Vikipediya

Pınar Selek

Pınar Selek (1971–yil 8–oktyabr) − turk sotsiologi, feminist va yozuvchi[1]. U Turkiyadagi zaif jamoalar, jumladan, ayollar, kambagʻallar, koʻcha bolalari, jinsiy ozchiliklar va kurd jamoalari huquqlari va undan keyingi siyosiy taʼqiblar bilan tanilgan. U turk, nemis va frantsuz tillarida nashr etilgan bir qancha kitoblarning muallifi va turk feministik jurnali Amargi muharrirlaridan biri hisoblanadi[2]. Hozirda u Frantsiyada istiqomat qiladi, u yerda Frantsiyaning PAUSE dasturi boʻyicha Strasburgda, keyin Nitssada akademik surgun boʻlgan. Keyinchalik u Kot-d’Azur universitetida[3] Migratsiya va jamiyat tadqiqotlari boʻlimida sotsiologiya boʻyicha doimiy assistent lavozimiga ega boʻldi. U 2017–yilda Fransiya fuqaroligini oldi[4].

Pınar Selek

2013–yil yanvarda Pınar Selek January
Tavalludi 8-oktyabr 1971
Istanbul, Turkiya
Kasbi Sotsiolog, muallif
Ijod qilgan tillari Turk tili
Fuqaroligi Turkiya, Fransiya
Alma mater Mimar Sinan Tasviriy Sanʼat Universiteti, Strasbourg universiteti

Selek 1998-yildan beri Turkiyada, uni 1998-yilda Istanbuldagi ziravorlar bozorida roʻy bergan portlash bilan bogʻlashga uringan ish yuzasidan jinoiy javobgarlikka tortilgan, ammo politsiya va ekspertlar portlash gaz sizib chiqishi tufayli sodir boʻlganligini koʻrsatgan[5]. Toʻrt marta (2006, 2008, 2011, 2014 yillarda) barcha ayblovlar boʻyicha sudlangan va oqlangan, uning soʻnggi oqlov qarori 2022–yil 21–iyunda Turkiya Oliy sudi tomonidan oʻzgartirilgan va sud qarorini bekor qilgan va uni umrbod qamoq jazosiga hukm qilgan[6]. Qayta sud jarayoni 2023-yil 31-martga belgilandi, keyin 2023-yil 29-sentyabrga, keyin esa 2024-yil 28-iyunga koʻchirildi[7].

U 2024-yilda Prison Insider, butun dunyo boʻylab hibsda saqlash sharoitlari haqidagi axborot platformasining „elchisi“ boʻldi[1].

Taʼlimi

tahrir

Selek Litsey Notre Dame de Sion Istanbul litseyida oʻqigan va Memar Sinon goʻzal sanʼat universitetining sotsiologiya boʻlimida bakalavriat va magistraturada oʻqishni tamomlagan[8]. 2014-yilda Strasburg universitetida siyosatshunoslik fanlari doktori ilmiy darajasini oldi[8].

Hibsga olish, qamoqqa olish va ozod qilish, 1998-2000

tahrir

Pınar Selek 1998-yilning 11-iyulida Istanbuldagi ziravorlar bozorida ikki kun oldin sodir boʻlgan va yetti kishining oʻlimiga va 100 ga yaqin kishining yaralanishiga sabab boʻlgan portlash bilan aloqadorlikda ayblanib hibsga olingan[9]. Uning hibsga olinishiga uning ilmiy tadqiqotlari doirasida kurdlar bilan aloqasi sabab boʻlgan[10][11]. Uning ishi musodara qilindi va u tadqiqot davomida suhbatlashgan shaxslarning ismini aytishdan bosh tortdi[12]. Yana bir gumonlanuvchi Abdülmecit Öztürk Selekdan ikki hafta oʻtib hibsga olindi va politsiyaga portlashni ikkalasi birgalikda amalga oshirganini tan oldi, lekin keyinchalik u oʻz bayonotidan voz kechib, politsiya hibsxonasida qiynoqqa solinganini daʼvo qildi[13][14]. Keyinchalik Öztürk barcha ayblovlardan oqlandi va uning Selekga qarshi bayonoti qabul qilib boʻlmaydigan deb topildi[15][16].

Ikki yarim yilni qamoqda oʻtkazgandan soʻng, bu vaqt davomida u qiynoqlar va shafqatsiz munosabatda boʻlgan[17] Selek 2000-yil 22-dekabrda Istanbul universitetining Analitik kimyo boʻlimi professor-oʻqituvchilaridan iborat ekspertlar guruhi va Cerrahpasha tibbiyot fakulteti sud-tibbiyot boʻlimi[18] portlash gaz ballonining tasodifiy yonib ketishi natijasida sodir boʻlgan degan xulosaga kelgan[19][20]. Sud tomonidan tayinlangan 3 nafar ekspert guvohlari ham portlash gaz sizib chiqishi tufayli sodir boʻlganini koʻrsatdi[21].

