Minamisōma (Fukushima)
Minamisōma (yaponcha: 南相馬市 Minamisōma-shi) Yaponiyaning Fukushima prefekturasida joylashgan shahardir. 2020-yil, 10-oktyabr holatiga koʻra, shaharda 26.355 ta xonadonda 59005 nafar aholi istiqomat qiladi[1]. Shaharning umumiy maydoni 398,58 kvadrat kilometr (153,89 mi²).
Minamisōma 南相馬市 | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq | |
| 37°38′31.9″N 140°57′26.3″E / 37.642194°N 140.957306°E G OKoordinatalari: 37°38′31.9″N 140°57′26.3″E / 37.642194°N 140.957306°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Maydon | 398.58 km2 (153.89 mi²) |
| Aholisi (2020-yil, 10-oktyabr) |
59 005 |
| Zichligi | 130 kishi/km2 |
|
| |
Geografiyasi tahrir
Minamisōma Fukushima prefekturasining shimoli-sharqida joylashgan boʻlib, sharqda Tinch okeani va gʻarbda Abukuma platosi bilan chegaradosh.
Qoʻshni munitsipalitetlari tahrir
- Fukushima prefekturasi
- Sōma
- Iitate
- Namie
Iqlimi tahrir
Minamisōma nam iqlimga ega. Minamisōmada oʻrtacha yillik harorat 12,4 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1285mm, sentyabr esa eng nam oy hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 24,7 atrofida°C, eng pasti esa yanvarda, 1,7 atrofida°C gacha tushadi[2].
Demografiyasi tahrir
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[3], Minamisōma aholisi 1950-yillarda eng yuqori choʻqqiga chiqdi.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 51,903 | — |
| 1930 | 58,47 | +12.7% |
| 1940 | 60,693 | +3.8% |
| 1950 | 80,004 | +31.8% |
| 1960 | 75,299 | −5.9% |
| 1970 | 69,105 | −8.2% |
| 1980 | 74,296 | +7.5% |
| 1990 | 77,253 | +4.0% |
| 2000 | 75,246 | −2.6% |
| 2010 | 70,878 | −5.8% |
| 2020 | 59,005 | −16.8% |
Tarixi tahrir
Hozirgi Minamisōma hududi qadimgi Mutsu provinsiyasining bir qismi boʻlib, hech boʻlmaganda Jomon davridan beri oʻrnashib qolgan. Bu hududda Kofun davriga oid koʻplab qoldiqlar topilgan. Edo davrida hudud Sōma domenining xoldinglari tarkibiga kirgan. Meydzi restavratsiyasidan soʻng, Ivaki viloyatining bir qismi sifatida tashkil etilgan. 1896-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan hudud Sōma tumanidagi bir qator shahar va qishloqlarga, shu jumladan 1897-yil 1-sentyabrda Hara shahriga aylantirildi. Hara 1954-yil 20-martda shahar maqomiga koʻtarilib, Haramachi shahriga aylandi. Hozirgi Minamisōma shahri 2006-yil 1-yanvarda Haramachining Kashima va Odaka shaharlari (ikkalasi ham Sōma tumanidan) birlashishi natijasida tashkil etilgan.
2011-yil zilzila va sunami tahrir
Minamisōma 2011-yil 11-martda Tōhoku zilzilasidan kelib chiqqan sunami tomonidan qisman suv ostida qolgan va katta zarar koʻrgan. 2011-yil 9-aprel holatiga ko‘ra 400 nafar aholi halok bo‘lgani, 1100 nafari bedarak yo‘qolganligi tasdiqlandi[4].
Minamisōma 2011-yildagi Tōhoku zilzilasi va sunamidan keyin sodir boʻlgan yadroviy avariya joyi boʻlgan Fukushima I AESdan 25 kilometr (16 milya) shimolda joylashgan. Shaharning katta qismi zavod yaqinidagi 30 kilometrlik majburiy evakuatsiya zonasida joylashgan va shu sababli aholining aksariyati chiqib ketishga majbur bo‘lgan. Zilziladan taxminan bir hafta oʻtgach, shahar meri Katsunobu Sakarai qolgan barcha aholiga Fukushima-Daiichi yadroviy stantsiyasi atrofidagi taqiqlangan zonada oʻz uylarida qolishga buyruq berilgandan soʻng, uning xalqi „tashlab qoʻyilgan“ligini taʼkidlaganidek, Minamisōma yangiliklarga yordam soʻrab chiqdi[5].
