Buzuki: Versiyalar orasidagi farq

'''Buzuki''' (gr {{Lang-el|το μπουζούκι}} )  — torli cholgʻu asbobi, lyutaning bir turi. Bir versiyaga ko'rakoʻra u qadimgi yunon [[Lira (cholgʻu asbobi)|lirasidan]], boshqasiga ko'ra -koʻra — turkiy sazdan (bozuk-saz) kelib chiqqan. Turk baglamu cholgʻusiga oʻxshab, [[Gretsiya]], [[Qibris|Kipr]], [[Isroil]], [[Irlandiya|Irlandiyada]] (“"''zouk'' ”") va [[Turkiya|Turkiyada]] biroz oʻzgartirilgan shaklda (''turk'' buzuki) keng tarqalgan. Klassik buzukida 4 ta qo'shqoʻsh metall simlar mavjud (eski, "baglama" -„baglama“ — 3 ta qo'shqoʻsh). Baglamazaki - — 3 ta qoʻsh torli kichkina buzukiini ham buzuki oilasiga tegishli. Uning mumtoz yunon orkestri yoki yakkaxon kompozitsiyasidagi baland, mayin ovozi sirtaki va hasapiko raqslariga hamroh boʻladi.

Gretsiyada asbob va unda rebetika uslubida ijro etilgan qo'shiqlarqoʻshiqlar uzoq vaqt davomida noqonuniy hisoblangan - — buzuki uchun musiqa taqiqlangan va odatda jinoiy elementlar to'planadigantoʻplanadigan tavernalardan tashqariga chiqmagan. Ushbu asbobning qayta tiklanishi 1960-yillarda taniqli yunon bastakori Mikis Teodorakis tufayli boshlangan deb noto'g'rinotoʻgʻri ishonishadi, u Entoni Kuinn ishtirokidagi dunyoga mashhur "Yunon„Yunon Zorba"Zorba“ filmi uchun musiqa yaratgan. Teodorakisning "Sirtaki"„Sirtaki“ asari Gretsiyaning o'zigaoʻziga xos belgisiga aylandi. Buzuki rasmiy yunon madaniyatiga Vasilis Tsitsanis (gr {{Lang-el|Βασίλης Τσιτσάνης}}) XX asrning 40-yillari oxiri - — 50-yillarning boshlarida olib kirgan. Mikis Teodorakis Tsitsanisni o'zoʻz ustozi deb atagan. Tsitsanis va buzuki musiqasini ommalashtirish ikki eng buyuk yunon bastakorlari Manos Hadzidakis va Mikis Teodorakis tomonidan faol ravishda targ'ibtargʻib qilindi va shu bilan zamonaviy yunon musiqasi ijodkorlarining triumviratini tashkil etdi. Darhaqiqat, bu asbob "Zorba„Zorba yunon"yunon“ filmi musiqasi tufayli butun dunyo bo'ylabboʻylab shuhrat qozondi.

Aynan Irlandiyada buzukini modernizatsiya qilish bo'yichaboʻyicha ko'pkoʻp ishlar boshlandi. Birinchi muhim o'zgarishoʻzgarish yunonlar tomonidan meros bo'libboʻlib o'tganoʻtgan yumaloq matn terish o'rninioʻrnini egallagan tekis pastki ovoz paneli bo'ldiboʻldi. Bu Irlandiya musiqasining xarakteriga mos keladigan [[Noxun (musiqa)|plektr]] bilan o'ynashdaoʻynashda tovushni quruq va tiniqroq qilish, intonatsiya zarbalarini ta'kidlashtaʼkidlash imkonini berdi. Irlandiyalik buzuki, yunoncha versiyadan farqli o'laroqoʻlaroq, ko'pinchakoʻpincha dekorativ elementlardan mahrum, yuqori ovoz paneli tekis, [[gitara]] kabi bitta dumaloq rezonator teshigiga ega. Oval teshikli va/yoki gulli bezaklar bilan bezatilgan qobiqli asboblar mavjud.

Irlandiyada buzuki tarixi 1960-yillarda boshlanadi. Irlandiya milliy musiqasini ijro etish uchun ushbu asbobdan (aniqrog'ianiqrogʻi, uning klassik versiyasidan) foydalanishning kashshoflari Jon Moynihan va Endi Irvine edi. Yunoncha variant (3 xor), garchi irlandiyalik ijrochilarning o'zigaoʻziga xos xususiyati bo'lmasaboʻlmasa ham, Alek Finn tomonidan ishlab chiqilgan. Buzuki dastlab fleyta yoki skripka uchun jo'rjoʻr asbob sifatida ishlatilgan. Ovozning "sharqiy"„sharqiy“ xarakterini o'chirishgaoʻchirishga olib keladigan klassik [[Buzuki|sozlashning]] o'zgarishioʻzgarishi asbobga Irlandiya orkestrining solisti shuhratini keltirdi.

1960-yillarda buzuki ovozini elektron tarzda kuchaytirishga birinchi muvaffaqiyatli urinishlar qilindi, natijada "elektrobuzuki"„elektrobuzuki“ shunday deb ataladi. Buzuki elektr kuchaytirgichi yunon musiqachilari Manolis Chiotis va Giorgos Zampetas tomonidan kashf etilgan bo'libboʻlib, ushbu asbob uchun maxsus pikaplarni ishlab chiqdi va muvaffaqiyatli qo'lladiqoʻlladi; hambakerga juda o'xshaydioʻxshaydi. Buzukida ham faol, ham passiv sensorlar o'rnatilganoʻrnatilgan. Bugungi kunda buzuki pikaplari EMG, Lace Actodyne va Seymour Duncan tomonidan ishlab chiqariladi.

* 3 ta xorli yunon buzukining standart sozlanishi D ^m D ¹ - — A ^m A ^m - — D ¹ D ¹ (birinchi xorda bir juft tor oktavaga sozlangan).