Minamisōma (Fukushima)

Minamisōma (yaponcha: 南相馬市 Minamisōma-shi) Yaponiyaning Fukushima prefekturasida joylashgan shahardir. 2020-yil, 10-oktyabr holatiga koʻra, shaharda 26.355 ta xonadonda 59005 nafar aholi istiqomat qiladi. Shaharning umumiy maydoni 398,58 kvadrat kilometr (153,89 mi²).

Minamisōma 南相馬市
Shahar
Bayroq
37°38′31.9″N 140°57′26.3″E
Mamlakat	Yaponiya
Maydon	398.58 km2 (153.89 kv mi)
Aholisi  (2020-yil, 10-oktyabr)	59 005
Zichligi	130 kishi/km2
Minamisōma

Geografiyasi

Minamisōma Fukushima prefekturasining shimoli-sharqida joylashgan boʻlib, sharqda Tinch okeani va gʻarbda Abukuma platosi bilan chegaradosh.

Qoʻshni munitsipalitetlari

• Fukushima prefekturasi
  • Sōma
  • Iitate
  • Namie

Iqlimi

Minamisōma nam iqlimga ega. Minamisōmada oʻrtacha yillik harorat 12,4 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1285mm, sentyabr esa eng nam oy hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 24,7 atrofida°C, eng pasti esa yanvarda, 1,7 atrofida°C gacha tushadi.

Demografiyasi

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Minamisōma aholisi 1950-yillarda eng yuqori choʻqqiga chiqdi.

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1920	51,903	—
1930	58,47	+12.7%
1940	60,693	+3.8%
1950	80,004	+31.8%
1960	75,299	−5.9%
1970	69,105	−8.2%
1980	74,296	+7.5%
1990	77,253	+4.0%
2000	75,246	−2.6%
2010	70,878	−5.8%
2020	59,005	−16.8%

Tarixi

Hozirgi Minamisōma hududi qadimgi Mutsu provinsiyasining bir qismi boʻlib, hech boʻlmaganda Jomon davridan beri oʻrnashib qolgan. Bu hududda Kofun davriga oid koʻplab qoldiqlar topilgan. Edo davrida hudud Sōma domenining xoldinglari tarkibiga kirgan. Meydzi restavratsiyasidan soʻng, Ivaki viloyatining bir qismi sifatida tashkil etilgan. 1896-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan hudud Sōma tumanidagi bir qator shahar va qishloqlarga, shu jumladan 1897-yil 1-sentyabrda Hara shahriga aylantirildi. Hara 1954-yil 20-martda shahar maqomiga koʻtarilib, Haramachi shahriga aylandi. Hozirgi Minamisōma shahri 2006-yil 1-yanvarda Haramachining Kashima va Odaka shaharlari (ikkalasi ham Sōma tumanidan) birlashishi natijasida tashkil etilgan.

2011-yil zilzila va sunami

Minamisōma 2011-yil 11-martda Tōhoku zilzilasidan kelib chiqqan sunami tomonidan qisman suv ostida qolgan va katta zarar koʻrgan. 2011-yil 9-aprel holatiga ko‘ra 400 nafar aholi halok bo‘lgani, 1100 nafari bedarak yo‘qolganligi tasdiqlandi.

Minamisōmada nurlanishni koʻrsatadigan radiatsiya monitori: 0,532 mSv/soat. Bu hukumatning yiliga 20 millizievert rentabellik mezonlari bilan solishtirganda yillik radiatsiya dozasi 4,66 millizievertga teng. 

Minamisōma 2011-yildagi Tōhoku zilzilasi va sunamidan keyin sodir boʻlgan yadroviy avariya joyi boʻlgan Fukushima I AESdan 25 kilometr (16 milya) shimolda joylashgan. Shaharning katta qismi zavod yaqinidagi 30 kilometrlik majburiy evakuatsiya zonasida joylashgan va shu sababli aholining aksariyati chiqib ketishga majbur bo‘lgan. Zilziladan taxminan bir hafta oʻtgach, shahar meri Katsunobu Sakarai qolgan barcha aholiga Fukushima-Daiichi yadroviy stantsiyasi atrofidagi taqiqlangan zonada oʻz uylarida qolishga buyruq berilgandan soʻng, uning xalqi „tashlab qoʻyilgan“ligini taʼkidlaganidek, Minamisōma yangiliklarga yordam soʻrab chiqdi.

