Tojikiston geografiyasi: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
kTahrir izohi yoʻq |
||
Qator 3:
'''[[Tojikiston]]''' [[Markaziy Osiyo|Markaziy Osiyoda]] joylashgan. [[Okean|Okeanlarga]] chiqish imkoni yo'q.
Tojikiston chegaralarining umumiy uzunligi 3651 km.
== Fizik-geografik joylashuvi ==
Tojikiston hududining 142,970 km² dan 93% ni [[Oʻrta Osiyo]] togʻ tizimlariga kiruvchi togʻlar – [[Pomir]] va [[Tyan-Shan]] egallaydi.
Shimoliy chegarasida uzunligi 300 km, eni 170 km gacha boʻlgan [[Fargʻona]] havzasi joylashgan.
Qator 26:
== Iqlim ==
Iqlimi [[subtropik]] bo'lib, havo haroratining kunlik va mavsumiy o'zgarishi, kam yog'ingarchilik, quruq havo va past bulutlilik. Yanvarning oʻrtacha harorati respublikaning janubi-gʻarbiy va shimolidagi vodiy va togʻ oldi hududlarida +2…-2 °C dan -20 °C gacha, Pomirda esa pasayadi. Mutlaq minimal harorat [[Pomir|Pomirda]] (Bulunkoʻl) -63 °C ga etadi. Iyulning oʻrtacha harorati janubi-gʻarbdagi past vodiylarda 30 °C dan Pomirda 0 °C va undan pastroq. Mutlaq maksimal harorat 48 °C (Nijniy Pyanj).
== Ko'llar ==
Qator 35:
== Himoya qilinadigan hududlar ==
2004 - yil holatiga ko'ra, Tojikistonning barcha qo'riqlanadigan hududlari umumiy maydoni 3,1 million gektarni yoki respublika hududining 22 foizini egallaydi va umumiy maydoni 173,418 gektar bo'lgan 4 ta qo'riqxonani, 13 ta qo'riqxonani o'z ichiga oladi. 313260 gektar, umumiy maydoni 2,6 million gektar boʻlgan 1 ta milliy bogʻ, 1 ta tarixiy-tabiiy bogʻ 3000 gektar va 1 ta tabiiy bogʻ — 3805 gektar.
== Zaxiralar ==
"[[Tigrovaya Balka]]" (maydoni - 49 700 ga);
“[[Dashti-Jum|Dashti Jum]]” (maydoni – 19700 ga);
“Zorkul” (maydoni – 87,7 ming ga).
== Milliy va
Tojikiston milliy bog'i;
Shirkent tarixiy tabiat bog‘i;▼
Sari-Xosor tabiat bog'i.▼
▲[[Shirkent tarixiy tabiat bog‘i]];
== YuNESKOning Jahon merosi ob'ektlariga nomzodlar ==▼
▲[[Sari-Xosor tabiat bog'i]].
2010-yil 25-iyuldan 3-avgustgacha [[Braziliya|Braziliyada]] boʻlib oʻtgan [[UNESCO|YuNESKO]] Jahon merosi qoʻmitasining 34-sessiyasida Sarazm madaniy merosi bilan bir qatorda Tojikiston Milliy bogʻi ham tabiiy meros roʻyxatiga kiritish uchun nomzodlik koʻrsatildi. Dastlabki roʻyxatga (2012 yil uchun) 16 ta nom kiritilgan boʻlib, ular orasida Tojikistonning tabiiy bogʻlari va qoʻriqxonalari ham bor:
°<nowiki/>[[Tojikiston milliy bog'i]]
°<nowiki/>[[Ingliz Tojikiston milliy bog'i
°Fann tog'lari
°Ingliz fan tog'lari
°Qusavlisoy qo'riqxonasi
°Ingliz Zakaznik Kusavlisay
°Dashti-Jum davlat qoʻriqxonasi
°Ingliz Dashti Djum davlat qo'riqxonasi,▼
°
°Ingliz Zorkoʻl davlat qoʻriqxonasi
== Manbalar ==
| |||