Palmitin kislota (geksadekankislota-) – bir asosli toʻyingan karbon kislota, rangsiz kristallar. Molyar massasi-256,43; suyuqlanish temperaturasi-62,9°, qaynash temperaturasi-105°, suvda erimaydi, spirt, benzol, atsetonda 20° da oz, 60°da yaxshi eriydi. Tabiatda keng tarqalgan toʻyingan yogʻ kislota. Barcha tabiiy yogʻlarda tri-gliserid holida uchraydi. Palma moyida 32—40%, soya moyida 6,5%, mol yogʻida 25%, choʻchqa yogʻida 30% palmitin kislota boʻladi. Palmitin kislota spermatset, asalari muminnng asosiy tarkibiy qismidir. Palmitin kislota tirik organizmda koferment A ishtirokida biosintezlanadi.

Palmitin kislota yogʻdan sovunlanish reaksiyasi asosida olingan kislotalar aralashmasini rektifikatsiyalab yoki qayta kristallash yoʻli bilan olinadi. Palmitin kislota yuvuvchi vositalar, surkov moylari va plasti-fishtorlar olishda, tuzlari boshqa kislota tuzlari bilan birgalikda emulgator sifatida kosmetik preparatlar va xoʻjalik sovuni tayorlashda ishlatiladi. Baʼzi efirlari boʻyoq va sintetik detergentlar olishda, stearin kislota bilan birgalikda sham tayorlashda qoʻllanadi[1].

Manbalar

tahrir
  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil