15-Mart 2015, 16:45 dagi koʻrinishi tahrirlash CoderSIBot (munozara \| hissa) Botlar 187 765 edits Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi ← Avvalgi tahrir		25-Noyabr 2015, 14:02 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Ximik1991Bot (munozara \| hissa) Botlar 197 605 edits k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: T.y. → {{subst:FULLPAGENAME}} using AWB Keyingi tahrir →
Qator 6: == Tabiati == Braziliyada Atlantika okeani sohili boʻylab koʻpdankoʻp qoʻltiqlar va koʻrfazlar uchraydi. Mamlakat hududining yarmidan koʻprogʻini Braziliya yassitogʻligi ishgʻol etgan (eng baland nuqtasi Bandeyra togʻi, 2890 m); oʻrtacha balandligi ~~600—~~600– 800 m boʻlgan bu togʻlik Braziliyaning janubi-sharq va janub tomonlarini egallab yotadi. Braziliya shimolida Gviana yassitogʻligi joylashgan. Shu yassitogʻliklar orasida keng Amazonka payettekisligi bor. Mamlakatning janubiy va janubi-gʻarbiga Laplata payettekisligining bir qismi kirib kelib, okean sohilida kambar payettekislikni hosil qiladi. Braziliyada polimetall, [[oltin]], [[temir]] rudasi, nodir metallar, marganes rudasi, boksit, [[neft]], toshkoʻmir, tuz konlari va boshqa konlar bor. === Iqlimi === Braziliya iqlimi ekvatorial, issiq va nam. Oʻrtacha oylik harorati 16—29  °C. [[Amazonka]] payettekisligida yiliga ~~2000—3000~~ 2000–3000 mm, togʻ yon bagʻirlarida ~~1500—2000~~ 1500–2000 mm, sohilda 3000  mm, tog tepalarida esa 500  mm yogʻin yogʻadi. Braziliyada daryo juda koʻp. Eng yirik daryolari: Amazonka, Parana, San-Fransisku, Urugvay. Amazonka va uning gʻarbiy irmoqlarida kema qatnaydi. === Oʻrmonlari === Qator 31: Qishloq xoʻjaligi. Mamlakat mayd.ning 3,5 % ga yaqinida dehqonchilik qilinadi. Asosan Atlantika okeani sohili va jan.sharqiy shtatlarda ekinlar ekiladi. Eng muhim plantatsiya ekinlari — kofe, shakarqamish kakao, banan, sizal, ananas. Jan.da tamakichilik va sohibkorlik yaxshi yoʻlga qoʻyilgan. Asosiy oziq-ovqat ekinlari: makkajoʻxori, sholi, bugʻdoy, soya, maniok, loviya. Asosan goʻshtbop yaylov chorvachiligi, goʻsht va jun olinadigan qoʻychilik rivojlangan. Dengiz va daryolarda baliq ovlanadi. Oʻrmonlarda kauchuk, yongʻoq, mum, palma mevasi yigʻishtirib olinadi, imoratbop, qimmatbaho yogʻochlar tayyorlanadi. B. yassitogʻligida „paragvay choyi“ — yerbamate yetishtiriladi. Transporti. B. hududining katta qismi yoʻlsiz. ~~T.y.~~Braziliya ning uz. 32 ming km, shundan 3 ming km dan ortiqrogʻi elektrlashtirilgan. Transportning asosiy turi avtomobil; avtomobil yoʻllari uz. 1,7 mln. km; 5 ming km dan ortiq uzunlikdagi Transamazonka magistrali Atlantika sohilini And togʻ etaklari bilan tutashtiradi. Ichki suv yoʻllarining uz. 31 ming km. Asosiy dengiz portlari: RiodeJaneyro, Santus, RiuGrandi, Paranagua, PortuAlegri, Tubaran, SanSebastyan. B. chetga asosan ogʻir va yengil sanoatning tayyor va chala tayyor mahsulotlari, kofe, temir rudasi, soya, tamaki, qandshakar chiqaradi. Chetdan neft va neft mahsulotlari, asbobuskuna, metall va undan yasalgan buyumlar, kimyo mahsulotlari, bugʻdoy va b. sotib oladi. Savdosotikdagi asosiy mijozlari: AQSH, Yevropa ittifoqi mamlakatlari, Yaponiya, Kanada, Lotin Amerikasi mamlakatlari. Pul birligi — real. Tibbiy xizmati, maorifi, ilmiy va madaniymaʼrifiy muassasalari. Axrliga tibbiy yordamni xususiy shifokorlar koʻrsatadi. Shifokorlarni mamlakat oliy oʻquv yurtlaridagi tibbiyot f-tlari tayyorlaydi. Qator 55: OʻzR bilan B. oʻrtasidagi savdoiqtisodiy munosabatlarni yoʻlga qoʻyishga va buning uchun shartnomaviyhuquqiy negiz yaratishga kirishildi. OʻzRning B. bilan 1996 y.dagi tovar aylanmasi 7,16 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. 1997 y. yakuni boʻyicha Oʻzbekiston — B. tovar aylanmasi 16,75 mln. AQSH dollariga yetdi va avvalgidek tovar aylanmasi hajmining deyarli hammasi importdan iborat boʻldi. Uning 93,8 % ini moyli urugʻlar va mevalar, 6,2 % ini tamaki tashkil qildi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> == Tarixi == Qator 63 ⟶ 62: {{Shuningdek\|Braziliyaning tub aholisi\|Braziliyada qullik}} 1500-chi yilning aprelida, hozirda Braziliya deb ataladigan, bu yerning qirgʻoqlariga [[Pedro Álvares Cabral]] boshchiligidagi portugaliya flotiliyasi kelib toʻhtagandan soʻng, Portugaliya unga egalik qilishini eʼlon etadi.<ref name="Boxer, p.98">Boxer, p.98.</ref> Bu yerda portugallar bir nechta qabilalarga boʻlinib ketgan, lekin koʻpchiligi [[Tupi-Guarani]] lingvistik oilasiga mansub tilda gaplashsalar ham, bir-biri bilan urushadigan mahalliy aholiga duch keladi.<ref name="Boxer, p.100">Boxer, p.100.</ref> 1534-chi yilda Portugaliya Qiroli [[Don (honorific)\|Dom]] [[John III\|João III]] maydonni oʻn ikki boʻlimga boʻgandan soʻng kolonizatsiya boshlab yuboriladi.<ref>Boxer, pp.100-101.</ref><ref name="Skidmore, p.27">Skidmore, p.27.</ref> Lekin bunday boshqaruv uslubi bir qancha muammo tugʻdirgandan soʻng, 1549-chi yilda butun koloniyani boshqaradigan yagona [[Genera-Gubernator]]ni tayinlaydi.<ref name="Skidmore, p.27"/><ref>Boxer, p.101.</ref> === Havolalar === Qator 88 ⟶ 87: {{Reflist}} {{OʻzME}} {{Janubiy Amerika mamlakatlari}}▼ {{Katta yigirmattalik}}▼ {{Braziliya haqidagi maqolalar}}▼ [[Turkum:Amerika]] [[Turkum:Davlatlar]] [[Turkum:BMT aʼzolari]] ▲{{Janubiy Amerika mamlakatlari}} ▲{{Katta yigirmattalik}} ▲{{Braziliya haqidagi maqolalar}}

Braziliya: Versiyalar orasidagi farq