Vikipediya

Singapurda korrupsiya

Singapurda korrupsiya odatda dunyodagi eng past koʻrsatkichlardan biri sifatida qabul qilingan. Jinoiy ishlar asosan Singapurdagi korrupsiya amaliyotlarini tergov qilish byurosi (CPIB) tomonidan koʻrib chiqiladi. Tashkilot davlat va xususiy sektordagi korrupsiyani tekshiradi va taʼqib qiladi[1]. Transparency International soʻroviga koʻra, Singapurdagi odamlarning katta qismi hayoti davomida ommaviy axborot vositalari orqali davlat amaldorlari yoki muassasalar tomonidan korrupsiya holatlarini eshitmagan. 2020-yilda Singapur davlat sektori dunyodagi eng kam korrupsiyaga uchragan toʻrtinchi va Osiyodagi eng shaffof sektor deb topildi[2].

Umumiy koʻrinishi

tahrir

Transparency International tashkilotining 2021-yilgi korrupsiyani idrok etish indeksi mamlakatni 180 mamlakat ichida 4-oʻrinni egalladi, bunda past koʻrsatkich davlat sektorida korrupsiyaning kamligi haqidagi tasavvurga toʻgʻri keladi[3]. "Davlat mudofaasi korrupsiyaga qarshi indeksi" maʼlumotlariga koʻra, eng yuqori korrupsiya xavfi sohasi "Operatsiyalar" va undan keyin "Moliya"[4].

Jahon Iqtisodiy Forumining 2014-2015-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotida bildirilishicha, oʻtkazilgan soʻrovnomalarda biznes rahbarlari Singapurda biznes yuritishda muammolar yo‘qligini maʼlum qilishgan[5].

Singapurdagi korrupsiyaning odatda juda past ekanligining siyosiy sabablari Tailand va Malayziya kabi qoʻshni davlatlar bilan taqqoslaganda, davlat vakolatlari xususiy manfaatlarni kapitalni oxir-oqibat foyda keltiradigan sektorlarga yoʻnaltirishga qodir ekanligi haqidagi nazariya bilan bogʻliq[6].

Korrupsiya koʻrsatkichlari

tahrir
Singapurdagi korrupsiyaning umumiy oʻlchovlari
Yil Korrupsiyani idrok etish indeksi[7][3] Pora toʻlovchilar indeksi[8] Korrupsiyaga qarshi kurash[9]
Daraja Hisob Daraja Hisob Daraja Hisob
2021-yil 4/180 85/100 - - - -
2020-yil 4/180 85/100 - - - -
2019-yil 4/180 85/100 - - - -
2018-yil 3/180 85/100 - - - -
2017-yil 6/180 84/100 - - - -
2016-yil 7/168 84/100 - - - -
2015-yil 8/168 85/100 - - - -
2014-yil 7/175 84/100 - - - -
2013-yil 5/177 86/100 - - - -
2012-yil 5/176 87/100 - - - -
2011-yil 5/183 9.2/10 8/28 8.3/10 - -
2010-yil 1/178 9.3/10 - - 99% 2.18370827

Keys tadqiqotlari

tahrir

Eʼtiborga molik amaliy tadqiqotlar

tahrir

Davlat[10] va xususiy[11] sektorlarda amaliy tadqiqotlar mavjud.

SLA (2011)

tahrir

Singapur yer boshqarmasi (SLA) texnologiya va infratuzilma bo‘yicha sobiq direktor o‘rinbosari Koh Sea Vi va SLA sobiq menejeri Kristofer Lim Chay Meng Oliy sud tomonidan firibgarlik va pul yuvishda ayblanib, qamoq jazosiga hukm qilindi. Koh 59 ta ayblovni tan olib, 22 yilga, Lim esa 49 ta ayblovni tan olganidan keyin 15 yilga ozodlikdan mahrum etildi. Yuvilgan 12,2 million dollarning 7,5 millioni Kohdan undirilgan. Koh va Lim soxta IT xizmatlari va yetkazib berilmagan tovarlarni taqdim etish uchun yettita yakka tartibdagi tadbirkorlik faoliyatini tashkil etgan sobiq suzish murabbiyi Xo Yen Tek tomonidan berilgan soxta hisob-fakturalardan foydalanib, SLAni aldashdi. Xo fitna uchun 10 yilga qamaldi[12].

