Mustafo IV
Mustafo IV (مصطفى رابع, Dördüncü Mustafa; 1779—1808) – Usmonlilar imperiyasining podshohi (29.05.1807 – 28.06.1808)[1][2].
| Mustafo IV مصطفى رابع, Mustafâ-i râbiʻ | |
.jpg) | |
| Tughra_of_Mustafa_IV.JPG | |
| Usmonlilar imperiyasi podshohi | |
| Hukmronligining boshlanishi: | 1807 |
|---|---|
| Hukmronligining tugashi: | 1808 |
| Oʻtmishdosh: | Salim III |
| Voris: | Mahmud II |
| Tugʻilgan sanasi: | 8-sentyabr 1779-yil |
| Tugʻilgan joyi: | Istanbul |
| Vafot sanasi: | 16-noyabr 1808-yil (29 yoshda) |
| Vafot joyi: | Istanbul |
Hayoti
tahrirSulton Abdulhamidning oʻgʻli. Salimga ga qarshi koʻtarilgan isyon va uning islohotlar natijasida taxtga oʻtirdi. Kabakchi qoʻzgʻolonchilari rahbari Mustafo posho bosh vazir etib tayinlandi. „Yangi qoʻshinlar“ (Nizomi Jadid) tarqatib yuborilganligi eʼlon qilindi va koʻplab islohot tarafdorlari qatl etildi.
Mustafo IV davrida Rossiya bilan urush davom etdi. Dardanel blokadasini buzishga harakat qilgan Usmonli floti Athos dengiz jangida magʻlub boʻldi. 1807-yil avgustda sulh tuzildi, uning davomida rus qoʻshinlari Dunay knyazliklarini bosib olishda davom etdilar.
1808-yilning yozida Ruschuk gubernatori Bayraktar Mustafo posho oʻziga sodiq qoʻshinlari bilan Salim III ni taxtga qaytarish maqsadida Konstantinopolga qarshi yurish uyushtirdi. Mustafo IV tarafdorlari unga jiddiy qarshilik koʻrsata olmadilar. Saroyga hujum paytida Mustafo IV amakivachchasi, sobiq Sulton Salim III va uning ukasi Mahmudni oʻldirishni buyurdi, ammo qotil topilmadi. Saroyni egallab olgan Mustafo posho Sulton Mustafo IV ni hibsga oldiradi va Mahmud taxtga oʻtiradi.
1808-yil noyabr oyida yana bir yangicha qoʻzgʻoloni boshlandi, uning ishtirokchilari Mustafoni taxtga qaytarishga harakat qilishdi. Bu qoʻzgʻolon paytida Mahmud II buyrugʻi bilan sobiq Sulton Mustafo oʻldirilgan.
Mustafoning toʻrt nafar kanizaklari maʼlum: Shevkinur (vaf. 1812[3]), Dilpezir (vaf. 1809[4]), Seyara (vaf. 1816/1817[5]) va Peykidil (1808-yil avgustda qatl etilgan)[6][7]. Sultonning ikki farzandi ham bor edi, ikkalasi ham vafotidan keyin: Shahzoda Ahmad (1809-yilda tugʻilgan) va Emine Sulton (1809-yil 6-mayda tugʻilgan; tugʻilgandan 3-4 oy oʻtib vafot etgan[8][6][7]).