Seyhan
Seyhan Turkiyaning Adana viloyatidagi tuman. Tuman butunlay Adana shahri markazida joylashgan. Seyhanda Adana viloyati aholisining 35 % va Adana shahri aholisining qariyb yarmi istiqomat qiladi. U Turkiyadagi aholi soni boʻyicha beshinchi yirik tuman maqomiga ega.
Seyhan Adananing maʼmuriy, biznes va madaniyat markazi hisoblanadi. Unda Tepebag mahallasi, Buyuk Soat, Ulu masjidi, Ramazanaogʻlu saroyi va Sabanji Merkez masjidi kabi tarixiy tuzilmalar joylashgan. Xuddi shu tumanda Adana madaniyat va sanʼat markazi va Sabanji madaniyat markazi, Seyhan madaniyat markazi va Metropol teatr zali faoliyat yuritadi. Tuman oʻz nomini uning sharqiy tomondan oqib oʻtuvchi Seyhan daryosidan olgan.
-
Adana Seyhan daryosi -
Tungi Seyhan -
Yenibaraj, Seyhan -
Adana, Seyhan-Adana
.jpg)
Tarixi tahrir
Seyhan oʻz nomini afsonadagi Adanusning oʻgʻli Sarusdan olgan. Tuman tarixi miloddan avvalgi 3000-yillarga borib taqaladi. Tepebagʻ tepaligida olib borilgan qazishmalarda tarixiy asarlar topilgan.
Geografiyasi tahrir
Seyhan sharqda Yüreğir, gʻarbda Tarsus, shimolda Chukurova (Yangi Adana) va janubda Karatash bilan oʻralgan.
-
Seyhan daryosi, Adana -
Seyhan-Adana, Turkiya -
Yenibaraj mahallasi
Iqlimi tahrir
Seyhan Oʻrta er dengizi iqlimi taʼsirida. Yozi issiq va yomgʻirsiz, qishi issiq va yomgʻirli. Eng issiq oyning oʻrtacha harorati 28,1 °C, eng sovuq oyning oʻrtachasi 9,3 °C. Bugungi kunga qadar aniqlangan eng yuqori harorat 1958 -il 24-avgustda 45,6 °C, eng past harorat esa 1964-yil 20-yanvarda −8,4 °C edi. Yillik yogʻin miqdori 647 mm. Bu miqdorning yarmi qishda yogʻadi, 4 % yozda, qolgani bahor va kuzda. Yozda namlik ancha yuqori.
Boshqaruv tahrir
Seyhan tumani uch darajadagi hukumat orqali boshqariladi: markaziy hukumat, viloyat maʼmuriyati va munitsipalitet.
Seyhan tumani gubernatorligi, Adana gubernatorligi nomi bilan boshqariladigan markaziy hukumatning bir boʻlimidir. Seyhan tuman hokimi Ichki ishlar vazirligi tomonidan tayinlangan tuman boshligʻi hisoblanadi. Seyhan 61 aʼzosi boʻlgan Adana Viloyat Majlisida 11 aʼzo bilan vakillik qiladi[1]. Seyhan tumanidagi yagona munitsipalitet Seyhan munitsipalitetidir, chunki tuman butunlay Adana shahar markazida joylashgan.
