Midyat
Midyat (kurdcha: Midyad[1], suryoniycha: ܡܕܝܕ[2], arabcha: مديات) — Turkiyaning Mardin viloyati Midyat tumaniga qarashli shaharcha. Qadimgi shahar Yuqori Mesopotamiyadagi koʻp asrlik xurritla shaharchasining markazidir. Oʻzining uzoq tarixida Midyat shahri turli xil rahbarlar va xalqlar tomonidan boshqarilgan. 2021-yilda uning aholisi 83 148 kishini tashkil etgan[3].
Midyat | |
|---|---|
| Shaharcha | |
 | |
| 37°25′00″N 41°22′11″E / 37.41667°N 41.36972°E G OKoordinatalari: 37°25′00″N 41°22′11″E / 37.41667°N 41.36972°E G O | |
| Mamlakat | Turkiya |
| Viloyat | Mardin |
| Hukumat | |
| • Mayor | Veysi Şahin |
| Aholisi (2021) |
83 148 |
|
| |
Tarixi tahrir
Midyat tarixi uchinchi ming yillikdagi xurritlarga borib taqaladi. Miloddan avvalgi IX asr Ossuriya bitiklarida Midyat Matiate yoki gʻorlar shahri deb atalgan. Midyatda koʻplab sulolalar hukmronlik qilgan, jumladan, mitaniyaliklar, ossuriyaliklar, oromiylar, armanlar, midiyaliklar, forslar, yunonlar, rimliklar, vizantiyaliklar, abbosiylar, saljuqiylar va usmonlilar. Shahardan pastda joylashgan Matiate deb nomlangan yer osti shahri taxminan 1900 yil davomida ishlatilgan va eng yuqori choʻqqisida 70 000 kishi istiqomat qilgan.[4][5].
Demografiya tahrir
Midyat Diyarbekir viloyatida, Usmonlilar imperiyasida suriyaliklar, pravoslavlar, xaldeylar va protestantlar oʻrtasida boʻlingan boʻlsa-da, koʻpchilik suriyaliklar yashaydigan yagona shahar edi. Midyat Turkiyadagi suriyaliklarning tarixiy markazi boʻlib, 1915-yilda suriyaliklar/aramilar (Seyfo) genotsididan soʻng ular shahar aholisining koʻp qismini tashkil qilgan. XX asr boshlarida shaharning suriyalik aholisi koʻchib ketish tufayli asta-sekin kamayib keta boshladi[6].
Iqtisodiyoti tahrir
Midyat tumanning mintaqaviy savdo markazi boʻlib, Mardin viloyatidagi eng yirik shaharlardan biridir. Mardin kabi bu shahar gilam, sochiq va boshqa matoli buyumlari bilan mashhur. Shaharning oʻziga xos xususiyati bu kumushdan yasalgan telkari hunarmandchiligi boʻlib, ular qoʻlda ishlangan filigreli bezaklardir. Shaharning sharqida anʼanaviy sharob ishlab chiqaradigan vino zavodi bor. Midyat bozorining yana bir asosiy mahsuloti bulgʻor boʻlib hisoblanadi[7].
Manbalar tahrir
- ↑ Avcıkıran, Adem. Kürtçe Anamnez, Anamneza bi Kurmancî (ku, tr), 2009 — 56 bet.
- ↑ Thomas A. Carlson et al., "Midyat — ܡܕܝܕ " in The Syriac Gazetteer last modified January 14, 2014, http://syriaca.org/place/137.
- ↑ „31 ARALIK 2021 TARİHLİ ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ (ADNKS) SONUÇLARI“ (tr) (XLS). TÜİK. Qaraldi: 2022-yil 16-dekabr.
- ↑ Emel Çelebi. „Midyat City of Stone“. Christians of Iraq (2001-yil 1-sentyabr). Qaraldi: 2018-yil 4-yanvar.
- ↑ „Türkei: Archäologen entdecken riesige Untergrundstadt Matiate in Midyat“ (de). Der Spiegel (2022-yil 26-aprel). Qaraldi: 2022-yil 30-aprel.
- ↑ 530,000 people recorded in Mardin province census, 1975. Turabdin is mostly in Mardin province.
- ↑ „Midyat“. Turkey from the Inside. 2023-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 4-yanvar.