Myanma: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k removed Category:Davlatlar; added Category:Myanma using HotCat |
kTahrir izohi yoʻq |
||
Qator 2:
{{Burma_info}}
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Myanma''', Myanma Ittifoqi Respublikasi (Republic of the Union of Myanmar) —
== Davlat tuzumi ==
Qator 24:
da rasmiy ravishda mustaqil davlat deb eʼlon qilindi. U Nu rahbarligida hukumat tuzildi. 1962 yilda bir guruh zobitlar davlat toʻntarishi oʻtkazdi. Hukumat general Ne Vin boshchiligidagi Inqilobiy kengash qoʻliga oʻtdi. 1988 yil mart— avg . oylaridagi ommaviy xalq gʻalayonlari natijasida Ne Vin va uning tarafdorlari isteʼfoga chikdi. Oʻsha yil 18 sentabrda harbiy toʻntarish boʻlib, hokimiyat Qonuniylik va tartibni tiklash Davlat kengashi qoʻliga oʻtdi. 1992 yildan kengashga rahbarlik qilib kelayotgan general Tan Shve mamlakatda parlament saylovi oʻtkazilgandan keyin hokimiyatni fuqaro hukumati qoʻliga topshirishini bildirgan.
M. —1948 yildan BMT aʼzosi. OʻzR bilan diplomatiya munosabatlari 2001 yil
== Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari ==
== Xoʻjaligi va sanoati ==▼
▲Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari. Xalqozodligi antifashist ligasi, 1945—47 yillarda mustamlakachilarga qarshi xalq kurashiga boshchilik qilgan, 1988 yil da qaytadan tuzilgan; Demokratik partiya, 1988 yilda tashkil etilgan; Xalq demokratik partiyasi, 1988 yilda asos solingan; Demokratiya uchun milliy liga, 1988 yilda tuzilgan; Milliy birlik partiyasi, 1962 yilda tashkil etilgan, 1988 yilgacha Birma so-sialistik dasturi partiyasi deb atalgan. Dehqonlar birligi tashkiloti kasaba uyushmasi, 1969 yilda tuzilgan Markaziy xalqdehqonlar kengashi negizida 1977 yilda tashkil etilgan; Ishchilar birligi tashkiloti kasaba birlashmasi, 1977 yilda tuzilgan; M. kasaba uyushmalari federatsiyasi, 1988 yilda asos solingan.
▲== Xoʻjaligi ==
M. — agrar mamlakat. Yalpi ichki mahsulotda qishloq xoʻjaligining ulushi E,7s, sanoatning ulushi — 8,7%. Kddimdan sholi yetishtirish bilan mashhur (yiliga 13 mln. tonna). Aholining 2/3 qismidan koʻprogʻi qishloq xoʻjaligida band.
Qishloq xoʻjaligi M. iqtisodiyotining negizidir. Sholikorlik, asosan, M. jan.da rivojlangan. Bugʻdoy, tariq, makkajoʻxori, yer yongʻoq, kunjut, dukkakli ekinlar ham yetishtiriladi. Bogʻlar (sitrus mevalar, banan, ananas, mango), poliz ekinlari, choy plantatsiyalari, shakarqamish, tamaki, gʻoʻza ham anchagina maydonni egallaydi. Ayrim qishloq xoʻjaligi ekinlaridan 2—3 marta hosil olinadi. Chorvachiligida koramol, choʻchqa, parranda boqiladi. Koramol va fillardan oʻrmonlarda yogʻoch tashishda foydalaniladi. Ichki suv havzalari va dengizda baliq ovlanadi. Oʻrmonlarda qimmatbaho (ayniqsa, tik va kauchuk) daraxtlar koʻp.