Siyosat tahrir
Umumiy saylovlar tahrir
| Yil | Partiya | Ovoz nisbati |
|---|---|---|
| 1991 yil | DYP | 26 % |
| 1995 yil | DSP | 24 % |
| 1999 yil | DSP | 33 % |
| 2002 yil | CHP | 26 % |
| 2007 yil | AK partiyasi | 26 % |
| 2011 yil | CHP | 34 % |
| 2015-yil iyun | CHP | 31 % |
| 2015-yil noyabr | CHP | 33 % |
| 2018 | AK partiyasi | 30 % |
Mahalliy saylovlar tahrir
| Seyhan merlari va ularning partiyalari | |||
|---|---|---|---|
| Yil | Mayor | Partiya | Ovoz nisbati |
| 1989 yil | Yalchin Akyol | SHP | 39,4 % |
| 1994 yil | Ahmet Jevdet Yag | ANAP | 23,7 % |
| 1999 yil | Yildiray Arikan | DSP | 23,1 % |
| 2004 yil | Azim Ozturk | AK partiyasi | 36,3 % |
| 2009 yil | Azim Ozturk | AK partiyasi | 26,3 % |
| 2014 yil | Zeydan Karalar | CHP | 31,7 % |
| 2019 | Akif Kamol Akay | CHP | 57,8 % |
Mahallalar tahrir
Seyhanning 96 ta mahallasidan 74 tasi markazda joylashgan. Markaziy mahallalarda 789 427 nafar aholi (98,5 %) istiqomat qiladi. Uning eng uzoq mahallasi — 29 km uzoqlikda joylashgan Mürseloğlu . Aholi eng koʻp boʻlgan mahalla 67.491 kishi yashaydigan Yeşilyurt mahallasi. 2017-yilda Seyhan aholisi 0,35 % ga oshdi.
Seyhan tumani tumanlarining tumangacha boʻlgan masofasi, balandligi va aholisi
| Mahalla | Km | Aholi | |||||
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | 2000 Evler Mah. | 10,9 | 12.632 | 13.564 | |||
| 2 | Ahmet Remzi Yüreğir Mah. | 4,8 | 1.382 | 1.371 | |||
| 3 | Akkapı Mah. | 4,3 | 15.604 | 16.728 | |||
| 4 | Alidede Mah. | 0,7 | 1.617 | 1.529 | |||
| 5 | Aydınlar Mah. | 7,9 | 9.575 | 10.275 | |||
| 6 | Bahçelievler Mah. | 5,7 | 4.140 | 4.121 | |||
| 7 | Bahçeşehir Mah. | 15,5 | 11.674 | 12.363 | |||
| 8 | Barbaros Mah. | 2,6 | 18.979 | 18.436 | |||
| 9 | Barış Mah. | 8,4 | 12.674 | 12.553 | |||
| 10 | Beşocak Mah. | 0,9 | 1.308 | 1.232 | |||
| 11 | Bey Mah. | 3,1 | 11.244 | 11.386 | |||
| 12 | Cemalpaşa Mah. | 3,1 | 11.122 | 10.799 | |||
| 13 | Çınarlı Mah. | 2,1 | 2.542 | 2.463 | |||
| 14 | Dağlıoğlu Mah. | 3,2 | 23.805 | 23.275 | |||
| 15 | Demetevler Mah. | 5,6 | 7.831 | 7.746 | |||
| 16 | Denizli Mah. | 5,2 | 15.087 | 14.679 | |||
| 17 | Döşeme Mah. | 3,2 | 8.279 | 8.060 | |||
| 18 | Dumlupınar Mah. | 4,0 | 13.626 | 13.459 | |||
| 19 | Emek Mah. | 5,8 | 6.550 | 6.755 | |||
| 20 | Fatih Mah. | 6,6 | 21.059 | 21.030 | |||
| 21 | Fevzipaşa Mah. | 7,0 | 13.746 | 13.998 | |||
| 22 | Gazipaşa Mah. | 4,3 | 5.968 | 5.925 | |||
| 23 | Gülbahçesi Mah. | 4,7 | 49.039 | 49.397 | |||