SCDF va CNB (2012)

tahrir

2012-yil yanvar oyida ikki yuqori martabali davlat xizmatchisi poraxo‘rlikda ayblanib hibsga olingan. Singapur Fuqarolik Mudofaa Kuchlarining (SCDF) sobiq rahbari Piter Lim Sin Pang[13] 2011-yil 19-dekabrda hibsga olindi. Markaziy Narkotik Byurosi (CNB) boshligʻi Ng Bun Gay esa 2012-yil 4-yanvarda soʻroq qilingan[14]. Ikkala erkak ham IT-kontraktiga oid korrupsiyaning oldini olish toʻgʻrisidagi qonun bilan bogʻliq holda hibsga olingan[15] va 2012-yil yanvar oyi oxirida ikkala erkak ham fuqarolik ishlarini olib borishni nazorat qiluvchi Davlat xizmatlari komissiyasi tomonidan intizomiy javobgarlikka tortilgani eʼlon qilindi.

So‘rovlardan soʻng, shaxs „jinoiy ish yuritish yoki uni lavozimidan boʻshatish yoki unvonini pasaytirish boʻyicha“ jiddiy jinoyatlarga duch kelishi haqidagi savollarga[16] Bosh vazir Li Syan Lunning har ikkala erkakni ham agar ular notoʻgʻri xatti-harakatlarda aybdor boʻlsa jazolash kerak deb izoh berdi[17]. CPIBning ushbu tergov boʻyicha sukut saqlashi 2012-yil fevral oyida boʻlib oʻtgan parlament yigʻilishida bir qator deputatlar tomonidan koʻrib chiqildi. Keyin Bosh vazir oʻrinbosari va Ichki ishlar vaziri Teo Chee Hean CPIBni himoya qilib, tergov natijalari toʻgʻrisidagi har qanday eʼlonning ochiqlanishi tergovga putur etkazishi mumkinligini aytdi. Hean shuningdek, manfaatdor deputatlarni tergovning barcha xulosalari yakunlanganidan keyin ommaga eʼlon qilinishiga ishontirdi[18]. Piter Lim Sin Pang 2013-yil avgust oyida sud hukmi[19] dan keyin xizmatdan chetlashtirildi va aybdor deb topildi, Ng Boon Gay esa sud hukmi natijasida oqlanganidan keyin[20] muddatidan oldin nafaqaga chiqdi. 

NParks (2012)

tahrir

2012-yil iyul oyida Milliy bog‘lar kengashi (NParks) har biri 2200 dollar turadigan 26 ta Brompton velosipedini sotib olish haqida HardwareZone onlayn-forumida maʼlumot berilgandan so‘ng korrupsiya taxmini butun mamlakat bo‘ylab shov-shuvga sabab bo‘ldi[21][22]. Korrupsiya amaliyotlarini tekshirish byurosi tomonidan olib borilgan keyingi tergov Milliy bogʻlar kengashi direktori yordamchisi Bernard Lim Yong Soonni ishdan boʻshatilishi va tenderda gʻolib boʻlgan velosiped firmasi bilan aloqasi haqida auditorlarga yolgʻon gapirgani uchun 5000 dollar jarima solishi bilan yakunlandi[23][24].

CPIB (2013)

tahrir

2013-yilning 23-iyulida Korrupsiya amaliyotlarini tergov qilish byurosi (CPIB) direktori yordamchisi Edvin Yeo Seu Xyong 2008-2012-yillar oralig‘ida korrupsiyaga qarshi kurash agentligidan kamida 1,7 million dollar o‘zlashtirganlikda ayblandi[25]. Ayblovlarning sakkiztasi pul mablagʻlarini oʻzlashtirish va ishonchni suisteʼmol qilish, bittasi qalbakilashtirish, qolganlari noqonuniy yoʻl bilan orttirgan daromadlarining bir qismini Marina Bay Sands (MBS) kazinosida qimor oʻynash uchun ishlatishda ayblangan[26]. 2014-yil 20-fevralda Yeo 10 yillik qamoq jazosiga hukm qilindi[27].

TIV (2014)

tahrir

2014-yilning 20-fevralida Tashqi ishlar vazirligining (TIV) sobiq protokol boshlig‘i, 61 yoshli Lim Cheng Xoe firibgarlik uchun 15 oylik qamoq jazosiga hukm qilindi. 2008-yilning fevralidan 2012-yilning mayigacha Lim xorijlik diplomatlar uchun sovg‘a sifatida 89 ming dollarlik ananasli tort va vino so‘rab yolg‘on pul ishlagan[28][29].

