlangan. 1907 y.da Brandberg togʻi yaqinidagi Maak gʻoridan topilgan qoya naqshi jahonga mashhur boʻlib, mil. av. 2-ming yillikning oʻrtalariga mansubligi aniklandi va u "Oq ayol" deb nomlandi. N.da anʼanaviy turar joylar ibtidoiy (doira shaklidagi devorlari oʻt, shox-shabba, hayvon terilari bilan yopilgan) chaylalardan iborat. Chayla oʻrtasiga ustun qoʻyilib, tomi poxol bilan yopiladi. N.da badiiy xunarmandchilik (kulolchilik, kashtachilik), metalldan qurol, zeb-ziynat (taqinchoq va h.k.) yasash keng tarqalgan. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> <!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri --> '''Namibiya ''' (Namibiya Respublikasi) poytaxti — [[Vindoyek]] shahri. [[BMT]] aʼzosi == Manbalar ==▼ {{stub}}▼ {{manbalar}}▼ {{OʻzME}}▼ [[Turkum:Afrika]] [[Turkum:Davlatlar]] [[Turkum:BMT aʼzolari]] ▲== Manbalar == ▲{{manbalar}} ▲{{OʻzME}} ▲{{stub}}

Namibiya: Versiyalar orasidagi farq