| 24 | Gülpınar Mah. | 2,8 | 11.711 | 11.350 | |||
| 25 | Gürselpaşa Mah. | 9,2 | 34.149 | 38.622 | |||
| 26 | Hadırlı Mah. | 7,3 | 4.885 | 4.921 | |||
| 27 | Hanedan Mah. | 2,3 | 1.211 | 1.171 | |||
| 28 | Havuzlubahçe Mah. | 2,0 | 11.909 | 11.875 | |||
| 29 | Hurmalı Mah. | 2,3 | 2.865 | 2.827 | |||
| 30 | Hürriyet Mah. | 1,4 | 6.424 | 6.292 | |||
| 31 | İsmetpaşa Mah. | 7,9 | 14.530 | 14.782 | |||
| 32 | İstiklal Mah. | 3,1 | 7.029 | 6.931 | |||
| 33 | Karasoku Mah. | 0,8 | 162 | 173 | |||
| 34 | Kavaklı Mah. | 13,2 | 2.826 | 2.969 | |||
| 35 | Kayalıbağ Mah. | 0,8 | 962 | 995 | |||
| 36 | Kocavezir Mah. | 1,2 | 2.089 | 1.921 | |||
| 37 | Koza Mah. (Küçükdikili) | 12,1 | 6.819 | 6.912 | |||
| 38 | Kurtuluş Mah. | 2,7 | 12.694 | 12.458 | |||
| 39 | Kuruköprü Mah. | 1,5 | 341 | 391 | |||
| 40 | Küçükdikili Mah. | 12,7 | 396 | 419 | |||
| 41 | Mekan Mah. | 13,9 | 1.157 | 1.175 | |||
| 42 | Mestanzade Mah. | 0,6 | 4.838 | 4.699 | |||
| 43 | Meydan Mah. | 3,4 | 9.023 | 8.947 | |||
| 44 | Mıdık Mah. | 7,5 | 3.703 | 3.651 | |||
| 45 | Mirzaçelebi Mah. | 2,3 | 6.413 | 6.203 | |||
| 46 | Mithatpaşa Mah. | 4,9 | 20.462 | 20.210 | |||
| 47 | Namık Kemal Mah. | 5,0 | 10.306 | 10.106 | |||
| 48 | Narlıca Mah. | 5,2 | 11.591 | 11.195 | |||
| 49 | Onur Mah. | 8,0 | 16.029 | 15.841 | |||
| 50 | Ova Mah. | 8,3 | 18.479 | 18.547 | |||
| 51 | Pınar Mah. | 8,5 | 35.427 | 37.168 | |||
| 52 | Reşatbey Mah. | 1,7 | 13.078 | 12.763 | |||
| 53 | Sakarya Mah. | 4,3 | 1.623 | 1.558 | |||
| 54 | Sarıhamzalı Mah. | 11,0 | 11.566 | 11.663 | |||
| 55 | Sarıyakup Mah. | 0,5 | 1.134 | 1.145 | |||
| 56 | Serinevler Mah. | 5,5 | 654 | 685 | |||
| 57 | Söğütlü Mah. | 12,3 | 5.221 | 5.268 | |||
| 58 | Sucuzade Mah. | 1,7 | 5.496 | 5.228 | |||
| 59 | Sümer Mah. | 5,1 | 19.715 | 19.262 | |||
| 60 | Şakirpaşa Mah. | 6,8 | 12.302 | 12.020 | |||
| 61 | Şehitduran Mah. | 1,2 | 6.534 | 6.325 | |||
| 62 | Tellidere Mah. | 6,9 | 24.715 | 24.463 | |||
| 63 | Tepebağ Mah. | 1,3 | 1.434 | 1.350 | |||
| 64 | Türkocağı Mah. | 0,0 | 1.546 | 1.487 | |||
| 65 | Uçak Mah. | 6,8 | 9.708 | 9.583 | |||
| 66 | Ulucamii Mah. | 0,4 | 337 | 316 | |||
| 67 | Yeni Mah. | 12,4 | 1.722 | 1.739 | |||
| 68 | Yenibaraj Mah. | 4,7 | 10.347 | 10.250 | |||
| 69 | Yenibey Mah. | 1,7 | 14.212 | 13.695 | |||
| 70 | Yeşilevler Mah. | 6,4 | 8.135 | 8.160 | |||
| 71 | Yeşiloba Mah. | 9,5 | 15.560 | 15.552 | |||
| 72 | Yeşilyurt Mah. | 6,1 | 67.852 | 67.491 | |||
| 73 | Yeşilyuva Mah. | 2,7 | 6.046 | 5.973 | |||