2006-yildan hozirgi kungacha Oqlash, qayta koʻrib chiqish va hukm chiqarish

tahrir
 
Pınar Selek va Gyunter Uolraff 2013 yil 25 yanvarda hukm chiqarilganidan keyin Strasburgdagi matbuot anjumanida.

12-sonli Istanbul Oliy Jinoiy sudi Selekni portlash bilan bogʻlovchi hech qanday dalil yoʻqligini bahona qilib, toʻrt marta (2006, 2008, 2011, 2014 yillarda) huquqbuzarlik uchun oqladi[22]. Shunga qaramay, sud 2012-yil 22-noyabrda oʻzining oqlov haqidagi avvalgi qarorlariga oʻzgartirishlar kiritish va sud jarayonini qayta boshlash toʻgʻrisida qaror qabul qildi, uning himoyachilari buni „Turkiya huquqiy tarixida misli koʻrilmagan“ deb baholadilar[23].

2013-yil 24-yanvarda, bir soatdan koʻproq vaqt mulohaza yuritgandan soʻng, sud uni 1998-yilda ziravorlar bozoridagi portlashda ayblanib, umrbod qamoq jazosiga hukm qildi[24]. Qaror ikkidan birga koʻpchilik ovozi bilan qabul qilindi, bunda ish boʻyicha bosh sudya alohida fikr bildirdi[25]. Selek sirtdan sudlangan boʻlsada, Fransiya, Germaniya, Italiya va Avstriyadan 30 dan ortiq nodavlat tashkilot va siyosiy partiyalar vakillari tinglovlarda qatnashdi va sud jarayonida 150 ga yaqin kishi norozilik bildirdi[26]. Sud jarayonida Strasburg universitetidan toʻrt nafar kuzatuvchi, jumladan prorektor ham ishtirok etdi[27].

2014-yil 19-dekabrdagi toʻrtinchi oqlovdan soʻng Turkiya Oliy sudi 2022-yil 21-iyun kuni oqlov qarorini bekor qilib, Pinar Selekni darhol umrbod qamoq jazosiga hukm qildi. Ishni qayta koʻrib chiqish 2023-yil 31-martga belgilangan boʻlib, unda Fransiya, Shveysariya, Belgiya, Germaniya, Italiya, Norvegiya va Turkiyadan yuzlab huquqshunoslar, siyosatchilar, akademiklar va nodavlat tashkilotlar vakillaridan iborat delegatsiya ishtirok etdi[28]. Sud majlisidan soʻng – advokatlar Oliy sudning oqlov hukmini bekor qilish va yangi dalillar yoki sud muhokamasisiz yangi hukm chiqarish haqidagi noqonuniy protsedurasiga eʼtiroz bildirishdi – sudning yangi sanasi 2023–yil 29–sentyabrga belgilandi [29].

Nashrlari

tahrir

1996-yilda „Ya basta“ni turk tiliga tarjima qilgan[8]. Bu Zapatistas Subcomandante Marcos rahbarining maktublari toʻplamidir[8]. 2001-yilda translar jamiyati hayotiga bagʻishlangan Maskeler Süvariler Gacılar nashr etildi[8]. Shuningdek, u 2012–2022 yillar orasida frantsuz tilida beshta kitob va romanlarni[30] hamda ikkita bolalar kitobini[8] nashr etgan. Soʻnggi nashrlar orasida Le chaudron militaire turc (2023) mavjud boʻlib, unda majburiy harbiy xizmat va zoʻravonlik bilan institutsional munosabatlar orqali erkaklik va millatchilikning birgalikda ishlab chiqarilishi tahlil qilinadi.

