Sargent Archa (lotincha: Juníperus sargéntii) – sarvdoshlar oilasiga mansub oʻsimliklar turi. Rossiya Qizil kitobiga kiritilgan[1]. Rus tilidagi adabiyotda bu tur koʻpincha Sargentning Archasi deb ataladi[2].

Rossiya Federatsiyasining Qizil kitobida bu takson bir tur hisoblanadi, lekin ingliz tilidagi manbalarga koʻra, bu takson Xitoy archa turlarining xilma-xilligi darajasiga ega[3].

Takson Charlz Spreg Sargent sharafiga nomlangan (inglizcha: Charles Sprague Sargent,1841-1927). Charlz Spreg Sargent amerikalik botanik va dendrolog[4].

Tarqatish

tahrir

Rossiya hududida Saxalin va Kuril orollarida joylashgan[5]. Shuningdek, Yaponiya (Xokkaydo, Xonsyu, Kyushu), Koreya, Xitoy[6], Tayvanda[3] ham uchraydi.

Tabiiy sharoitda u qoyalarda, toshli yonbagʻirlarda, togʻlarning shagʻalli qirgʻoqlarida va dengiz qirgʻoqlarida oʻsadi, uni dengiz yaqinidagi qumda ham guruhlarda topish mumkin[6][5].

Sargent Archa qurgʻoqchilikka chidamli, tuproqqa chidamli, sovuqqa chidamli, tuproqni himoya qiluvchi xususiyatlarga ham ega.

Botanika tavsifi

tahrir

Sargent Archa, Ikki uyli oʻsimlik[5]. Balandligi, qoida tariqasida, 0,8 m gacha; toj diametri – 2-3 m.

Ignalilar chigʻanoqli, koʻk-yashil, yosh kurtaklar ustida och yashil, kuchli tutashgan va bir-biriga mahkam yopishgan[5].

Konusning rezavorlari mayda, diametri 5-7 mm, toʻq koʻk yoki qora, 2-3 deyarli uchburchak urugʻli, changlanishdan ikki yil oʻtgach pishib yetiladi[7].

Ahamiyati va qoʻllanishi

tahrir

Yevropada 1892-yildan beri kiritilgan[8]. Buyuk Pyotrning botanika bogʻida Sargent Archa oʻsadi va meva beradi[9].

Koʻchatlarda u juda bezaklidir[6][5]. Daraxtning yogʻochlari chirishga chidamli.

Manbalar

tahrir