| 74 | Ziyapaşa Mah. | 3,6 | 9.649 | 9.556 | |||
| Seyhan | 28 | 786.499 | 789.427 | ||||
| 75 | Büyükçıldırım Mah. | 26,2 | 10 | 84 | 85 | ||
| 76 | Büyükdikili Mah. | 18,2 | 40 | 729 | 719 | ||
| 77 | Camuzcu Mah. | 10,0 | 14 | 561 | 536 | ||
| 78 | Çaputçu Mah. (Karayusuflu) | 20,9 | 9 | 256 | 258 | ||
| 79 | Dervişler Mah.(Karayusuflu) | 25,2 | 8 | 202 | 202 | ||
| 80 | Dörtağaç Mah.(Karayusuflu) | 20,9 | 8 | 140 | 139 | ||
| 81 | Gökçeler Mah. | 23,0 | 22 | 1.257 | 1.240 | ||
| 82 | Gölbaşı Mah. | 12,1 | 11 | 785 | 808 | ||
| 83 | Karakuyu Mah. | 21,5 | 90 | 603 | 608 | ||
| 84 | Karayusuflu Mah. | 17,9 | 12 | 774 | 736 | ||
| 85 | Kayışlı Mah.(Karayusuflu) | 14,8 | 10 | 592 | 576 | ||
| 86 | Koyuncu Mah. | 11,2 | 15 | 306 | 307 | ||
| 87 | Köylüoğlu Mah.(Karayusuflu) | 19,9 | 9 | 289 | 272 | ||
| 88 | Kuyumcular Mah. | 21,1 | 97 | 549 | 582 | ||
| 89 | Küçükçıldırım Mah. | 24,5 | 11 | 129 | 132 | ||
| 90 | Mürseloğlu Mah.(Karayusuflu) | 28,2 | 8 | 698 | 684 | ||
| 91 | Salmanbeyli Mah. (Karayusuflu) | 21,0 | 10 | 292 | 290 | ||
| 92 | Sarıhuğlar Mah. | 13,0 | 48 | 253 | 273 | ||
| 93 | Yalmanlı Mah. | 11,6 | 17 | 576 | 565 | ||
| 94 | Yenidam Mah. | 8,2 | 15 | 393 | 393 | ||
| 95 | Yolgeçen Mah. | 18,1 | 16 | 279 | 277 | ||
| 96 | Zeytinli Mah. | 19,6 | 28 | 1.317 | 1.278 | ||
| Seyhan (markazi) | 11.064 | 10.960 | |||||
| Seyhan (tuman) | 797.563 | 800.387 | |||||
Aholi tahrir
Tuman aholisi 2007-yilgi umumiy roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 1 007 992 kishi. Ularning 990 ming 73 nafari tuman markazida, 17 ming 919 nafari shahar va qishloqlarda istiqomat qiladi. Biroq, Chukurova deb nomlangan Yangi Adananing qurilidhi bilan Seyhan tumani markazining aholisi 2008-yil statistik maʼlumotlariga koʻra 752 308 nafarga kamaygan[2].
Salomatlik tahrir
Seyhandagi sogʻliqni saqlash muassasalari orasida, Acıbadem kasalxonasi, Universale kasalxonasi, Nusret Karasu koʻkrak kasalliklari shifoxonasi, Ortadogʻu kasalxonasi, Başkent universiteti Seyhan kasalxonasi, Ortopediya kasalxonasi, Metro kasalxonasi, Numune oʻquv va tadqiqot kasalxonasi, Chukurova Aşkim Tüfekchi davlat kasalxonasi, Mil Sistemary kasalxonasi, Jarrohlik Tibbiyot Markazi, Nobel Tibbiyot Markazi, Gastro Medicine, Adana Kardiologiya Markazi, Doğuş tibbiyot markazi, Galleria quloq burun va tomoq markazi, Iris koʻz kasalliklari markazi, Sevgi koʻz kasalliklari markazi, Ziyapasha Ayollar markazi akusherlik va pediatriya markazi bor.
