Dmitriy Mendeleyev: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB)
Qator 23:
|religion =
}}
'''Mendeleyev Dmitriy Ivanovich''' ([[1834]].27.1 (8.2), [[Tobolsk]] — [[1907]].20.1 (2.2), Peterburg (hozirgi [[Sankt-Peterburg]])) — [[rus]] [[Kimyogarlar|kimyogar]] [[olim]]i va [[Pedagogika|pedagogi]]. Peterburgdagi Bosh pedagogika instituti fizikamatematika f-tiningfakultetining [[tabiiy fanlar|tabiiyot fanlar]] boʻlimini tugatgan (1855). 1856 yilda Peterburg untidauniversitetida [[magistr]]lik [[dissertatsiya]]sini yoklaydi. 1859—61 yillarda Gelderberg shahriga ilmiy xizmat safariga yuboriladi. M. bu yerda Gelderberg untininguniversitetining R. V. Bunzen boshchiligidagi [[laboratoriya]]sida ishlaydi. [[1861]] yilda „[[Organik kimyo]]“ [[darslik|darsligi]] [[chop]] etiladi. 1865 yilda [[doktor]]lik [[dissertatsiya]]sini yoqlaydi va Peterburg untininguniversitetining [[professor]]i, 1876 yildan Peterburg [[Fanlar akademiyasi|FA]] [[muxbir]] [[aʼzo]]si qilib saylanadi. 1893 yilda M.ning [[tashabbus]]i bilan Oʻlchov va [[tarozi]] [[namuna]]lari [[depo]]si [[Oʻlchov va tarozilar bosh palatasi]]ga aylantiriladi. Mendeleyev. [[umr]]ining oxirigacha shu ishda boshqaruvchi ([[direktor]]) boʻlib ishlaydi.
 
M.ning [[ilmiy faoliyat]]i keng va koʻp [[qirra]]li boʻlib, eng asosiylari [[kimyo]], [[kimyotexnologiya]], [[fizika]], [[metrologiya]], [[meteorologiya]], [[iqtisod]] va boshqalarga oid. [[Kimyoviy elementlar davriy sistemasi|Kimyoviy elementlar davriy qonuni]]ning [[kashf]] qilinishi — M.ning buyuk xizmatidir (qarang [[Mendeleyev davriy sistemasi]]). M. [[eritmalar]]ning kimyoviy („[[gidrat]]“) [[nazariya]]sini ishlab chiqdi, kritik trani<sup>([[kritik temperatura]]?)</sup> [[kashf]] qildi (1860). Bir [[mol]] [[ideal gaz]] uchun [[bosim]], [[hajm]] va [[temperatura]] orasidagi bogʻliqlikni ifodalovchi holat [[tenglama]]sini ([[Mendeleyev - Klapeyron tenglamasi|Klapeyron — Mendeleyev tenglamasi]]<sup>(qaysi biri toʻgʻriroq?)</sup>) hisoblab topdi (1874). [[Koʻmir]]ni [[yer]] ostida [[gaz]]ga aylantirish [[gʻoya]]sini ilgari surdi (1888). [[Tutunsiz porox]]ning [[yangi]] [[tarkib]]ini topdi (1890) va uni ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻydi.