O‘runxo‘ja Eshon ibn Ahmadxo‘ja
O‘runxo‘ja Eshon ibn Ahmadxo‘ja (tojikcha: Ӯрунхоҷа Эшон ибни Аҳмадхоҷа; 1830—1928) — islom dini arbobi, huquqshunos, ilohiyot olimi, mudarris (ustoz). U mufassir (Qur’on tarjimoni)[1], (hadislar boʻyicha mutaxassis), mutafakkir, murshid (maslahatchi), zohid sifatida tanilgan.
O‘runxo‘ja Eshon ibn Ahmadxo‘ja | |
|---|---|
tojikcha: Ӯрунхоҷа Эшон ибни Аҳмадхоҷа | |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | 1830-yil |
| Vafoti |
1928-yil „Ahroriyen“ nomli oilaviy qabriston, Xistevarz, Tojikiston SSR |
| Dini | Islom |
| Turmush oʻrtoq(lar)i | Oyposhoxon Posho |
| Ota-onasi |
|
| Yurisprudensiya | Hanafiylik |
| Education | Mir Arab madrasasi |
| Ustozlar | Miyon Malik Maxsumiy |
| Tariqat | Naqshbandiya |
Tarjimai holi
tahrir1830-yilda Qoʻqon xonligining Xoʻjand shahrida (hozirgi Tojikiston Respublikasi Sugʻd viloyatining Xoʻjand shahri) taniqli din arbobi, Naqshbandiya tariqati, Xoʻjand madrasasining mudarrisi, soʻfiylik izdoshi, olim Ustoz Ahmadxoʻja Eshon oilasida tugʻilgan.
O‘runxo‘ja Eshon 13 yoshga to‘lganida, yoshi kichik bola Buxorodagi Miri Arab madrasasiga o‘qishga yuborilgan. Buxoroning taniqli ilohiyotshunoslari uning ustozi bo‘lishgan. Ularning taʼsirida o‘smirning dunyoqarashi, uning naqshbandiylik tariqatiga sodiqligi shakllangan. Unga XIX asrning atoqli mufassir va muhaddislari Miyon Malik Maxsumiy bilan boʻlgan uchrashuv va suhbatlar katta taʼsir koʻrsatgan.
O‘qishni tamomlagandan so‘ng yosh dinshunos va huquqshunos faoliyatini Samarqand va Xo‘jand shaharlarida boshlagan.
Koʻp oʻtmay oʻz homiysi Said Muhammadxon Eshonning qizi Oyposhoxon Poshoga uylangan, bu nikoh Oʻrunxoʻja eshonning ijtimoiy mavqeini oshirgan. Mahr sifatida nodir kitoblardan iborat katta kutubxona va islom diniga oid boy qo‘lyozma to‘plamini bergan. Bolaligidan arab, turk va rus kabi tillarni mukammal bilgan. Samarqand, Xoʻjand va Fargʻona vodiysida katta yer uchastkalari boʻlgan. Shu bilan birga, u kamtarona yashagan va daromadining katta qismini xayriya va taʼlimga sarflagan.
Uning shiori sof aqida (aqida) va chinakam sof islomga intilish, Qur’on va Sunnatni o‘rganish, ularga amal qilish, islom maʼrifatini yoyish boʻlgan. Fanatizm va xurofotga qarshi boʻlgan.
O‘zining ilmiy suhbatlarida qayta-qayta hanafiy mazhabi tarafdori, dunyoda avliyo Xoja Ahror nomi bilan mashhur Nosiriddin Ubaydulloh ibn Mahmud Shoshiy naslining davomchisi ekanini taʼkidlagan[2].
O‘runxo‘ja Eshon Xo‘jand yaqinidagi Xistevarz qishlog‘idagi „Ahroriyen“ nomli oilaviy qabristonga dafn etilgan[3].
Manbalar
tahrir- ↑ Arxivi Instituti til va adabiyoti Akademiyai Fanlar Jumhurii Tojikiston, №33.
- ↑ Маводҳои конференсияи илмӣ-амалӣ дар мавзӯи Хоҷа Ахрор дар таърихи тамаддуни халқҳои Осиёи Марказӣ. тезисхои маърузахо, 2004, Dushanbe: Nashriyo tibqi qarori Hukumati Jumhurii Tojikiston.
- ↑ . Архиви Совети кишлоки Костакози Бобочон, райони Гафурови вилояти Сугд, РСС Точикистон., Sugʻd viloyati Gʻofurov tumani Qostakoz qishloq.