Giovanni Riccioli: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
MalikxanBot (munozara | hissa)
k Bot: Umumiy tuzatmalar
MalikxanBot (munozara | hissa)
k Bot v2: Umumiy tuzatmalar
Qator 1:
 '''Giovanni Battista Riccioli''' ({{lang-it|Giovanni Battista Riccioli}}; 1598-yil 17-aprel, [[Ferrara]] — 1671-yil 25-iyun , [[Bolonya|Boloniya]]) — italiyalik [[astronom]] va [[Teologiya|ilohiyot]] olimi, „Yangi Almagest“ (''Almagestum Novum'') asari muallifi — oʻz davrining astronomik bilimlari toʻplami<ref>https://dic.academic.ru/dic.nsf/catholic/1036/%D0%A0%D0%B8%D1%87%D1%87%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8</ref>. [[Grimaldi Franchesko Mariya|Franchesko Grimaldi]] bilan birgalikda u Oyning xaritasini tuzgan va olimlar ismlari bilan oy kraterlarini belgilashni amalda qoʻllagan<ref>https://dic.academic.ru/dic.nsf/catholic/1036/%D0%A0%D0%B8%D1%87%D1%87%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8</ref>.
 
== BiografiyaHayoti ==
[[1614|1614-yilda]] Riccioli iezuitlar ordeni tarkibiga kirgan, Parma va Boloniyada [[ritorika]], [[falsafa]] va ilohiyotni oʻrgangan. Bu vaqtda u [[astronomiya]] bilan shugʻullangan va [[1651-yil]]-yildada „Yangi Almagest“ nomli keng qamrovli asarini nashr etgan, unda yulduzlar katalogini tuzgan, Quyoshdagi dogʻlar va qoʻsh yulduzlarning harakatini tasvirlagan, [[Yer radiusi]] va nisbatlarini hisoblagan<ref>http://www.hrono.ru/biograf/bio_r/ricciolijb.php</ref>. [[Nicolaus Copernicus]] nazariyasining muxolifi boʻlsa-da, Rikccioli uning mavjudligini ilmiy mashq sifatida tan oldi va [[Geliotsentrik sistema|geliotsentrizmga]] qarshi va unga qarshi dalillarni batafsil muhokama qildi<ref>http://www.hrono.ru/biograf/bio_r/ricciolijb.php</ref>.
 
== Martaba ==
Qator 9:
[[Ptolemey Klavdiy|Klavdiy Ptolemeyning]] astronomiyaga oid klassik asari „[[Al-Majistiy]]“ — „Yangi Almagest“ nomi bilan atalgan risolasida Rikccioli [[Galileo Galilei|Galileoning]] ishini muhokama qildi va uning baʼzi xulosalarini eksperimental ravishda sinab koʻrdi<ref>https://ru.wikibrief.org/wiki/Giovanni_Battista_Riccioli</ref>. Shu maqsadda astronom [[Mayatnik|mayatnikdan]] vaqtni oʻlchash asbobi sifatida foydalanish texnikasini ishlab chiqdi, shu jumladan faqat kichik tebranishlar izoxron ekanligini koʻrsatdi<ref>https://ru.wikibrief.org/wiki/Giovanni_Battista_Riccioli</ref>. Ushbu asbob-uskunalar toʻplamidan foydalanib, Riccioli turli balandliklardan chiqarilgan jismlar bilan tajriba oʻtkazdi; bu tajribalar joyi Boloniyadagi Asinelli minorasi edi. Bundan tashqari, Riccioli oʻz ishida havo qarshiligining taʼsirini aniqlash uchun turli ogʻirlik va oʻlchamdagi jismlarning tushishi bilan boshqa tajribalarni tasvirlab berdi<ref>https://ru.wikibrief.org/wiki/Giovanni_Battista_Riccioli</ref>.
 
Rikchioli geografiyaga ham yer sharidagisxaridagi koʻplab nuqtalar uchun kenglik va uzunlik jadvallarini tuzib, oʻz hissasini qoʻshgan<ref>http://www.hrono.ru/biograf/bio_r/ricciolijb.php</ref>.
 
== Xotira ==