Zaxm: Versiyalar orasidagi farq

'''Zaxm''' yoki '''sifilis''' — barcha aʼzo va sistemalarning zararlanishi bilan kechadigan surunkali tanosil (venerik) kasalligi. Zaxm qadimdan maʼlum. Uning [[yer]] yuzida paydo boʻlishi va tarqalishi haqida turli fikr va nazariyalar mavjud. Koʻp olimlar fikriga koʻra, [[Christopher Columbus|Xristofor Kolumbning]] zaxm bilan kasallangan matroslari [[Ispaniya]]da zaxm tarqalishiga sabab boʻlishgan. [[1496-yil]]da epidemiya boshlanib, [[Italiya]], [[Fransiya]], [[Shveysariya]], [[Germaniya]], keyin [[Avstriya]], [[Vengriya]] va [[Polsha]]ga tarqalgan. Ayrim olimlar [[Yevropa]], [[Osiyo]] va [[Yaqin Sharq]]da qadim zamonlarda ham mavjud boʻlgan degan fikrdalar. Oʻtmishning buyuk olimlari Galen, Gippokrat, Abu Ali ibn Sino va boshqalarningning asarlarida yozilgan kasallik belgilari (yara, afta, kondiloma va boshqalar) aynan klinikasini eslatadi. Zaxm [[XVI]] boshlarida deyarli butun dunyoda paydo boʻlgan. Zaxmni oqish treponema (spiroxetalar) qoʻzgʻatadi (bu mikroorganizm anilin boʻyogʻi bilan yomon boʻyalganligi uchun oqish deyiladi). U bemor qonida, teridagi yarada, [[limfa tugunlar]]i, orqa miya suyuqligida, soʻlagida, nerv toʻqimalari va hamma aʼzolarida, hatto zaxm bilan ogʻrigan ayol sutida va erkak shahvatida ham boʻladi. Oqish treponema [[organizm]]dan tashqarida quritilganda oʻladi, lekin nam muhitda (masalan, shahvat, soʻlakda, qin shilimshigida) uzoq yashaydi<ref name="pmid18235852">{{cite journal |author=Harper KN, Ocampo PS, Steiner BM, ''et al'' |title=On the origin of the treponematoses: a phylogenetic approach |journal=PLoS Negl Trop Dis |volume=2 |issue=1 |pages=e148 |year=2008 |pmid=18235852 |doi=10.1371/journal.pntd.0000148 |url=http://www.plosntds.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pntd.0000148 |pmc=2217670}}</ref>.