Daily Yomiuri nashriga koʻra, iyul oyida Minamisōmadan kelgan mol goʻshti radioaktiv seziy bilan qonuniy chegaradan yuqori boʻlganligi aniqlangan.

2012-yil mart oyida shahar uchta zonaga boʻlingan: birinchisida odamlar kirish va chiqish uchun erkin edi, lekin bir kechada qolishga ruxsat berilmagan; ikkinchidan, kirish qisqa tashriflar bilan cheklangan; uchinchi hududda esa, avariyadan keyin besh yil ichida kamayishi kutilmaydigan yuqori radiatsiya darajasi tufayli barcha kirish taqiqlangan.

2012-yil 15-aprelda shaharning gʻarbiy chegarasidagi keng hudud bundan mustasno, evakuatsiya zonasi reaktorlardan 30 kilometrdan 20 kilometrgacha qisqartirilganda, Minamisōma aholisining bir qismi uylariga qaytishga muvaffaq boʻldi. Evakuatsiya qarori bekor qilingan paytda shahar markazi hali ham xarobalarga to‘la bo‘lgan, elektr va suv taʼminoti yo‘q edi, maktablar va kasalxonalar esa yopiqligicha qolardi. 2016-yil 12-iyulda Namie bilan gʻarbiy chegara hududidan tashqari shaharning barcha hududlari uchun evakuatsiya qilish tartibi bekor qilindi, bu qolgan barcha evakuatsiya qilinganlarga (bir xonadondan tashqari) uylariga qaytishlariga imkon berdi. O‘sha yilning avgust oyida 2011-yildan beri yopilgan boshlang‘ich maktablar va o‘rta maktablarning qayta ochilishiga ruxsat berildi.

Hukumati

Minamisōma toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 24 aʼzodan iborat bir palatali shahar qonun chiqaruvchi organi boʻlgan mer-kengash shakliga ega. Minamisōma, Sōma okrugi bilan birgalikda Fukushima prefekturasi assambleyasiga ikki aʼzoni qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Fukushima 1-okrugiga kiradi.

Taʼlim tizimi

Minamisōmada shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 16 ta davlat boshlangʻich maktabi va olti davlat oʻrta maktabi va Fukushima prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat oʻrta maktabi mavjud.

Iqtisodiyoti

Tohoku Electric kompaniyasining Haramachi issiqlik elektr stansiyasi Minamisōmada joylashgan.

Transport tizimi

Temir yoʻl

Sharqiy Yaponiya temir yoʻl kompaniyasi (JR Sharq) — Jōban liniyasi

• Momouchi — Odaka — Ivaki-Ota — Haranomachi — Kashima

Magistral yoʻllari

• Jōban magistrali - Minamisōma Interchange, Minamisōma-Kashima
• 6-milliy yoʻnalish
• 114-milliy yoʻnalish

Xalqaro munosabatlari

• Pendleton, Oregon shtati, AQSH

Mahalliy diqqatga sazovor joylari

• Odaka qal’asi xarobalari

Milliy tarixiy joylari

• Hayama gʻori qabri
• Urajiri qobiq tepaligi
• Yokodaido poʻlat ishlab chiqarish maydonchasi
• Sakurai Kofun
• Daihisan tosh Buddalari
• Mano Kofun klasteri
• Izumi Kanga xarobalari

Adabiyotlar

• Sasaki, Takashi. Fukushima: vivir el desastre, Translated by F. Javier de Esteban Baquedano (es), Gijón, Spain: Satori Ediciones, 2013. ISBN 978-84-941125-3-9. 

Havolalar

• Rasmiy sayti (yaponcha)