Qoʻngʻirot (qabila): Versiyalar orasidagi farq

'''Qoʻngʻirot''' — [[Oʻzbeklar|oʻzbek xalqi]] xalqi tarkibiga kirgan qabilalardan biri.

Ilk oʻrta asrlarda [[Oltoy]], Moʻgʻulistonning[[Moʻgʻuliston]]ning shim.shimoliy qismida yashaganlar. [[OʻrtaMarkaziy Osiyo]]<nowiki/>da turli koʻchmanchi turkiy qabila va urugʻlar Q.larqoʻngʻirotlar atrofida uyushib, ularning qabilaviy nomini qabul qilishgan. 14-XIV asrda Xorazmda[[Xorazm]]da q.qoʻngʻirot zodagonlari orasidan sufiylar[[Sufiylar sulolasi]] hokimiyat tepasiga kelgan. 16-XVI asrda Q.larqoʻngʻirotlar [[Oʻzbek ulusidagiulusi]]dagi turkiy qabilalar tarkibiga kirgan. Ulus parchalanishi bilan Q.larqoʻngʻirotlar oʻzbek, qoraqalpoq, qozoq va boshqa xalqlar tarkibiga kirgan. 14—16-XIV—XVI asrlar davomida Q.larningqoʻngʻirotlarning ayrim guruhlari [[Xuroson.]], Shim.[[Janubiy AfgʻonistonTurkiston]] va Hisor -Sherobod vodiysiga kelib oʻrnashganlar. Xorazm hududiga oʻtgan Q.larqoʻngʻirotlar keyinchalik Xorazmning siyosiy hayotida faol ishtirok etishgan. 18-XVIII asrning 2-yarmi — 19-XIX asr boshlarida [[Xiva xonliginixonligi|Xorazmni]] oʻzbeklarning q.[[Qoʻngʻirot sulolasi]] boshqargan. Bu sulola 1920 -yil bolsheviklar[[Qizil armiya]] tomonidan tugatilgan.

Etnograf [[Balkis Karmisheva|B. X. Karmisheva]] Q.larqoʻngʻirotlar 5 ta katta urugʻdan: vaxtamgʻali, qoʻshtamgʻa-liqoʻshtamgʻali, qonjigʻali, oyinli va tortuvlidan iborat ekanligini koʻrsatgan. Q.larQoʻngʻirotlar orasida eng katta guruh vaxtamgʻali boʻlib, u 18 ta katta uruqqa boʻlinadi: ochamayli, boymoqli, taroqli, chan-chiqli, qozoyoqli, choʻmichli. qaychili, ishqili, qiygʻochli, jilontamgʻali, bolgʻali, qoraqoʻngʻirot, bugʻajili, uyuvli, xandaqli, irgʻoqli, aboqli kesovli.

20-XX asr boshida [[Buxoro xonligidaxonligi]]da Q.larningqoʻngʻirotlarning umumiy soni 85 760 kishidan iborat boʻlgan. Ular, asosan, [[Boysundaryo]] havzasihavzasida (3525 kishi)da, [[Qoratogʻdaryo]] (13 140), [[Sheroboddaryo]] (18 383) va [[Surxondaryo]] (9 375) hav-zalaridahavzalarida ham Kofirnihonda[[Kofirnihon]]da (1 245), [[Qarshi vohasi]]da (7 175)da, Gʻuzordaryoning[[Gʻuzordaryo]]ning quyi qismiqismida (8875)da, [[Amudaryo vodiysi]] va [[Termiz]] atrofiatrofida (3525) da yashashgan.

19-XIX asr oxiri —20-— XX asr boshlarida Q.larningqoʻngʻirotlarning aksariyati yarim oʻtroq holda yashab, xoʻjaligida chorvachilik muhim rol oʻynagan.