Ohaktoshli tuf

Ohaktoshli tuf – travertin-gʻovakli, uyali jins; qaynoq yoki sovuq buloq suvlarida kalsiy gidrokarbonatning mono-karbonat shaklida choʻkishidan hosil boʻladi. Koʻpincha oʻsimlik ildizlari, baʼzan quruklikda yoxud chuchuk suvda yashovchi gastropoda (qorinoyokli)larning chigʻanogʻida uchraydi. Hajmiy massasi kam (1400 dan 1800 kg/m3 gacha). Ohaktoshli tuf ancha keng tarqalgan. Qurilish materiallari, bezak toshi sifatida, shuningdek, ohakni kuydirishda ishlatiladi. Ohaktoshlar – karbonatli choʻkin-di togʻ jinslari. Tarkibi 50% dan ortiq kalsitdan yoki organizmlarning skeleti koldiklaridan, baʼzan aragonit minerali (SaSO3)dan iborat. Koʻpincha tarkibida autigen, diagene-tik va epigenetik minerallar, chakiq (terrigen va karbonat) zarralar aralashmasi uchraydi. Ohaktoshli tufning tarkibida 4— 17% gacha MgO boʻlsa, dolomitli Ohaktoshli; 6 – 21% SiO2+R2O, – mergelli Ohaktoshli tuf; kvars, opal va xalsedon koʻshilsa – qumtoshli va kremniylashgan Ohaktoshli tuf deb yuritiladi. Strukturasi kristalli, organogen-chakikli, chaqikli-kristalli va sizib toʻplangan (travertin, ohakli tuf) turlari farq qilinadi. Rangi oqish, sargʻish, boʻzrang. Koʻpin-cha ohaktosh ichida chigʻanoqlar ham boʻladi. Hosil boʻlishiga koʻra, organogen, xemogen yoki kimyoviy, chaqiq boʻladi. Tarkibidagi jins hosil kiluvchi organizmlarning koʻpligiga koʻra, organogen Ohaktoshli tuf, foraminiferali, marjonli, suvoʻtli va boshqa; xemogen va chaqiqlari (zarralar)ning kattaligiga karab bir necha xilga boʻlinadi. Metamorfizm natijasida ohaktoshli tuf marmarta aylanadi. Ohaktoshli tuf eng koʻp tarkalgan choʻkindi togʻ jinslaridan biri, Yerning turli relf shakllarida ishtirok etadi. Ohaktoshli tuf barcha yoshdagi (tokembriydan toʻrtlamchi davrgacha) yot-qiziqlarda uchraydi. Ohaktoshli tufning fizik-mexanik xossalari ularning strukturasi va tuzilishiga bogʻliq boʻlib, juda keng chegarada oʻzgaradi, mas, hajmiy ogʻirligi 800 kg/m3 dan (chigʻanoqtoshlar, travertin) 2800 kg/m3 gacha (kristalli strukturali O.). Chigʻanoq-toshlar va gʻovakli Ohaktoshli tuf nisbatan oson kesiladi hamda yoʻniladi, kristalli Ohaktoshli tuf esa, yaxshi silliklanadi. Ohaktoshli tuf sanoatda, qishloq xoʻjaligi va qurilishda keng qoʻllanadi. Qora metallurgiyada rudaning eri-shini oshirish va shlak hosil qilish uchun qoʻshiladigan modda (flyus) si-fatida; ohak va sement ishlab chiqarishda xom ashyo, soda, mineral oʻgʻitlar, shisha, qogʻoz ishlab chiqarishda, neft mahsulotlarini tozalash va boshqa jarayonlarda qoʻshimcha modda sifatida ishlatiladi. Ohaktoshli tuf muhim qurilish materiallari guruhini tashkil qiladi, ulardan qoplovchi va bezak toshlar, haykaltaroshlik va meʼmorlikda ishlatiladigan toshlar va hokazo tayyorlanadi. Oʻzbekistonda koʻplab Ohaktoshli tuf qazib olinadigan konlar, yirik ishlab chiqarish birlash-ma korxonalari („Oʻzsanoatqurilishmateriallari“, „Oʻzavtoyoʻl“, Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlari va boshqalar) tomonidan ishlatilmokda.

Travertin turlari va ilovalar

Travertin travertin deb nomlangan travertin bir xil koʻzoynakli toshdir, shuning uchun odamlar odatda uni travertin deb atashadi. Travertin qitʼa choʻkindi jinslariga mansub boʻlib, u kaltsiy karbonat choʻkindilari. Koʻpincha kaltsiy karbonat boyida hosil boʻlgan travertinli ohaktosh erlari suvda, kaltsiy karbonatida va daryo, koʻlda va boshqa tarkibiy tuzilmalarda eriydi. Jarayondagi ogʻir birikmalar baʼzida bir vaqtning oʻzida asosiy tarkibiy qism boʻlib, kaltsiy karbonat boʻlib, suv korroziyasida eriydi, shuning uchun bu konlar koʻplab tabiiy nosimmetrik teshiklarda paydo boʻladi.

Ohaktoshning turlari:

1-klassik

2-darajali yogʻoch Bej travertin

3 fil suyagi oq traverten

4 qizil traverten

5 qora teshik tosh

Ohaktosh – bu toshning manbai, asosiy komponent – kaltsiy karbonat, kaltsiy magniy karbonat yoki kaltsiy karbonat va magniy karbonatining aralashmasi. Qayta kristallangan ohaktosh, mustahkam mikrokristalli ohaktosh va cilalı kalker, ayniqsa, Qoʻshma Shtatlarda, kalker yoki marmar sifatida reklama qilinadi va sotiladi. Tabiiy tosh toʻqimalari tabiiy, ammo tabiatdan tashqari nozik, nozik toʻqimalarga boy. Tayyor mahsulotdan, zichlikdan, tekis boʻlmagan uygʻunlikdan, xuddi faqat tuproqdan tuproq kabi, toʻqimalarning toʻqimalariga, toʻqimalariga, tarixiy sivilizatsiyaning chuqur izlariga, ammo umumiy shakldan dizayn uslubini tasvirlash uchun „zamonaviy moda“ dan foydalanish mumkin, Ustozni taʼkidlab, hurmat qiladigan, oqlangan, mahsulot xususiyatlarining yuqori qismini eng mohir tutgan, chunki koʻplab mimarlar sevishadi.

Xitoy banki binosi

Arxitektura dizaynida tepalik sifatida maʼlum boʻlgan, Xitoyning 714 ming kvadrat metrlik qurilish maydonida geometrik dizayn xususiyatlaridan foydalanishni yana bir bor koʻrsatib turibdiki, binoda butunlay geometrik haykaltaroshlik hissi bor va Xitoyning anʼanaviy meʼmoriy mohiyatini chizish, yuqori tosh qurilish materiallari uchun Rimga, zamonaviy va anʼanaviy geometrik elementlarning integratsiyasini mukammal qilib, oddiy, klassik binolarni qurish uchun. [1]