Qozogʻiston gerbi (qozoqcha: Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы) — Qozogʻiston Respublikasining rasmiy davlat ramzi. Zamonaviy gerb Qozogʻiston Respublikasi Prezidentining 4iyun 1992-yildagi Farmoni bilan tasdiqlangan.

Qozogʻiston Respublikasining davlat gerbi
Mamlakat Qozogʻiston bayrogʻi Qozogʻiston
Qabul qilindi 4-iyul, 1992-yil (32 yil avval) (1992-07-04)
Dizayn koʻk fonda shoniroqning (oʻtovning yuqori gumbazli qismi) tasviri boʻlib, unda afsonaviy tulporlarning qanotlari bilan bezatilgan quyosh nurlari shaklida besh qirrali yulduz joylashgan. Gerbning pastki qismida „QAZAQSTAN“ yozuvi joylashgan.
Bayroq mualliflari Jandarbek Melibekovich, Valixanov Shot-Aman

Qozogʻiston Respublikasining davlat gerbi-bu koʻk fonda shoniroqning (oʻtovning yuqori gumbazli qismi) tasviri boʻlib, unda afsonaviy tulporlarning qanotlari bilan bezatilgan quyosh nurlari shaklida besh qirrali yulduz joylashgan. Gerbning pastki qismida „QAZAQSTAN“ yozuvi joylashgan.

Rangli rasmli Qozogʻiston Respublikasining davlat gerbi ikki rangda: oltin va koʻk-havorang.

Bugungi kunda keng qoʻllaniladigan „gerb“ atamasi nemis tilida „Erbe“ (Erbe) soʻzidan kelib chiqqan. Qozoq tiliga tarjima qilinganda „tanba“ (tamgʻa, belgi) tushunchasini anglatadi. Birinchi marta bu atama qadimgi Turk xoqonlikda (552-603) qoʻllana boshlandi.

Suveren Qozogʻistonning bugungi gerbi katta mehnat va ikki mashhur meʼmorning ijodiy izlanishlari natijasidir: Jandarbek Malibekov va shot-Xaman Ualixanov. Yakuniy tanlovda 245 ta loyiha va boʻlajak Gerbning 67 ta tavsifi ishtirok etdi.

Gerb detallari

tahrir
 
Shoniroq

Shoniroqning tasviri-oʻtovning yuqori gumbazli qismi-respublikaning davlat gerbida-Qozogʻistonda yashovchi barcha odamlarning umumiy uyining tasviridir. Undagi baxt har kimning farovonligiga bogʻliq, chunki shanirakning kuchi uning ishonchliligi (tayanchlari) ga bogʻliq. Shoniroq nafaqat samoviy gumbazni eslatadi, balki odamlar ongida aks ettiriruvchi hayotni boshqarishning muhim elementlaridan biridir. Shoniroq- uyning ramzi, kengroq maʼnoda olam sifatida taʼriflanadi. Shoniroq ichidagi koʻndalang yoylar uch juzning birligini anglatadi[1].

 
Tulpor

Gerbda tulpar — qanotli afsonaviy ot tasvirlangan. Xuddi shu otlar Issiqlik oltin odamning dubulgʻasini bezatib turadi. Qanotlar kuchli, gullab-yashnagan davlatni qurish orzusini anglatadi. Ular, shuningdek, sof fikrlar va jamiyatda, tabiat va jahon tsivilizatsiyasi bilan uygʻunlikka erishish istagi haqida guvohlik beradi. Respublikaning davlat gerbida ikkita afsonaviy ot tasvirlangan va ular shoniroqni ikki tomondan himoya qiladi. Ular, shuningdek, umumiy uyga — Vatanga xizmat qilish gʻoyasini ham ifoda etadilar. Vatanni koʻz qorachigʻidek himoya qilish va unga sadoqat bilan xizmat qilish afsonaviy otlarning tasvirlariga xos boʻlgan muhim motivlardan biridir.

Respublikaning davlat gerbidagi yana bir detal -besh burchakli yulduz. Bu ramz insoniyat tomonidan qadim zamonlardan beri qoʻllangan va odamlarning haqiqat nuriga, barcha yuksak va abadiylikka boʻlgan doimiy istagini ifodalaydi. Davlat gerbidagi yulduz tasviri qozogʻistonliklarning dunyoning barcha xalqlari bilan hamkorlik va sheriklik qiladigan mamlakatni yaratish istagini aks ettiradi. Qozogʻiston aholisining qalblari va quchoqlari besh qitʼaning vakillari uchun doim ochiqdir

Gerb standarti

tahrir

"Qozogʻiston Respublikasi davlat gerbi milliy standarti ST RK 989" ga bir necha bor oʻzgartirishlar kiritildi. Birinchi RK 989-92 standarti 1992-yilda, ikkinchi RK-989-96 1996- yilda, uchinchi RK 989-2008 ST RK 989-2014 ga oʻzgartirildi[2]. 2018-yilda RK 989-2014-da mamlakat nomini yozishga oʻzgartirishlar kiritildi: „QAZAQSTAN“ avvalgi kirill yozuvi oʻrniga lotin „QAZAQSTAN“ ishlatildi[3].

Manbalar

tahrir
  1. „Официальный сайт Президента РК“. 2011-yil 25-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-may.
  2. „Национальный стандарт Государственного герба Республики Казахстан СТ РК 989-2014“. Министерство обороны Республики Казахстан. 2018-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-avgust.
  3. „На казахстанском гербе поменяли надпись“. 2018-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 12-sentyabr.