Richard Oswalt Covey

Richard Oswalt Sovey (1946-yil 1-avgustda tugʻilgan) – isteʼfodagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari zobiti, NASAning sobiq astronavti va Amerika Qoʻshma Shtatlari astronavtlar shon-sharaf zali aʼzosi.

Richard Covey
Tavalludi	1-avgust 1946 Arkanzas shtati 1946-yil 1-avgust
Fuqaroligi	AQSh
Taʼlimi	Amerika Qo‘shma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasi (Purdue universiteti)da
Kasbi	NASA astronavti
Unvoni

Yoshlik yillari

1946-yilning 1-avgustida Arkanzas shtatining Fayetteville shahrida tugʻilgan. Richard esa Florida shtatini oʻzining tugʻilgan shahri deb bilgan. Richard 1964-yilda Florida shtatining Fort Walton Beach shahridagi Choctawhatchee oʻrta maktabini bitirgan. 1968-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasida astronavtika muhandisligi boʻyicha bakalavr darajasini va 1969-yilda Purdue universitetida aeronavtika va astronavtika boʻyicha magistr darajasini qoʻlga kiritgan.

Harbiy faoliyati

AQSh havo kuchlari aʼzosi sifatida Covey 1970-yildan 1974-yilgacha F-100 Super Sabre, A-37 Dragonfly va A-7 Corsair II samolyotlarida operatsion qiruvchi uchuvchi boʻlib xizmat qilgan. Richard Janubi-Sharqiy Osiyoga ikki marta safar qilib, 339 ta jangovar parvozni amalga oshirishga erishgan. 1975-yildan 1978-yilgacha Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasida F-4 Phantom II va A-7D qurol tizimlarini sinovdan oʻtkazuvchi uchuvchi hamda F-15 Eagle samolyotining elektron urush sinovlarini oʻtkazish boʻyicha qoʻshma sinov kuchlari rahbari lavozimlarida ishlab faoliyatini davom ettirgan.

Covey 30 dan ortiq turli xil samolyotlarda 5700 soatdan ortiq parvozni amalga oshirgan.

NASAdagi faoliyati

1978-yilning yanvar oyida Coveyning nomzodi NASA tomonidan astronavt sifatida tanlangan. Covey 1979-yilning avgust oyida rasman astronavtlik mavqeyiga ega boʻlgan. Toʻrtta kosmik parvoz faxriysi nomini olgan va 1985-yilda STS-51-I, 1988-yilda STS-26, 1990-yilda STS-38 va 1993-yilda STS-61 kosmik kemalarida Covey koinot boʻylab 646 soatdan ortiqroq parvozni amalga oshirgan. U 1978-yilda NASA 8-guruhining astronavtlar sinfidagi birinchi kosmik parvozini amalga oshirgan soʻnggi aʼzosi boʻlib qolgan.

Kosmik raketoplan birinchi parvoziga qadar Richard Orbiter muhandisligini ishlab chiqish va sinovdan oʻtkazishda astronavtlarga yordam berib kelgan. Covey, shuningdek, STS-5, 6, 61-B, 61-C va 51-L Kosmik missiyalarida Missiya nazorati bortida kosmik kema aloqachisi (CAPCOM) boʻlib ishlagan. 1989-yilda u NASAning Kosmik parvozlar xavfsizligi panelida rais sifatida ish olib borgan. Covey NASA Astronavtlar idorasida qoʻshimcha texnik vazifalarni bajargan, shuningdek, Astronavtlar idorasi boshligʻining oʻrinbosari vazifasini bajaruvchi va Parvoz ekipaji operatsiyalari boʻyicha direktor oʻrinbosari vazifasini bajarib kelgan.

Kosmik parvozlari

STS-51-I missiyasining ekipajlari. Covey oʻng tomonda pastki qismda.

Covey oʻzining ilk missiyasida,1985-yilning 27-avgustida, Floridadagi Kennedy kosmik markazidan parvoz qilgan STS-51-I nomli besh kishilik ekipaj tarkibiga kirgan edi. Yetti kunlik bu missiya davomida ekipaj aʼzolari uchta aloqa sunʼiy yoʻldoshilari(AQSh Harbiy dengiz kuchlarining SYNCOM IV-4, Avstraliyaning AUSSAT va Amerika sunʼiy yoʻldosh korporatsiyasining ASC-1 sunʼiy yoʻldoshlari)ni fazoga joylashtirishgan. Shuningdek, ekipaj 15 000 funt (6,8 tonna) ogʻirlikdagi nosoz SYNCOM IV-3 sunʼiy yoʻldoshi bilan orbitada muvaffaqiyatli qoʻnib, uning taʼmirini amalga oshirishgan. Ushbu taʼmirlash faoliyati kosmik ekipaj aʼzosilaridan sunʼiy yoʻldoshni qoʻlda joylashtirishni talab qilgan. Missiya davomiyligi 170 soatni tashkil etgan. Kosmik kema 1985-yilning 3-sentyabrida Kaliforniyadagi Edwards havo kuchlari bazasiga qoʻngan.

