Panama: Versiyalar orasidagi farq

P.ni ispanlar mustamlaka qilib olgunga qadar bu yerda kuna, guaymi, chokova va b. 60 dan ortiq in-deys qabilasi yashagan. P.nidastlab 16-a.da ispan konkistadorlari zabt etgan. Mustamlakachilar tub aholiga zulm oʻtkazgan va koʻpchiligini qirib tashlab, plantatsiyalar va konlarda ishla-tish uchun Afrikadan negr qullarni keltirgan. Amerikadagi ispan mustamlakalarining mustaqilligi uchun urush davomida (1810—26) Panama oʻzini mu-staqil deb (1821) eʼlon qildi va S Bolivar tuzgan Buyuk Kolumbiya respublikasi tarkibiga kirdi. 1830 y.da Buyuk Kolumbiya parchalangach, 1831 y.dan Yangi Granada (1886 y.dan Kolumbiya) respublikasi tarkibiga departament huquqida kirdi. 1903 y. P. Ko-lumbiyadan ajralib chiqib, mustaqillik eʼlon qildi. Ammo oʻsha yili 18 noyabr da AQSH bilan P. oʻrtasida tuzilgan shartnomaga binoan, Panama kanali qurish moʻljallangan hudud AQShga "abadiy foydalanish, egallash va nazorat qilish" uchun berilishi oqiba-tida P. AQShga butunlay qaram boʻlib qoldi. Amerikaliklar bu yerda harbiy baza qurib, oʻz qoʻshinlarini joylashtirdi. P. xalqi koʻp yil oʻz yerini ozod qilish uchun kurashdi (1958, 1959, 1964 y.lardagi harakatlar). 1968 ‘y. general O. Torrixos Errera boshchiligidagi milliy gvardiya davlat toʻntarishi qilib, iqtisodiy mustaqillikni mu-stahkamlash, siyosiy hayotni demokra-tiyalash tadbirlarini oʻtkazdi. 1977 y. P. hukumati AQSH bilan tuzgan ikki shartnomaga koʻra, 1903 y.gi shartnoma bekor qilindi, 1979 y. 1 okt.dan kanal zonasi ustidan P. suvereniteti tiklandi, 2000 y. 1 yanvardan kanalning oʻzi ham P. tasarrufiga oʻtdi. P. 1945 y.dan — BMT aʼzosi. OʻzR suverenitetini 1992 y. 2 yanvarda tan oldi. Milliy bayrami —3 noyabr — Mustaqillik kuni (1903).