Rostov viloyati

Rostov viloyati – Rossiya Federatsiyasi tarkibidagi viloyat. 1937-yil 13 sentabrda tuzilgan. Janubiy federal okrugiga kiradi. Maydoni 100,8 ming km². Aholisi 4406,7 ming kishi (2002), asosan, ruslar, shuningdek, ukrain, arman, belorus va boshqa millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi – 67,6%. Viloyat tarkibida 43 maʼmuriy tuman, 23 shahar, 25 shaharcha bor. Markazi – Rostov Don shahri. Boshqa yirik shaharlari: Taganrog, Shaxti, Novocherkassk, Volgodonsk, Novoshaxtinsk.

Rossiya Federatsiyasi subyekti
Ростовская область Rostov viloyati
Rostov viloyati bayrogʻi	Rostov viloyati gerbi
Administrativ markaz	Rostov-na-Donu
Maydon	100 967 km² (33-chi)
- suv qismi	2,06%
Aholi	4 254,8 ming kishi (6-chi)
- maʼlumot olingan vaqt	2013
- zichlik	42,1 kishi / km²
YaIM	632,2 mlrd rub. (16-chi)
- maʼlumot olingan vaqt	2010
- jon boshiga	135,7 ming rub.
Federal okrug	Janubiy
Iqtisodiy tuman	Shimoli-Kavkaz
Gubernator	Vasiliy Yuriyevich Golubev
RF subyekti kodi	61, 161
Vaqt mintaqasi	MSK+4 (UTC+8)
Rasmiy sayt	www.donland.ru

Rostov viloyati Rossiya Yevropa qismining janubida joylashgan. Janubi-gʻarbda Azov dengizining Taganrog qoʻltigʻiga tutash. Relyefi, asosan, tekislik. Gʻarbida Donetsk kryajining sharqiy etaklari (eng baland joyi – 253 m), shimolida Don gryadasi, janubi-sharqda Yergeni qirlari, janubida KumaManich botigʻi joylashgan. Foydali qazilmalari: temir rudasi, antratsit, kokslanuvchi kumir, kvarsit, ohaktosh, qurilish materiallari, osh tuzi, tabiiy gaz va boshqa

Iqlimi moʻʼtadil kontinental. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi –9° dan (shimolida) – 5°gacha (janubida), iyulniki 22°, 24°. Oʻrtacha yillik yogʻin 400–650 mm. Vegetatsiya davri 165–180 kun. Asosiy daryolari – Don va uning irmoqlari (Severe kiy Donets, Sal, Manich va boshqalar).

Qoratuproq, kashtan, shoʻrtob tuproqlar tarqalgan. Har xil boshoklilar, betagachalov, shuvoq oʻsadi. Tulki, saygʻoq, sassiqkoʻzan, yumronqoziq, qoʻshoyoq, bedana, kaklik yashaydi. Viloyat hududida Rostov qoʻriqxonasi joylashgan.

Sanoatining yetakchi tarmoqlari: mashinasozlik va metallsozlik, shu jumladan, qishloq xoʻjaligi (kombaynlar, kultivatorlar va boshqa – "Rostselmash" ishlab chiqarish birlashmasi), energetika; temirchilikpresslash ("Donpressmash" ishlab chiqarish birlashmasi), metallurgiya, neft, savdo jihozlari, metallsozlik stanoklari, asboblar, elektrovozlar (Novocherkassk elektrovoz zavodi), ekskavatorlar, optikamexanika, uyroʻzgʻor elektr asboblari, neftgazni qayta ishlaydigan jihozlar va boshqa mahsulotlarni ishlab chiqarish. Qora va rangli metallurgiya, kimyo va neft kimyosi (kimyo tolasi, plastmassa, texnik rezina, lokboʻyoq mahsulotlari), oziq-ovqat (goʻsht, yogʻmoy, konserva va boshqalar) sanoatlari ham rivojlangan. Qurilish materiallari ishlab chiqariladi. Toshkoʻmir qazib olinadi (Donetsk havzasi). Novocherkassk va boshqa issiqlik elektr stansiyalari, Simlyansk GES bor. Qishloq xoʻjaligining yetakchi tarmogʻi – dehqonchilik. Bugʻdoy, arpa, sholi, kungaboqar, poliz, sabzavot, kartoshka, yemxashak ekinlari ekiladi. Tokchilik va mevachilik rivojlangan. Chorvachiligi goʻshtsutga ixtisoslashgan. Qoramol, qoʻy va echki, choʻchqa, parranda boqiladi. Azov dengizi, Don, Severskiy Donets, Gʻarbiy Manich daryolarida kema qatnaydi. Dengiz porti – Taganrog; daryo portlari – RostovDon, UstDonetskiy. Transport yoʻlilar uz. 1865 km, kattik qoplamali avtomobil yoʻllar uz. 10988 km (2002). 16 oliy oʻquv yurti, 8 muzey, 7 teatr, filarmoniya, sirk, kimiz bilan davolaydigan Manich iklim kurorti, Vyoshenskaya kurorti va 12 sanatoriy mavjud.