Muxtoriyat: Versiyalar orasidagi farq

'''Muxtoriyat''' — konstitutsiyaviy huqukda bironbir hududning unga konstitutsiya yoʻl qoʻygan chegaralarida davlat hokimiyatini mustaqil amalga oshirish huquqi. M. markazlashgan tizimdan markazlashmagan tizimga oʻtishning muayyan darajasini bildiradi, ammo bu — federativ davlatdagiga nisbatan kamroq darajada boʻladi. 20-a.asr boshlarida Turkiston jadidlari M. harakatiga mustaqil davlat tuzish yoʻlidagi alohida bosqich sifatida qaraganlar va bu yoʻlda kurashganlar (q. [[Turkiston muxtoriyati]]). Rossiyada bolsheviklar xrkimiyat tepasiga kelgach, dastlab Turkiston Avtonom (Muxtor) Sovet Respublikasini tashkil kilishdi (1918 y.yil 30 apr.). Oʻzbekiston SSR tuzilgach, uning tarkibida Qoraqalpogʻiston ASSR (1936 y.yil 5 dek.dan) boʻlgan.

M. keng maʼnoda — bironbir ilmiy muassasa (mas, universitet), turli tashkilotlarning muayyan masalalarni oʻz holicha, mustaqil hal qilish huquqi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>

[[Konstitutsiyaviy huquq|Konstitutsiyaviy huquqda]]da Muxtoriyat tushunchasi bir nechta ma’noda qo’llaniladi:

a) [[Davlat Muxtoriyati|davlat]] yoki [[Viloyat muxtoriyati|viloyat muhtoriyati]] deb nomlanadigan milliy-davlatchilik tuzilishi shaklini belgilash uchun. Bunda muayyan milliy tarkibdagi [[Aholi|aholi]] zich joylashgan, alohida xo’jalik va turmush xususiyatlariga ega bo’lgan hudud – muxtor davlat [[Respublika|(respublika)]] yoki avtonom milliy-davlat tuzilmasi (viloyati, okrugi) deb e’lon qilinadi;

b) muayyan [[Millat|millatgamillat]]ga mansub fuqarolar guruhining o’z milliy, ma’naviy, madaniy va boshqa manfaatlarini amalga oshirish uchun birgalikda harakat etish imkoniyatlarini ifodalash uchun;