Senegal: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
{{Maʼnolari|Senegal (maʼnolari)}}
[[File:Coat of arms of Senegal.svg|right|120px]]▼
[[File:Flag of Senegal.svg|right|200px]]▼
[[Tasvir:LocationWesternAfrica.png|right|thumbnail|350px]]▼
'''Senegal''' (Senegal), Senegal Respublikasi (Republique du Senegal) — Gʻarbiy Afrikada joylashgan davlat. Mayd. 196,2 ming km². Aholisi 10,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Dakar sh. Maʼmuriy jihatdan 10 viloyat (region)ra boʻlinadi.
==Davlat tuzumi==
==Tabiati==
Aholisining koʻpchilik qismini (87%) gʻarbiy atlantika tillari oilasiga kiruvchi volof, fulbe, serer, diola va b. xalqlar tashkil etadi; arablar, yevropaliklar (asosan, fransuzlar) ham yashaydi. Rasmiy til — fransuz tili. Shahar aholisi 42,3%. Aholining aksariyati musulmonlar. Katoliklar ham bor. Yirik shaharlari: Dakar, Kaolak, Tiyes.
==Tarixi==
Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari. Sotsializm va birlik harakati partiyasi, 1981 y. asos solingan; Demokratik ittifoq — Mehnat partiyasini tuzish harakati partiyasi, 1974 y. tuzilgan; Milliy demokratik birlashma partiyasi, 1976 y. tashkil etilgan; Mustaqillik va mehnat partiyasi, 1957 y. asos solingan sobiq S. mustaqilligi afrikaliklar partiyasi yoʻlining davomchisi, taʼsis qurultoyi 1981 y. oʻtkazilgan; S. demokratik partiyasi, 1974 y. tuzilgan; S. sotsialistik partiyasi, 1948 y. asos solingan; Demokratik yangilanish partiyasi, 1997 y. tashkil etilgan. S. meqnatkashlari milliy konfederatsiyasi, 1969 y. tuzilgan.
==Xujaligi==
Maorifi, ilmiy va madaniy-maʼrifiy muassasalari. Taʼlim tizimi fransuzcha uslubda tashkil topgan. Birinchi boshlangʻich maktab 1816 y., birinchi kollej 1843 y. ochilgan. Mustaqillik eʼlon qilingan paytda aholining 95% savodsiz edi. 1963 y. 6 yoshdan 12 yoshgacha majburiy boshlangʻich taʼlim toʻgʻrisida qonun qabul qilindi. Boshlangʻich maktab 6 y.lik. Oʻrta maktabda oʻqish 7 yil: 4 y. toʻliqsiz oʻrta (kollej) va 3 y. toʻliqoʻrta (litsey). Hunartexnika taʼlimi boshlangʻich maktab negizidagi hunar maktabida (3 y.), texnika kollejida (4 y.), texnika litseyida (7 y.) amalga oshiriladi. Oliy taʼlim tizimida Dakar un-ti (1949), Gor mutatsiya un-ti faoliyat koʻrsatadi. Ularda oʻqish muddati 4 y.dan 6 y.gacha. lllyningdek, oliy kollejlar: Dakarda veterinariya tibbiyot maktabi, milliy maʼmuriy maktab, Tiyesda politexnika maktabi va b. bor. Kutubxonalari: Dakarda S. arxivi kutubxonasi bilan (1913), Qora Afrika fundamental in-tining kutubxonasi (1938), un-t kutubxonasi (1952), Tiyesda Politexnika maktabining kutubxonasi. Muzeylari: Dakarda Afrika sanʼati muzeyi (1936), Qora Afrika Fundamental in-ti muzeyi, Gorda Tarix muzeyi, Dengiz muzeyi (1959) va b.
Qator 25 ⟶ 29:
Adabiyoti fransuz va mahalliy tillarda. S.da baxshigriotlar ijro etadigan qad. ogʻzaki sheʼriy anʼana mavjud. Mustaqillik eʼlon qilingandan keyin mahalliy milliy tillarda yozuv paydo boʻla boshladi. Bakari Dialloning oʻz hayoti asosida yozgan "KuchSahovat" qissasi (1926, birinchi adabiy asar hisoblanadi)dan soʻng Usmon Sose Diopning "Karim" (1935), "Parij saroblari" (1937) romanlari bosilib chiqdi. 2-jahon urushidan soʻng adabiyotning rivoji jadallashdi. L. Sengorning chuqur milliy sheʼriyati xalqni ozodlik kurashiga ruhlantirdi. 50—60y.larda Abdulay Saji, Shayx Hamidu Kan, U. Semben romanlari dunyo yuzini koʻrdi. U. Semben "Vatanim mening , oʻktam xalqim mening", "Harmattan — issiq shamol" romanlarini milliy ozodlik kurashi mavzuiga bagʻishladi. Yosh avlodga mansub shoirlardan Malik Fall va Ibrohim Sourang , dramaturglardan Lamin Diakxate, Amadu Sisse Dia, Mamadu Traore Diop va Sheyk Ndaolar ijtimoiy muammolarga, xalqning qahramonona oʻtmishiga koʻp eʼtibor berdilar.
==Meʼmorligi va tasviriy sanʼati==
==Musiqasi==
Teatrining rivojlanishida xalq baxshilari — griotlar koʻp ijodiy mehnat qildilar. Dastlabki teatrlar maktablarda tashkil etildi. 1933 y. Dakardagi Uilyam Ponti nomidagi maktab teatrida Afrika hayotidan hikoya qiluvchi spektakllar fransuz tilida sahnalashtirildi. Mamlakat mustaqillikka erishgach, S. teatri rivojlanib, Afrika mamlakatlari orasida yetakchi boʻlib qoldi. 1961 y. Milliy balet ansambli tashkil etildi, uning dasturida raqs, pantomima, musiqali drama va vokal sahnalar bor. 1965 y. Dakarda milliy teatr binosi qurildi. Havaskorlik teatri rivoj topdi. 1969 y. Havaskorlik teatri federatsiyasiga aylantirildi.
==Kinosi==
▲[[File:Coat of arms of Senegal.svg|right|120px]]
▲[[File:Flag of Senegal.svg|right|200px]]
▲[[Tasvir:LocationWesternAfrica.png|right|thumbnail|350px]]
== Manbalar ==
|