Sport tahrir
Sport klublari[3] tahrir
Ayollar Basketbol Superligasida Adana ASKİ va BOTAŞ jamoalari bor.
| Jamoa nomi | filiali | 2016-2017 yillar | 2017-2018 yillar | 2018-2019 |
| Adana soʻra | Basketbol C. | Superliga | Superliga | |
| Botas | Basketbol C. | Superliga | Superliga | |
| Adanaspor | Basketbol E. | 2. Liga | xx | |
| Adana Demirspor | Futbol | bitta. Liga | bitta. Liga | |
| Adana Metropolitan B. Sport | Futbol | ASAL | ASAL | |
| Adanagucu | Futbolchi ayollar | 3. Liga | 3-liga | |
| Adana Seyhan Bld. Sport | futzal | Futzal ligasi | ||
| Atakan sport | Gandbol E. | 2. Liga | 2. Liga | |
| Adana yoshlar va sport K. | Gandbol E. | Erkaklar 2. Liga | xx | |
| Adana Sakirpasha GSK | Gandbol | Superliga | xx | |
| Seyhan Bld. | Voleybol E. | 2. Liga | 2. Liga | |
| Adana voleyboli | Voleybol E. | 2. Liga | xx | |
| Adana Chukurova Efes | Voleybol E. | Mintaqaviy liga | divizion ligasi | |
| Adana Seyhan Yildirim Sports | Voleybol E. | Mintaqaviy liga | xx | |
| Adana Volas sporti | Voleybol E. | Mintaqaviy liga | xx | |
| Seyhan Bld. | voleybol | 2. Liga | 2. Liga | |
| Adana DSI | voleybol | 2. Liga | 2. Liga | |
| Chukurova Efes | voleybol | 2. Liga | ||
| Adana voleyboli | voleybol | 2. Liga | ||
| Adana Sabanchi Mes. Faqat. L. | voleybol | Mintaqaviy liga | divizion ligasi | |
| Adana Taseli | voleybol | divizion ligasi | ||
| Adana Chukurova Efes | voleybol | Mintaqaviy liga | xx | |
| Adana Volas sporti | voleybol | Mintaqaviy liga | xx |
Sport inshootlari[4] tahrir
| sport inshooti | Uning quvvati | Taʼmirlash | Biznes | Xususiyat |
| 5-yanvar Fotih Terim stadioni | 16 095 | 1973 yil | GISM | Futbol-1.liga |
| Yesiloba poygasi | 2700 | 2012 yil | Turkiya Jokey klubi | 1614x21,5 oʻtli uchish-qoʻnish yoʻlagi |
| Menderes sport zali | 2500 | 2016 yil | GISM | |
| Adana Otaturk suzish havzasi | 2200 | 1984 yil | GISM | Olimpiya 8/50 |
| 100-yillik ochiq suzish havzasi | 1200 | 1982 yil | GISM | Olimpiya 10/50 |
| Riza Solih Saray K. Suzish H. | 600 | 1984 yil | GISM | Y.Olimpiya 6/25 |
Manbalar tahrir
- ↑ „İl Genel Meclisi Üyeleri“. Adana İl Özel İdaresi. 9 aralık 2011da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 haziran 2012.
- ↑ „Arşivlenmiş kopya“. 19 nisan 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19 nisan 2014.
- ↑ TFF, TBF, TVF, THF
- ↑ GHİSM, Türkiye Jokey Kulübü
Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |