Xrom (kimyoviy element): Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: X. → {{subst:FULLPAGENAME}} (27) using AWB |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
{{Maʼnolari|Xrom (maʼnolari)}}
{{kimyoviy unsur|Xrom(Cr)<!-- Symbol-->|24<!-- Atomic Number-->|kul rang, qattiq [[metall]]<!-- Appearance-->|51.9961<!-- Atomic Weight (u.m)-->|130<!-- Atomic Radius (pm)-->|652.4(6.76)<!-- First Ionizing Energy (kJ/mol)-->|[Ar] 3d<sup>5</sup> 4s<sup>1</sup><!-- Electronic Configuration-->|118<!-- Covalent Radius (pm)-->|(+6e)52 (+3e)63 <!-- Ionic Radius (pm)-->|1.66<!-- Pauling Negativity Number-->|0<!--Electrode potential30-->|6, 3, 2, 0<!-- Oxidation states-->|7.18<!-- Density (g/cm<sup>3</sup>) -->|0.488<!-- Specific Heat (@20°C J/g mol)-->|93.9<!-- Termal Conductivity (@25°C W/m K)-->|2130<!-- Melting Point (K)-->|21<!-- Fusion Heat (kJ/mol)-->|2945<!-- Boiling Point (K)-->|342<!-- Evaporation Heat (kJ/mol)-->|7.23<!-- Atomic Volume (cm<sup>3</sup>/mol)-->|kubik markazlasgan<!-- Lattice structure-->|2.880<!-- Lattice constant (Å)-->|n/a<!-- Lattice c/a ratio-->|460.00<!-- Debye temperature (K)-->}}
'''Xrom''' (yun. chroma — rang , boʻyoq, birikmalari yorqin rangli boʻlgani uchun, lot. Chromium), Cr — [[Mendeleyev davriy sistemasi]]ning VI guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib rakami 24, atom massasi 51,996. Xrom (kimyoviy element)ning 4 ta barqaror izotopi mavjud:
Xrom (kimyoviy element)ni dastlab fransuz kimyogari Xrom (kimyoviy element)Voklen 1797 y. tabiiy qoʻrgʻoshin (II)xromat — krokoit (
Xrom (kimyoviy element) Yer poʻstining massa jihatidan 0,035% ini tashkil qiladi. Asosiy minerallari: xromit FeCr2O4, krokoit RSgO4, uvarovit CaCr2(SiO4)3. Bulardan xromit (xromli temirtosh) katta amaliy ahamiyatga ega. Xrom (kimyoviy element) oqkulrang , qiyin eriydigan yaltiroq qattiq metall. Suyuqdanish trasi 1890°, qaynash trasi 2680°, zichligi 7,2 g/sm3. Havoda Xrom (kimyoviy element)ning sirti oksid parda bilan krplanadi, bu parda Xrom (kimyoviy element)ni keyingi oksidlanishdan saqlaydi. Xrom (kimyoviy element)ga uglerod qoʻshilsa, uning qattikligi yanada ortadi. Xrom (kimyoviy element) quyi tralarda nihoyatda inert modda, lekin qizdirilganida kislorod, azot, uglerod, oltingugurt va galogenlar bilan reaksiyaga kirishadi. Mas, xrom (Sh)oksid Sg2O3 xrom (III)xlorid SgS13, xrom (III)sulfid CrS3, xrom (Sh)nitrid CrNzLap hosil qiladi. Xrom (III)sulfid faqat quruq muhitdagina barqaror, suv taʼsirida gidrolizga uchraydi, natijada xrom (Sh)gidroksid va vodorod sulfid hosil boʻladi. Xrom (kimyoviy element)ning galogenidlari ichida Xrom (kimyoviy element) xloridlari muhim ahamiyatga ega. Xrom (kimyoviy element) (P)xlorid SgS12 — rangsiz gigroskopik kristall modda. Suyuqlanish trasi 824°, zichligi 2,88 g/sm3. Xromometriyada ishlatiladi. Xrom (kimyoviy element) (Sh)xlorid SgS13 — binafsha tusli kristall modda. Suyukdanish trasi 1152°, zichligi 3,03 g/sm3. Xrom (kimyoviy element) (1U)xlorid SgS14 — qizdirilganda SgS13 hosil boʻladi. Xrom (kimyoviy element) olishda ishlatiladi. Xrom (kimyoviy element) nitrat kislota va zar suvida faqat qizdirilganida ozgina eriydi. Xrom (kimyoviy element) oʻz birikmalarida 2, 3, 4, 6 valentli. 2 valentli Xrom (kimyoviy element) birikmalari beqaror, 3 valentliginiki barkaror moddalardir.
| |||