Sanoatida konruda, neft qazib olish, energetika, oziq-ovqat va toʻqimachilik tarmoqlari asosiy oʻrin oladi. Qoʻrgʻoshinrux k-ti, neftni qayta ishlash va metallurgiya z-dlari bor. Yiliga oʻrtacha 3 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi. Iravadi daryosining yuqori oqimi, Rakxayn (Arakan) tizmasi, Pegu togʻlari, Shan platosining gʻarbiy va jan. qismlarida yogʻoch tayyorlanadi. Dengiz portlari va yogʻoch oqiziladigan daryo boʻylarida taxta tilish va yogʻochsozlik korxonalari qurilgan. Neft, tabiiy gaz, kumush, qalay, rux, mis, qoʻrgʻoshin va qimmatbaho tosh qazib olinadi. Asosiy sholi oqlash markazlari: Yangon, Basseyn, Pegu, Xintada, Molamyan. Toʻqimachilik sanoati Yangon, Inseyn va Meyt-xiladagi davlat va xususiy korxonalardan iborat boʻlib, ularda shoyi va ip gazlama, qopqanor, neylon gazlamalar ishlab chiqariladi. Kemasozlik, avtomobil va traktor yigʻish, sement va sovungarlik
Mamlakatga chetdan mashina va asbob-uskunalar, ehtiyot qismlar, xom ashyo va materiallar, oʻgʻit, oziq-ovqat keltiriladi. Dengiz va qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, yogʻochtaxta, rangli metallar, qimmatbaho toshlar eksport qilinadi. Tashqi savdodagi asosiy mijozlari: Xitoy, Tailand, Singapur, Hindiston, Yaponiya, Gonkong , Malayziya va Yevropa hamjamiyati mamlakatlari. Pul birligi — kyat (mahalliy nomi — chja).▼
== Transporti ==
Temir yoʻllar uz. 3,1 ming km, avtomobil yoʻllari uz. 23,5 ming km. Daryo va dengizlarda kema qatnaydi. Eng koʻp yuk Iravadi daryosida tashiladi. Yangon—Tuante, Pegu—Sita-un kanallarida ham kema qatnaydi. Asosiy portlari: Yangon, Basseyn, Molamyan, Situe. Poytaxtida xalqaro aeroport bor.
▲Mamlakatga chetdan mashina va asbob-uskunalar, ehtiyot qismlar, xom ashyo va materiallar, oʻgʻit, oziq-ovqat keltiriladi. Dengiz va qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, yogʻochtaxta, rangli metallar, qimmatbaho toshlar eksport qilinadi. Tashqi savdodagi asosiy mijozlari: Xitoy, Tailand, Singapur, Hindiston, Yaponiya, Gonkong , Malayziya va Yevropa hamjamiyati mamlakatlari. Pul birligi — kyat (mahalliy nomi — chja).
Matbuoti, radioeshittirishi va telekoʻrsatuvi. M.da bir qancha gaz. va jur. lar nashr etiladi. Asosiylari: "Botataun" ("Ilgʻor", myanma tilida chikadigan kundalik gaz., 1958 yildan), "Gardian" ("Posbon", ingliz tilida chiqadigan oylik gaz., 1953 yildan), "Myanma Alin" ("Yangi Myanma nuri", ingliz va myanma tillarida chikadigan kundalik gaz., 1963 yildan), "Dochaunda" ("Bizning talaba", myanma tilida chikadigan yoshlar oylik jur.), "Myavadi" (joy nomi, myanma tilida chiqadigan adabiybadiiy jur., 1952 yildan), "Pati-yeyya" ("Partiya turmushi", myanma tilida chikadigan oylik jur., 1964 yildan). M. axborot agentligi (MNA) hukumat xizmati boʻlib, 1963 yilda tuzilgan. M. radio va televizion xizmat 1946 yilda tashkil etilgan. Televideniye (rangli) 1980 yildan ishlay boshlagan.
Qator 54 ⟶ 53:
== Kinosi ==
1918 yilda suratxona egasi U On Maun "Byorma film kompaniya" firmasini tashkil etib, "Muhabbat va sharob" filmini suratga oldi (1920). 20-yillarda Yangonda bir necha kinokom-paniyalar vujudga keldi, ular Budda rivoyatlari mavzuidagi kartinalar, melodrama va komediyalar, sarguzasht filmlar chikardilar. 1932 yilda birinchi ovozli film — "Pul sotilmaydi" (
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
== Manbalar ==
| |||