Simli uyali aloqa

Simli uyali aloqa, statsionar aloqa, mahalliy telefoniya (inglizcha: landline, — so‘zma- so‘z „yer osti tarmog‘i“) telefon foydalanuvchilari o‘rtasidagi telefon aloqasini mis yoki optik kabel simlari orqali amalga oshiradi. Bu atama, qoida tariqasida, mamlakatning turli hududlari (shaharlar, viloyatlar)da aloqa operatorlari tomonidan taqdim etiladigan, abonentni identifikatsiya qiluvchi noyob telefon raqami bilan umumiy foydalanishdagi telefon tarmog‘iga ulanishni taʼminlovchi telefon xizmatlarini tavsiflaydi.

Ruxsat etilgan mahalliy telefon raqamlari, aksariyat hollarda, geografik telefon raqamlash rejasiga (yaʼni, ABC kodi) ishora qiladi va bu raqamning boshlang‘ich qismi maʼlum bir hududda — mamlakatning maʼlum bir mintaqasi, shahar, tuman, qishloq va boshqalarda („mahalliy aloqa“ nomi shundan kelib chiqadi) telefondan foydalanishni aks ettiradi. Qoida tariqasida, abonentga berilgan raqam qonuniy ravishda maʼlum bir jismoniy ulanish manziliga beriladi. Shu bilan birga, abonent o‘z raqamidan masofadan turib ham foydalanishi mumkin (bu bo‘yicha DID xizmati tavsifiga qarang).

Texnik nuqtai nazardan, mahalliy ulanish uyali aloqadan sezilarli darajada past bo‘ladi. Chunki simli ulanish diapazoni kirish nuqtasi o‘rnatilgan joydan kichik masofa bilan cheklanadi (mis kabel uchun, odatda, taxminan 100 metr). Uyali aloqada kirish nuqtasi telefon apparatida joylashgan va aloqa masofasi bir necha yuz metrdan bir necha kilometrgacha bo‘lgan tayanch stantsiya orqali amalga oshiriladi. Shuningdek, „mahalliy telefoniya“ tushunchasi mavjud boʻlib, u aholi punkti ichidagi telefon aloqasini tavsiflaydi. Simli telefoniya mobil telefondan ancha oldin paydo bo‘lgan va 100 yildan ortiq rivojlanish tarixida misli ko‘rilmagan mashhurlikka erishgan. Telefon suhbatlari simli telefoniya rivojlanishining eng yuqori cho‘qqisida jamiyat kundalik hayotining bir qismiga aylandi. Garchi „telefonlashtirish“, yaʼni zarur telefon uskunalarini o‘rnatish ishlari kabel tarmoqlarini yotqizish va umuman, dunyoning ayrim mintaqalarida aholining barcha qatlamlari uchun telefon aloqasidan (birinchi navbatda simli) foydalanishni taʼminlash jarayoni davom etayotgan bo‘lsa ham.

Jahon statistikasi maʼlumotlariga ko‘ra 2013-yilda dunyoda 1,16 milliardga yaqin statsionar aloqa abonentlari mavjud bo‘lgan^[2].

2008-2009-yillarda olingan statsionar aloqa operatorlari vakillarining fikriga ko‘ra, mahalliy telefoniya narxi isteʼmol savatchasida arzimas ulushga to‘g‘ri kelgan va inqiroz natijasida ro‘yxatning so‘ngi pog‘onalaridan joy olgan. 2009-yilning bahorida telefonchilar mahalliy aloqa uchun tariflarni oshirib, shu orqali daromadning keyingi turg‘unligidan sug‘urta qilishga umid bog‘lashgan. Biroq, baʼzi abonentlarning arzon cheksiz tariflarga (aralash va vaqt bo‘yicha) o‘tishi, uyali aloqadan faolroq foydalanish (uyali aloqa operatorlaridan bir qator yangi demping takliflarining paydo bo‘lishi bunga hissa qo‘shadi) va muqobil ovozli xizmatlar (Skype, SIPNET va boshqalar)ning paydo bo‘lishi natijasida bu qadam teskari taʼsirni keltirib chiqarishi mumkin. Biroq, bunday senariy inqirozning sezilarli kuchayishi, aloqa xarajatlari ulushi bugungi ko‘rsatkichlardan ancha yuqori bo‘lgan taqdirdagina amalga oshishi mumkin. Simli telefon operatorlari 2008-2009-yillardagi inqiroz sharoitida statsionar aloqa yanada ommalashib, uning yaqin orada isteʼmoldan chiqib ketishi haqidagi barcha bashorat o‘z kuchini yuqotadi, deb hisoblashadi. Bundan tashqari, 2009-yilda MGTS „statsionar telefonlarni o‘rnatishga bo‘lgan talabning sezilarli o‘sishini“ qayd etadi. Rossiya misolida olib qarasak, 2008-yilda jami 1,1 million ta telefon o‘rnatish bo‘yicha murojaatlar qanoatlantirilib, 2009-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra kvartira telefonini o‘rnatish bo‘yicha berilgan arizalar soni 602,3 mingtani tashkil etgan ^[3].

2008-yilda mahalliy bozor dinamikasining taxminiy prognozi belgilangan tariflar doirasida bir necha foiz darajasida rejadagidan biroz o‘sish (umuman butun bozorning o‘sish sur’atidan past) sifatida baholangan.

Manbalar

↑ Fixed telephone lines per 100 inhabitants between 1997 and 2007 by International Telecommunication Union (ITU), источник: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/graphs/fixed.jpg)
↑ Статистика ITU по фиксированным линиям связи за период 2000 - 2013 года
↑ См. «антикризисный» обзор Cnews — «Телеком 2008: бизнес решил сэкономить на связи» [1]

Havolalar

[1] Fixed telephone lines per 100 inhabitants between 1997 and 2007 by International Telecommunication Union (ITU), источник: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/ict/graphs/fixed.jpg)

[2] Статистика ITU по фиксированным линиям связи за период 2000 - 2013 года

[3] См. «антикризисный» обзор Cnews — «Телеком 2008: бизнес решил сэкономить на связи» [1]

[1]

[2]

[3]