Pentesiliya (Pentesiliya qadimgi yunoncha: Πενθεσίλεια qadimgi yunoncha: Πενθεσίλεια) — qadimgi yunon mifologiyasida[1] Ares va Otreraning qizi[2], Amazonlar malikasi[3][4].

Gektorning oʻlimidan koʻp oʻtmay, u Hippolitani tasodifan oʻldirgandan soʻng, Priamga yordamga keldi va Priam tomonidan tozalandi. Jangda u koʻplarni, shu jumladan Machaonni ham oʻldirdi, ammo Axilles tomonidan oʻldirildi[5]. Smirnalik Kvintning tavsifiga koʻra, u jangda 7 yunonni, shu jumladan Podarkani oʻldirgan[6]. Axilles tomonidan oʻldirilgan troyanlar uni dafn etishdi[7].

Oʻlgan Amazonkani masxara qilishga ruxsat bergan jasur Tersitlar, jasur goʻzalning bevaqt oʻlimi uchun motam tutgan Axillesning qoʻlida oʻlim bilan toʻladilar, oʻlimdan keyin uni sevib qolishdi[8]. Keyinchalik afsonalar Axilles va Pentesiliya oʻrtasidagi erotik munosabatlar motivini ishlab chiqdi; Ularning nikohidan, afsonaga koʻra, Kaistr oʻgʻli bor edi.

Axilles Pentesiliyani qizil figurali kiliks bilan pichoqlaydi. Miloddan avvalgi 470-460. antiqa toʻplam, Myunxen

Sanʼatdagi Pentesiliya tahrir

Troya yaqinidagi Pentesiliyaning jasoratlari Arktin tomonida „Efiopidlar“ dostonida kuylangan.

Pentesiliya Delfidagi Polignotning rasmida Hadesda tasvirlangan: Parij qoʻllarini urib, uni chaqiradi va u unga nafrat bilan qaraydi[9].

Pentesiliya obrazi yozuvchi Geynrix fon Kleist tomonidan „Pentesiliya“ (1876-yil) nomli dramasida ishlatilgan. Uning kitobiga koʻra, Gyugo Vulfning Penthesilea simfonik sheʼri va Otmar Shök va Paskal Dusapinning shu nomdagi operalari kabi musiqiy asarlar yozilgan.

Xotira tahrir

1887-yilda kashf etilgan asteroid Pentesiliya nomi bilan atalgan.

„Meros qavati“da Gʻarb sivilizatsiyasidagi afsonaviy va tarixiy taniqli ayollarning 999 nomlari roʻyxati taqdim etilgan.

Eslatmalar tahrir

  1. Mifi narodov mira. M., 1991-92. V 2 t. T.2. S.300, Lyubker F. Realniy slovar klassicheskix drevnostey. M., 2001. V 3 t. T.3. S.44
  2. Arktin. Efiopida, fr.1 Bernabe; Gigin. Mifi 112
  3. Nonn. Deyaniya Dionisa XXXV 27
  4. Gigin. Mifi 163
  5. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka E V 1-2
  6. Kvint Smirnskiy. Posle Gomera I 301—305, 317—326
  7. Arktin. Efiopida, sinopsis; Kvint Smirnskiy. Posle Gomera I 831—857
  8. Propersiy. Elegii III 11, 13-16
  9. Pavsaniy. Opisanie Elladi X 31, 8

Havolalar tahrir

  • Pentesileya // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.