Mijoz (informatika)

Mijoz — bu serverga soʻrovlar yuboradigan hisoblash tizimining apparat yoki dasturiy komponentidir.

Mijoz hisoblanuvchi dastur maʼlum bir protokol yordamida server bilan bogʻlanadi. U serverdan istalgan maʼlumotni soʻrashi, toʻgʻridan-toʻgʻri serverda maʼlumotlarni boshqarishi, serverda yangi jarayonlarni ishga tushirishi va shunga oʻxshash amallarni bajarishi mumkin. Mijoz dasturi foydalanuvchiga serverdan olingan maʼlumotlarni taqdim etishi yoki dasturning maqsadiga qarab boshqa usulda foydalanishi mumkin. Mijoz dasturi va server dasturi bitta kompyuterda yoki turli kompyuterlarda ishlashi mumkin. Ikkinchi holda, ular oʻrtasida maʼlumot almashish uchun tarmoq ulanishidan foydalaniladi.

Mijozlarning turlari boʻlib terminallar — klaviaturali monitor bilan jihozlangan va serversiz ishlamaydigan koʻp foydalanuvchili kompyuterlardagi ish stantsiyalari hisoblanadi. 1990-yillarda tarmoqqa ulangan kompyuterlar paydo boʻldi — terminal va shaxsiy kompyuterga oʻxshash qurilma. Tarmoq kompyuterlari soddalashtirilgan tuzilishga ega va asosan serverga bogʻliq. Baʼzan terminal har qanday mijoz yoki faqat ishonchli mijoz sifatida tushuniladi.

Shunga qaramay, mijoz har doim ham zaif hisoblash resurslariga ega kompyuterni anglatmaydi. Koʻpincha „mijoz“ va „server“ tushunchalari hisoblash quvvatini emas, balki maʼlum bir vazifani bajarishda rollarni taqsimlashni tavsiflaydi. Mijoz va server funktsiyalarini bajaradigan dasturlar bir vaqtning oʻzida bitta kompyuterda ishlashi mumkin. Masalan, veb-server mijoz sifatida SQL serverida sahifalar yaratishi uchun maʼlumotlarni qabul qilishi mumkin (Vikipediya shunday ishlaydi).

Qiziqarli faktlar

„X Window System“da server deb grafik foydalanuvchi interfeysini amalga oshiruvchi dastur nomlanadi, mijoz esa shu interfeysdan foydalanadigan dasturdir. Shuning uchun ilova serverlarida amalga oshiriluvchi mijoz dasturi ishlarini koʻrsatuvchi „X Window Server“ ishonchli mijozda ishga tushirilishi mumkin. Foydalanuvchi nuqtai nazaridan, bu odatiy hol emas, chunki server odatda masofaviy dastur hisoblanadi, mijoz esa lokal dasturdir.