Mechelen tranzit lageri

Mechelen tranzit lageri — Ikkinchi jahon urushi davrida barpo etilgan Dossindagi hibs va deportatsiya lageri, Mechelendagi eng qadimgi kazarma o‘rnida bunyod etilgan, natsistlar tomonidan bosib olingan Belgiya davlati hududida joylashgan.

Ikkinchi jahon urushi davrida Yevropada Holokost xaritasi. Xaritada barcha qirgʻin lagerlari (oʻlim lagerlari), aksariyat asosiy konslagerlar va mehnat lagerlari, qamoq lagerlari, gettolar, asosiy deportatsiya yoʻllari va yirik qirgʻin joylari koʻrsatilgan.

Tranzit lager xavfsizlik politsiyasi nazorati ostida bo‘lgan (nemischa: Sicherheitspolizei ). Mahkama Belgiyadan yahudiylar, siganlar va boshqa ozchiliklarni Germaniya tomonidan bosib olingan Polshadagi Xaydebrek- Kozel^[1]^[2] mehnat lageri va Osvensim-Birkenau konslagerlariga toʻplash va deportatsiya qilish bilan shug‘ullangan.

Ikkinchi Jahon urushi paytida, 1942-yil 4-avgustdan 1944-yil 31-iyulgacha boʻlgan davrda 28 ta poyezd 25 000 dan ortiq yahudiy va siganlarni Mechelendan deportatsiya qilindi, ularning aksariyati Osvensim-Birkenau oʻlim lagerlariga yuborilgan. Mahbuslardan faqat 1240 tasi tirik qolgan.

1996-yildan beri kazarmadagi Xolokost muzeyi Deportatsiya va qarshilik muzeyi nomi bilan urush davrining qaygʻuli voqealarini eslatib turadi.

Manzil

1942-yilning yozida natsistlar ishgʻol qilingan Belgiyadan yahudiylarni deportatsiya qilishga tayyorgarlik koʻrayotgan edi, yahudiylarning qariyb 90 foizi mamlakat shimolida, Antverpen yaqinida yoki Bryusselda yashagan. Ushbu shaharlarning orasida Mechelen joylashgan boʻlib, u oson transportni taʼminlovchi yirik temir yoʻl kesishmasiga ega, shuningdek, sharqqa borishga qulay edi. Mahalliy yuk punktini bogʻlaydigan temir yoʻl Dijle daryosining aylanma kanali boʻylab shaharning markaziy qismidagi halqa yoʻliga olib borgan, u yerdan temiryo‘l general-leytenant Baron Dossin-de harbiy kazarmalari bo‘ylab o‘tgan. Bu esa mahbuslarni tashish uchun qulaylik tug'dirgan^[3].

Harakatlar

Lager xodimlari asosan nemislardan iborat boʻlgan, lekin unga Algemeene-SS Vlaanderen („General SS Flanders“) dan belgiyalik hamkorlikdagi harbiy kuchlar yordam berishdi. Lager rasmiy ravishda Fort Breendonk komendanti Filipp Shmitt qoʻmondonligi ostida edi. Mechelendagi komendant vazifasini bajaruvchi SS zobiti Rudolf Stekman edi.

Birinchi guruh odamlar lagerga 1942-yil 27-iyulda Antverpendan yetib kelishdi. 1942-yil avgust-dekabr oylari orasida har haftada har birida 1000 ga yaqin yahudiy boʻlgan ikkita transport lagerdan Osvensim konslageriga joʻnab ketdi. 1942-yil 4-avgustdan 1944-yil 31-iyulgacha Mechelendan Polshaga jami 28 ta poyezd joʻnab ketdi, ularda 24916 yahudiy va 351 siganlar bor edi; ularning aksariyati Osvensimga yoʻl olgan. Bu raqam Holokost paytida oʻldirilgan Belgiya yahudiylarining yarmidan koʻpini tashkil etadi. Natsistlarning irqiy siyosatiga koʻra, keyinchalik sigan genotsidi deb nomlandi, 1944-yil boshida 351 belgiyalik siganlar Osvensimga yuborilgan.