Richard keyingi vazifasini STS-26 parvozida uchuvchi sifatida oʻtagan. Bu parvoz Challenger halokati sodir boʻlganidan soʻng amalga oshirilgan ilk uchish hisoblangan. Besh kishidan iborat ekipaj 1988-yilning 29-sentyabrida Floridadagi Kennedy kosmik markazidan „Discovery“ kemasi bortida fazoga yoʻl olgan. Missiya 97 soat davom etgan. Bu vaqt mobaynida ekipaj aʼzolari TDRS-C sunʼiy yoʻldoshini muvaffaqiyatli ravishda orbital joylashtirishga erishishgan hamda ikkita talabalar tajribasini oʻz ichiga olgan oʻn bitta qoʻshimcha foydali yuklarni boshqargan. „Discovery“ Yerning 64 marta aylanishini yakunlab, 1988-yilning 3-oktyabrida Kaliforniyadagi Edwards havo kuchlari bazasiga qoʻngan.

STS-38 da Covey 1990-yilning 15-noyabrida Florida shtatidagi Kennedy kosmik markazidan tunda uchirilgan besh kishilik ekipajning kosmik kemasi qoʻmondoni boʻlgan. Besh kunlik missiya ekipaji aʼzolari Mudofaa vazirligining operatsiyalarini olib borgan. 117 soatda 80 ta Yer orbitasidan soʻng, Covey 1990-yilning 20-noyabrida Kennedy kosmik markazining uchish-qoʻnish yoʻlagiga Atlantis kosmik kemasini uchirgan. Bu 1985-yildan beri Floridadagi birinchi Shuttle tiklanishi boʻlgan.

Toʻrtinchi parvozida Covey STS-61 Hubble kosmik teleskopi (HST) xizmat koʻrsatish va taʼmirlash missiyasida Space Shuttle Endeavour bortida yetti kishidan iborat ekipajga qoʻmondonlik qilgan. STS-61 1993-yilning 2-dekabrida Florida shtatidagi Kennedy kosmik markazidan tunda uchirilgan. 11 kunlik parvoz davomida HST toʻrtta astronavt tomonidan rekord darajadagi beshta kosmik yurish orqali qoʻlga olingan va toʻliq quvvatga tiklangan. Yerning 163 orbitasida 4,433,772 miles (7,135,464 km) sayohat qilgandan soʻng, Covey 1993-yilning 13-dekabrida Kennedy kosmik markazining uchish-qoʻnish yoʻlagiga tunda Endeavourni qoʻndirgan.

NASAdan keyingi faoliyati

1994-yilning 1-avgustida Covey NASA va Harbiy-havo kuchlaridan nafaqaga chiqqan. Covey uylangan va ikki nafar qizi bor. 2003-yilda Kolumbiya kosmik kemasi halokatidan soʻng, Covey isteʼfodagi havo kuchlari general-leytenanti Thomas Patten Stafford bilan birga STS-114 missiyasidan boshlab kosmik kemalar parkini koinotga qaytarishda Stafford-Covey komissiyasini boshqargan. 2005-yilda Covey Amerika skautlari tomonidan „Buyuk burgut skauti“ mukofotini olgan – u 1960-yilda otasi Floridadagi havo kuchlari bazasida boʻlganida burgut skautiga aylangan. Covey 2005-yilda Milliy burgut skautlari uyushmasi aʼzolari uchun nashr etilgan Eagletter jurnalida rasmi bosib chiqarilgan. 2006-yilning yanvar oyida Convey Birlashgan kosmik alyansning bosh operatsion direktori lavozimiga saylangan. 2007-yilning sentyabr oyida Covey kosmonavt Micheal J.McCulleydan keyin Birlashgan kosmik alyansning bosh ijrochi direktori lavozimini egallagan. Covey 2010-yilning mart oyida Birlashgan kosmik alyansdan nafaqaga chiqqan. U 2005-yildan 2019-yilgacha „Re/Max Holdings“ MCHJ direktorlar kengashida ishlagan.

Maxsus mukofotlari

Covey quyidagi mukofotlar bilan taqdirlangan:

ikkita Mudofaa sohasidagi ajoyib xizmati uchun medal, Mudofaa oliy xizmati uchun medal, Legion of Merit xizmati uchun faxriy orden, beshta Harbiy-havo kuchlarining ajoyib uchuvchi xochi sohibi, oʻn oltita Havo medali sohibi, Harbiy-havo kuchlarining xizmat koʻrsatgan medali sohibi, Harbiy-havo kuchlari maqtov medali, Milliy razvedka yutuqlari uchun medali, NASAning ajoyib xizmat uchun medali, NASAning ajoyib jamoat xizmati uchun medali, NASAning ajoyib rahbarlik qilganligi uchun medal, NASAning alohida xizmat medali, toʻrtta NASA kosmik parvoz medali hamda NASA jamoat xizmati uchun mukofotlarni qoʻlga kiritgan.

Arkanzas aviatsiya tarixi jamiyati Coveyni 1995-yilda Arkanzas aviatsiya shon-shuhrat zaliga kiritgan.