Muhandislik etikasi

Muhandislik etikasi — amaliy etikaning boʻlimi va muhandislik ishi amaliyotida qoʻllaniladigan axloqiy tamoyillar tizimi hisoblanadi. Ushbu soha muhandislarning jamiyat, ularning mijozlari va kasbi oldidagi majburiyatlarini aniqlaydi va belgilaydi. Oʻquv intizomi sifatida u falsafa muhandislik falsafasi va texnologiyalar etikasi kabi fanlar bilan chambarchas bogʻliqdir.

Asosiy tamoyillar

Muhandisning fuqarolar, mijozlar, ish beruvchilar va kasbga boʻlgan munosabatlarida aynan muhandislik etikasi kodeksi alohida ustuvorlikni belgilaydi.

Koʻpgina muhandislarning mahoratli jamoalari etika kodeksini yaratishgan. Baʼzilari yigirmanchi asrning dastlabki oʻn yilligiga toʻgʻri keladi. Ular bir necha yurisdiktsiyalarda amal qiluvchi qonunlarga koʻp yoki kam darajada kiritilgan. Ushbu umumiy tamoyillarning qoidalari koʻrsatmalar sifatida berilgan boʻlsa-da, muhandislar kodeksning muayyan vaziyatga qanday tatbiq etilishini izohlash maqsadida hanuzgacha sogʻlom fikrdan foydalanishadi.

Etika kodeksining umumiy tamoyillari asosan turli muhandislik hamjamiyatlaridagiga oʻxshash boʻlib, butun dunyoda tasdiqlangan . Quyidagi misol ushbu manbadan keltirilgan::

1. Muhandislar fuqarolarning xavfsizligi, salomatligi va farovonligini birinchi oʻringa qoʻyishlari va oʻzlarining kasbiy vazifalarini bajarishda barqaror rivojlanish tamoyillarini saqlashga intilishlari kerak.
2. Muhandislar faqatgina oʻz mutaxassisliklari doirasida xizmatlar koʻrsatishi kerak.
3. Muhandislar faqatgina obyektiv va toʻgʻri tarzda ommaviy bayonotlar berishlari kerak.
4. Muhandislar har bir ish beruvchi yoki mijoz uchun ishonchli agent yoki ishonchli shaxs sifatida mahoratli masalalarda harakat qilishlari va manfaatlar toʻqnashuvidan qochishlari kerak.
5. Muhandislar oʻzlarining kasbiy obroʻlarini oʻz xizmatlarining afzalliklari asosida qurishlari va boshqalar bilan adolatsiz raqobatlashmasligi kerak.
6. Muhandislar muhandislik kasbining shaʼni, halolligi va qadr-qimmatini qoʻllab-quvvatlaydigan va oshiradigan tarzda harakat qilishlari va poraxoʻrlik, firibgarlik va korrupsiyaga qarshi boʻlishlari kerak.
7. Muhandislar oʻz faoliyati davomida oʻzlarining kasbiy rivojlanishini davom ettirishlari va ularning rahbarligi ostidagi muhandislarning kasbiy rivojlanishi uchun barcha imkoniyatlarni yaratib berishlari kerak.