Xatirchi tumani: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
CoderSIBot (munozara | hissa) Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi |
||
Qator 62:
}}
'''Xatirchi tumani''' - Navoiy viloyatidagi tuman. 1926 y. 29 sent.da tashkil etilgan. 1927—30 y.larda Zarafshon okrugidagi tuman, 1938 y.dan Samarqand viloyati, 1982 y.dan Navoiy viloyati, 1989 y.dan Samarkand viloyati, 1992 y.dan Navoiy viloyati tarkibida. Shim.dan Nurota, jan.sharqdan Samarqand viloyatining Kattaqoʻrgʻon, shim.sharkdan Qoʻshrabot, jan.dan (Zarafshon daryosi orqali) Narpay va Paxtachi tumanlari, gʻarbdan Navoiy viloyatining Navbahor tumani bilan chegaradosh. Mayd. 1,37 ming km². Aholisi 143,9 ming kishi (2004). Tumanda 1 shahar (Yangirabot), 1 shaharcha (Langar), 8 qishloq fuqarolari yigʻini (Bogʻchakalon, Olchinobod, Oxunboboyev, Oqoltin, Poʻlkan shoir, Xonaqa, Yangiyoʻl, Krracha) bor. Markazi — Yangirabot sh.
Tabiati. Shim. kismi Nurota togʻ tizmasi va togʻ etagi qiya tekisligidan iborat, jan. qismi Okdaryo,Qoradaryo va qisman Zarafshon daryosi vodiylarini oʻz ichiga oladi. Iklimi kontinental, yillik oʻrtacha tra 13,5°. Yanv.ning oʻrtacha trasi —1,7°, eng past tra —33°. Iyulning oʻrtacha trasi 28,7°, eng yuqori tra 44°. Vegetatsiya davri 212 kun. Yillik yogʻin miqsori, shim. togʻlik kismida 300 mm, jan.dagi tekisliqda 200 mm. Suv resurslari Krradaryo, Okdaryo, Zarafshon va bir necha soylardan iborat. Tuproqlari tog etaklari tipik boʻz, och boʻz tuproqlar. Jan. kismida sugʻoriladigan boʻz, allyuvial, oʻtloqi va oʻtloqibotqoq tuproqlar tarqalgan. Togʻ etaklaridagi qiya tekisliklarda chorvachilik va tokchilik rivojlangan. Yovvoyi oʻsimliklardan daryo terrasalari va qayirlarida qamish, roʻvak, bugʻdoyiq, shoʻrajriq, kampirsoch, itgunafsha, suvrang , yulgʻun va b., Nurota togʻlari etaklarida rang , yaltirbosh, chalov, karrak, kiyik oʻti, oq safrak, gulxayri, betaga; bahorda efemerlar oʻsadi. Butalardan doʻlana, pista uchraydi. Yovvoyi hayvonlardan boʻri, tulki, chiyaboʻri, quyon, jayran, togʻ echkisi va toʻqayzorlarda qirgʻovul, loyxoʻrak, oʻrdak, lochin, bulduruq, qirgʻiy, soʻfitoʻrgʻay, chumchuq, chugʻurchiq, zargʻaldoq; sudraluvchilardan gekkonlar, toshbaqa, sariq ilon, kobra, echkemar; kemiruvchilardan jayra, koʻrsichqon, kichik qoʻshoyoq, qumsichqon, tipratikan, kalamush va b. uchraydi. Nurota togʻining yon bagʻrida. Langar koni bor.
| |||