Belorussiya Sovet Sotsialistik Respublikasi: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 82:
==Tarixi==
Belorussiyada sinfiy jamiyat 1-ming yillikda vujudga kelgan. 10–12-asr boshida [[Kiyev Rusi]] tarkibida [[Polotsk]], [[Turovo-Minsk]] va boshqa feodal knyazliklari tashkil topgan. 13–14-asrlarda Belorussiya yerlari [[Litva Buyuk Knyazligi]], 1569-yildan [[Rech Pospolita]] tarkibida boʻlgan. 16-asrda [[beloruslar|belorus]] xalqi toʻla tarkib topgan. 18-asr oxirida Belorussiya yerlari [[Rossiya]] bilan qoʻshilgan.
[[File:PL-RU war 1919 phase I.svg|thumb|left|The initial and provisional borders of the SSRB (dark green).]] ▼
1861-yilgi dehqonlar islohoti [[kapitalizm]] taraqqiyotini tezlashtirgan. 1863–1864-yillarda belorus xalqi [[Polsha milliy ozodlik qoʻzgʻoloni]]da qatnashgan. 19-asr oxirida dastlabki sotsialist-demokratik toʻgaraklar, 1904-yilda [[Polese]] va Shimoli-gʻarbiy qoʻmitalar, 1906-yili RSDRP Litva va Belorussiya viloyati ittifoqi tuzilgan. Belorus xalqi 1905-1907-yillar revolyutsasi, 1917-yil [[Fevral inqilobi|Fevral]] va [[Oktabr inqilobi|Oktabr]] inqiloblarida qatnashgan. 1917-yil noyabrda Belorussiyada sovet hokimiyati oʻrnatilgan
1918-yilning 19-martida [[Belorussiya Demokratik Respublikasi]] mustaqillik eʼlon qilgan. Oʻsha yili fevral-noyabr oylarida Belorussiya hududining koʻp qismini [[Germaniya]] qoʻshinlari bosib olgan.
▲[[File:PL-RU war 1919 phase I.svg|thumb|left|
1919-yilning 1-yanvar kuni bolsheviklar tomonidan [[Belorussiya Sotsialistik Sovet Respublikasi]] ({{lang-be|Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь}}; {{lang-ru|Социалистическая Советская Республика Белоруссия}}) tashkil etilgan. Gʻarbiy Belorussiya 1921-yilgi [[Piga]] shartnomasiga koʻra Polshaga oʻtgan.
1922-yilda Belorussiya SSR [[Ukraina SSR]], [[Zakavkazye Sotsialistik Federativ Sovet Respublikasi|Zakavkazye SFSR]] va [[Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi|Rossiya RSFSR]] bilan bir qatorda Sovet Ittifoqining ilk toʻrt aʼzosidan biriga aylangan. 1939-yil noyabrda Gʻarbiy Belorussiya Belorussiya SSR bilan qayta qoʻshilgan.
1941-yili Belorussiyani [[fashistlar Germaniyasi|nemis-fashist]] qoʻshinlari bosib olgan. 1944-yili iyulda Belorussiyani sovet qoʻshinlari bosib olgan.
Belorussiya SSR [[Lenin ordeni]] (1935, 1958), [[Oktabr inqilobi ordeni|Oktabr inqilobi]] (1968), [[Xalqlar doʻstligi ordeni|Xalqlar doʻstligi]] (1972) ordenlari bilan mukofotlangan.
Sovet Ittifoqining soʻnggi yillarida, 1990-yil 27-iyulda Belorussiya SSR Oliy Soveti davlat suvereniteti deklaratsiyasini qabul qildi. 1991-yil 15-avgustda [[Stanislav Sushkiyevich]] mamlakatning birinchi prezidenti etib saylandi. Oʻn kundan keyin, 1991-yil 25-avgustda Belorussiya SSR oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va davlat nomi [[Belorussiya Respublikasi]]ga oʻzgartirildi. Oradan toʻrt oyu bir kun oʻtib, 1991-yil 26-dekabrda Sovet Ittifoqi tarqatib yuborildi.
| |||