Mechelen lageridagi sharoitlar shafqatsiz boʻlgan. Koʻpgina siganlar bir necha hafta yoki oylar davomida oziq-ovqat va sanitariya-texnik vositalarsiz yertoʻlalarda qamalib qolishgan, ularning omon qolish darajasi ayniqsa past edi.

Mechelendan Osvensim-Birkenauga transportlar
Deportatsiya qilingan odamlarning yoshi (15 yoshdan katta va kichik) va jinsi boʻyicha.
Deportatsiya qilinganlarning hammasi yahudiy boʻlgan, bundan Transport Z mustasno^[4]
Transport	Sana	Erkaklar	Oʻgʻil bolalar	Ayollar	Qizlar	Jami
Transport 1	1942-yil 4-avgust	544	28	403	23	998
Transport 2	1942-yil 11-avgust	459	25	489	26	999
Transport 3	1942-yil 15-iyun	380	48	522	50	1000
Transport 4	1942-yil 18-avgust	339	133	415	112	999
Transport 5	1942-yil 25-avgust	397	88	429	81	995
Transport 6	1942-yil 29-avgust	355	60	531	54	1000
Transport 7	1942-yil 1-sentyabr	282	163	401	154	1000
Transport 8	1942-yil 10-sentyabr	388	111	403	98	1000
Transport 9	1942-yil 12-sentyabr	408	91	401	100	1000
Transport 10	1942-yil 15-sentyabr	405	132	414	97	1048
Transport 11	1942-yil 26-sentyabr	562	231	713	236	1742 yil
Transport 12	1942-yil 10-oktyabr	310	135	423	131	999
Transport 13	1942-yil 10-oktyabr	228	89	259	99	675
Transport 14	1942-yil 24-oktyabr	324	112	438	121	995
Transport 15	1942-yil 24-oktyabr	314	30	93	39	476
Transport 16	1942-yil 31-oktyabr	686	16	94	27	823
Transport 17	1942 yil 31-oktyabr	629	45	169	32	875
Transport 18	1943-yil 15-yanvar	353	105	424	65	947
Transport 19	1943-yil 15-yanvar	239	51	270	52	612
Transport 20	1943-yil 19-aprel	463	115	699	127	1404
Transport 21	1943-yil 31-iyul	672	103	707	71	1553
Transport 22a	1943-yil 20-sentyabr	291	39	265	36	631
Transport 22b	1943 yil 20-sentyabr	305	74	351	64	794
Transport 23	1944-yil 15-yanvar	307	33	293	22	655
Transport Z	1944-yil 15-yanvar	85	91	101	74	351
Transport 24	1944-yil 4-aprel	303	29	275	18	625
Transport 25	1944-yil 19-may	237	20	230	21	508
Transport 26	1944-yil 31-iyul	280	15	251	17	563
Jami	1942-yil avgust — 1944-yil iyul	10,545	2,212	10,463	'2,047	25,267

Manbalar

↑ Schram 2006, De tewerkstelling van degenen die aan de onmiddellijke uitroeiing ontsnappen
↑ „Heydebreck-Cosel | vv-travel.ru“. 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.
↑ „Dossinkazerne (voormalige) (ID: 3617)“. De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE). Qaraldi: 2011-yil 1-avgust.
↑ Schram 2006, De raciale deportatie van België naar Auschwitz vanuit Mechelen

[1] Schram 2006, De tewerkstelling van degenen die aan de onmiddellijke uitroeiing ontsnappen

[2] „Heydebreck-Cosel | vv-travel.ru“. 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.

[VIOE-3] „Dossinkazerne (voormalige) (ID: 3617)“. De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE). Qaraldi: 2011-yil 1-avgust.

[Ausc-4] Schram 2006, De raciale deportatie van België naar Auschwitz vanuit Mechelen

[1]

[2]

[3]

[4]