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 Kerem Öktem (September 15, 2008), „Another Struggle: Sexual Identity Politics in Unsettled Turkey“ (Wayback Machine saytida October 17, 2017, sanasida arxivlangan). Middle East Research and Information Project. Retrieved January 26, 2013.
  2. ↑ Amargi Istanbul – Pınar Selek. Retrieved January 25, 2013.
  3. ↑ Valérie Erlich, Fanny Jedlicki, Pascale Laborier, Sylvie Monchatre, Pascale Laborier „Debate: The case of Pinar Selek is a stark reminder of the dangers faced by academics in Turkey and around the world“. The Conversation (2023-yil 29-mart). Qaraldi: 2023-yil 19-iyul.
  4. ↑ Alet-les-Bains: Pinar Selek guest of the Friends of François de Ravignan, L'Indépendant, 2019, qaraldi: November 23, 2020
  5. ↑ Kaya Genc (February 1, 2013), „Why was this Turkish sociologist given a life sentence?“ (Wayback Machine saytida June 3, 2013, sanasida arxivlangan). UNCUT (Wayback Machine saytida August 26, 2016, sanasida arxivlangan). Retrieved February 2, 2013.
  6. ↑ SCF „Author, sociologist Selek says won’t return to Turkey to stand trial: report“ (en-US). Stockholm Center for Freedom (2023-yil 24-mart). Qaraldi: 2023-yil 17-iyul.
  7. ↑ Valérie Erlich, Fanny Jedlicki, Pascale Laborier, Sylvie Monchatre, Pascale Laborier „Debate: The case of Pinar Selek is a stark reminder of the dangers faced by academics in Turkey and around the world“ (en). The Conversation (2023-yil 29-mart). Qaraldi: 2023-yil 17-iyul.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 „Who's who in Politics in Turkey“. Heinrich Böll Stiftung 215–216. 2019-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-noyabr.
  9. ↑ Baran Mavzer (January 27, 2013), „Pınar Selek Issued a Life Sentence after 15 Year Trial“. Global Voices. Retrieved January 27, 2013.
  10. ↑ Editorial (2011). "Rights for all". Nature 470 (7335): 436. doi:10.1038/470436a. PMID 21350442. 
  11. ↑ Maureen Freely (2012). "Crossing the Line". Index on Censorship 41 (3): 56–65. doi:10.1177/0306422012456477. 
  12. ↑ Erdem Güneş.. „Sociologist Selek handed life in prison for alleged bombing“ (2013-yil 24-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 27-yanvar.
  13. ↑ Baran Mavzer (January 27, 2013), „Pınar Selek Issued a Life Sentence after 15 Year Trial“. Global Voices. Retrieved January 27, 2013.
  14. ↑ International Federation for Human Rights (Wayback Machine saytida June 5, 2013, sanasida arxivlangan) (January 25, 2013), „TURKEY: Outrage following the conviction of Pinar Selek to life imprisonment“. Paris-Geneva. Retrieved January 25, 2013.
  15. ↑ Cengiz Çandar.. „Selek Case a Travesty For Turkish Judiciary“ (2013-yil 28-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 28-yanvar.
  16. ↑ Human Rights Watch (February 8, 2011), „Turkey: Activistʼs Trial a Travesty of Justice: Drop All Charges Against Pınar Selek“. Istanbul. Retrieved February 3, 2013.
  17. ↑ International Federation for Human Rights (Wayback Machine saytida June 5, 2013, sanasida arxivlangan) (January 25, 2013), „TURKEY: Outrage following the conviction of Pinar Selek to life imprisonment“. Paris-Geneva. Retrieved January 25, 2013.
  18. ↑ „Sociologist Pinar Selek sentenced lifetime prison for bombing claims“. National Turk. Retrieved January 25, 2013.
  19. ↑ PEN International (December 12, 2012), „News: TURKEY – PEN International Concerned About Pinar Selek Trial“ (Wayback Machine saytida May 3, 2013, sanasida arxivlangan). Retrieved January 25, 2013.
  20. ↑ „Turkish sociologist sentenced to life for 'terrorism'“. Istanbul. FOCUS Information Agency (Wayback Machine saytida 2012-02-05 sanasida arxivlangan). Retrieved January 25, 2013.
  21. ↑ Erdem Güneş.. „Sociologist Selek handed life in prison for alleged bombing“ (2013-yil 24-yanvar). Qaraldi: 2013-yil 27-yanvar.
  22. ↑ World Organisation Against Torture, „Turkey: Continued judicial harassment faced by Ms. Pinar Selek“ (Wayback Machine saytida 2019-03-23 sanasida arxivlangan). Retrieved January 25, 2013.
  23. ↑ International Federation for Human Rights (Wayback Machine saytida June 5, 2013, sanasida arxivlangan) (November 27, 2012), „TURKEY: Judicial harassment of Pinar Selek continues as Istanbul Heavy Penal Court decides to amend her acquittal and request her conviction“. Retrieved January 25, 2013.
  24. ↑ „Turkish sociologist sentenced to life for 'terrorism'“. Istanbul. FOCUS Information Agency (Wayback Machine saytida 2012-02-05 sanasida arxivlangan). Retrieved January 25, 2013.
  25. ↑ Çiçek Tahaoğlu (January 24, 2013), „Pinar Selek Receives Life Sentence“. Bianet. Retrieved January 25, 2013.
  26. ↑ „Sociologist Pinar Selek sentenced lifetime prison for bombing claims“. National Turk. Retrieved January 25, 2013.
  27. ↑ Erdem Güneş (January 24, 2013), „Pınar Selek back on trial again in absentia“. Istanbul. Hurriyet Daily News. Retrieved January 25, 2013.
  28. ↑ „« En condamnant Pinar Selek, c’est à l’indépendance de la recherche en sciences sociales que s’attaque le gouvernement turc »“ (fr). Le Monde.fr (2022-yil 12-iyul). Qaraldi: 2023-yil 17-iyul.
  29. ↑ AFP „Turkish exile faces fifth trial over deadly 1998 blast“ (en). RFI (2023-yil 31-mart). Qaraldi: 2023-yil 19-iyul.
  30. ↑ Selek, Pinar „Livres – Pinar Selek“ (fr-FR) (2022-yil 22-iyun). Qaraldi: 2023-yil 17-iyul.

Havolalar

tahrir
 
 Vikiomborda Pınar Selek
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Pınar_Selek&oldid=5192682" dan olindi