Sabahattin Ali
Sabahattin Ali (turkcha: Sabahattin Ali) — turk shoiri va yozuvchisi. Sabahattin Ali (25-fevral 1907; Eğridere, Edirne viloyati - 2-aprel 1948, Qırklareli), turk yozuvchisi va shoiri. U o‘zining adabiy shaxsini sotsialistik realistik tekislikka qo‘yib, o‘z hayotida kechinmalarini o‘quvchiga aks ettirdi va o‘zidan keyingi jumhuriyat davridagi turk adabiyotiga ta’sir ko‘rsatgan shaxsga aylandi. U asosan qissalar yozgan bo‘lsa-da, romanlari bilan maydonga chiqdi; U o'z romanlarida uzoq ta'riflar bilan shug'ullangan sevgi va sevgi mavzusini vaqti-vaqti bilan siyosiy bahslariga ishora qiluvchi hikoyalar va vaqti-vaqti bilan ijtimoiy buzilishlarni tanqid qilish bilan qo'llab-quvvatladi. “Kuyucakli Yusuf” (1937), “Ichimdagi shayton” (1940) va “Mo‘yna mantoli Madonna” (1943) romanlari Turkiyadagi adabiy doiralarning olqishiga sazovor bo‘ldi va XX - XXI asrlarda ham o‘z ta’sirini davom ettirdi.
| Sabahattin Ali | |
|---|---|
turkcha: Sabahattin Ali | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
25-fevral 1906-yil Gümülcine, Usmonlilar imperiyasi. |
| Vafoti |
2-aprel 1948-yil (42 yoshda) Kırklareli, Turkiya |
| Fuqaroligi |
 Turkiya |
| Millati | turk |
| Turmush oʻrtogʻi | Aliye Ali (1935—1948) |
| Bolalari |
|
| Kasbi |
|
| Imzosi |
 |
Eğridereda tug'ilgan Sabahattin Ali birinchi hikoya va she'riy insholarini Balıkesirda boshlagan, she'rlarini esa Istanbuldagi adabiyot o'qituvchisi Ali Canip Metodning ko'magida birinchi marta Akbaba va Chag'layan jurnallarida nashr etgan. Qisqa muddat Anado‘lida dars berganidan so‘ng Turkiya davlati tomonidan til o‘rgatish uchun Germaniyaga yuboriladi. Turkiyaga qaytib kelganida nemis tili oʻqituvchisi boʻlib ishlay boshlagan boʻlsa-da, avvaliga kommunistik targʻibot olib borganlik aybi bilan bir muddat hibsga olingan, soʻngra Turkiya davlat boshqaruvchilarini tanqid qilgani uchun yana hibsga olingan. Bu davrda u davlat xizmatidan chetlashtirildi, ammo OtaturkU haqida yozgan she’ri tufayli davlat muassasalariga qayta tayinlangan. O'ziga singdirilgan sotsialistik idrokni sindirish uchun "Esirs" nomli pyesa ham yozgan.
U umrining so'nggi yillarida turk millatchilari bilan o'tkazgan munozaralari bilan ham kun tartibiga chiqdi, ayniqsa Turkiy-Turonchi yozuvchi Nihal Atsiz bilan boshidan kechirgan tarangligi Irqchilik-Turanchilik Davasining bir qismiga aylandi. Bu davrda Aziz Nesin bilan birga nashr qilgan Markopasha jurnalida siyosatchilarni tanqid qilgani uchun turli sud jarayonlariga duch keldi. Oʻziga qarshi daʼvolar oʻziga qarshi boʻlgan bir paytda Turkiyani tark etmoqchi boʻlgan va Bolgariya chegarasini kesib oʻtmoqchi boʻlganida, qochish tashabbusida unga yoʻl koʻrsatgan Ali Ertekin tomonidan millatchilik asosida oʻldirilgan.