Daily Yomiuri nashriga koʻra, iyul oyida Minamisōmadan kelgan mol goʻshti radioaktiv seziy bilan qonuniy chegaradan yuqori boʻlganligi aniqlangan[6].
2012-yil mart oyida shahar uchta zonaga boʻlingan: birinchisida odamlar kirish va chiqish uchun erkin edi, lekin bir kechada qolishga ruxsat berilmagan; ikkinchidan, kirish qisqa tashriflar bilan cheklangan; uchinchi hududda esa, avariyadan keyin besh yil ichida kamayishi kutilmaydigan yuqori radiatsiya darajasi tufayli barcha kirish taqiqlangan.
2012-yil 15-aprelda shaharning gʻarbiy chegarasidagi keng hudud bundan mustasno, evakuatsiya zonasi reaktorlardan 30 kilometrdan 20 kilometrgacha qisqartirilganda, Minamisōma aholisining bir qismi uylariga qaytishga muvaffaq boʻldi. Evakuatsiya qarori bekor qilingan paytda shahar markazi hali ham xarobalarga to‘la bo‘lgan, elektr va suv taʼminoti yo‘q edi, maktablar va kasalxonalar esa yopiqligicha qolardi[7]. 2016-yil 12-iyulda Namie bilan gʻarbiy chegara hududidan tashqari shaharning barcha hududlari uchun evakuatsiya qilish tartibi bekor qilindi, bu qolgan barcha evakuatsiya qilinganlarga (bir xonadondan tashqari) uylariga qaytishlariga imkon berdi. O‘sha yilning avgust oyida 2011-yildan beri yopilgan boshlang‘ich maktablar va o‘rta maktablarning qayta ochilishiga ruxsat berildi[8].
Hukumati tahrir
Minamisōma toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 24 aʼzodan iborat bir palatali shahar qonun chiqaruvchi organi boʻlgan mer-kengash shakliga ega. Minamisōma, Sōma okrugi bilan birgalikda Fukushima prefekturasi assambleyasiga ikki aʼzoni qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Fukushima 1-okrugiga kiradi.
Taʼlim tizimi tahrir
Minamisōmada shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 16 ta davlat boshlangʻich maktabi va olti davlat oʻrta maktabi va Fukushima prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat oʻrta maktabi mavjud.
Iqtisodiyoti tahrir
Tohoku Electric kompaniyasining Haramachi issiqlik elektr stansiyasi Minamisōmada joylashgan.
Transport tizimi tahrir
Temir yoʻl tahrir
.svg){kind=logo}
Sharqiy Yaponiya temir yoʻl kompaniyasi (JR Sharq) — Jōban liniyasi
- Momouchi — Odaka — Ivaki-Ota — Haranomachi — Kashima
Magistral yoʻllari tahrir
- Jōban magistrali - Minamisōma Interchange, Minamisōma-Kashima
- 6-milliy yoʻnalish
- 114-milliy yoʻnalish
Xalqaro munosabatlari tahrir
Mahalliy diqqatga sazovor joylari tahrir
- Odaka qal’asi xarobalari
Milliy tarixiy joylari tahrir
- Hayama gʻori qabri
- Urajiri qobiq tepaligi
- Yokodaido poʻlat ishlab chiqarish maydonchasi
- Sakurai Kofun
- Daihisan tosh Buddalari
- Mano Kofun klasteri
- Izumi Kanga xarobalari
Manbalar tahrir
- ↑ Minamisōma official home page (Wayback Machine saytida 2018-12-17 sanasida arxivlangan) (yaponcha)
- ↑ Minamisōma climate data
- ↑ Sōma population statistics
- ↑ Eerie quiet reigns in evacuation zone. Japan Times. Associated Press (2011-yil 9-aprel), s. 4.
- ↑ John M. Glionna. „Anger and abandonment in a Japanese nuclear ghost town“. Los Angeles Times (2011-yil 31-mart). 2012-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 3-aprel.
- ↑ „Excessive cesium found in 11 cows“. yomiuri.co.jp. 2011-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Evacuation order lifted for parts of Minamisoma“. The Japan Times. Kyodo News (2012-yil 17-aprel). Qaraldi: 2013-yil 6-oktyabr.
- ↑ „Evacuation order lifted for 10,000 residents of Minamisoma“ (en). Japan Times (2016-yil 12-iyul). Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
Adabiyotlar tahrir
- Sasaki, Takashi. Fukushima: vivir el desastre, Translated by F. Javier de Esteban Baquedano (es), Gijón, Spain: Satori Ediciones, 2013. ISBN 978-84-941125-3-9.
Havolalar tahrir
- Rasmiy sayti (yaponcha)