Ang Mo Kio shahar kengashi (2016)

tahrir

Ang Mo Kio shahar kengashining (AMKTC) bosh menejeri va kotibi Viktor Vong Chee Meng 2016 yil sentyabr oyida oʻz lavozimidan chetlashtirildi va CPIB tomonidan tergovga topshirildi. Davlat xizmati medali sohibi Vong bir vaqtning oʻzida shahar kengashining boshqaruvchi agenti boʻlgan CPG Facilities Management xodimi edi[30][31]. 2018-yilning 14-martida Vong ikki qurilish va taʼmirlash kompaniyasi direktorlari Chia Sin Lan va Yip Fong Yinlardan 107 ming dollar miqdorida pora olgani uchun 55 ta korrupsiya jinoyati boʻyicha ayblanmoqda[32].

Keppel korporatsiyasi (2017)

tahrir

AQSh prokuraturasi ma‘lumotlaria koʻra, Keppelning offshor va dengiz boʻlimi Keppel O&M Braziliya rasmiylariga pora berganlik uchun jinoiy suddan qochish maqsadida 422 million AQSh dollari toʻlashga rozi boʻlgan. AQSh adliya departamenti tomonidan eʼlon qilingan sud hujjatlari Keppel O&M 2001—2014-yillar oraligʻida Petrobras va Sete Brasil bilan 13 ta shartnomani yutib olish uchun 55 million AQSh dollari miqdorida pora berganini koʻrsatdi — Braziliyaning ikkita neft kompaniyasi mamlakatdagi keng koʻlamli Operation Car Wash janjaliga aralashgan[33]. Keppel korporatsiyasi Temasek Holdings qoshidagi Hukumat bilan bogʻlangan kompaniyalardan (GLC) biridir[34]. Hozirda bu Singapur tarixidagi GLC bilan bogʻliq eng yirik korrupsiya ishi hisoblanadi.

Singapur Respublikasi havo kuchlari (RSAF) (2018)

tahrir

49 yoshli Rajkumar Padmanatan 2018-yil 27-iyul kuni Tengah aviabazasi va Sembavang aviabazasida ishlagan vaqtida 28 ta korrupsiya, aldash va rasmiy sirlar to‘g‘risidagi qonunni buzganlik uchun 25 oy va olti haftaga qamalgan. U rafiqasi Jayashri, doʻsti Jeevan Arumugam va tanishi Kamol Kishor tomonidan tuzilgan kompaniyalar uchun shartnomalarni taʼminlash maqsadida tender kotirovkalarini oshkor qilgan. Firibgarlik uchun tuzilgan GAS, EFAS, Duratech va GTW kompaniyalariga berilgan shartnomalarning umumiy qiymati 2008-yildan 2014-yilgacha bo‘lgan davrda 1 817 379,87 dollarni tashkil etdi[35].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Chong, Elena. „Ex-police officer charged with warning dance clubs on raids“. my paper. 2015-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-dekabr.
  2. ↑ Ho, Olivia. „Singapore ranked fourth least corrupt country in the world, cleanest in Asia“. Straits Times. Qaraldi: 2021-yil 26-mart.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Corruption Perceptions Index 2021 for Singapore“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 26-mart.
  4. ↑ „Singapore“. Government Defence Anti-Corruption Index. Transparency International. Qaraldi: 2015-yil 4-dekabr.
  5. ↑ „Global Competitiveness Report 2013-2014“. The World Economic Forum. Qaraldi: 2014-yil 25-fevral.
  6. ↑ Doner, Richard F.; Ritchie, Bryan K.; Slater, Dan (April 2005). "Systemic Vulnerability and the Origins of Developmental States: Northeast and Southeast Asia in Comparative Perspective" (en). International Organization 59 (2): 327–361. doi:10.1017/S0020818305050113. ISSN 1531-5088. 
  7. ↑ Corruption Perceptions Index ranks countries/territories based on how corrupt a country’s public sector is perceived to be. It is a composite index, drawing on corruption-related data from expert and business surveys carried out by a variety of independent and reputable institutions. Scores range from 0 (highly corrupt) to 100 (very clean). Prior to 2012, the scope is up to scale of 10. Source: Transparency International
  8. ↑ Bribe Payers Index ranks the world’s wealthiest and most economically influential countries according to the likelihood of their firms to bribe abroad. Scores range from 0 to 10, indicating the likelihood of firms headquartered in these countries to bribe when operating abroad. The higher the score for the country, the lower the likelihood of companies from this country to engage in bribery when doing business abroad. Source: Transparency International
  9. ↑ Control of corruption reflects perceptions of the extent to which public power is exercised for private gain. This includes both petty and grand forms of corruption, as well as „capture“ of the state by elites and private interests. It is one of the six dimensions of the Worldwide Governance Indicators. Point estimates range from about −2.5 to 2.5. Higher values correspond to better governance outcomes. Source: World Bank
  10. ↑ „Public Sector | Corrupt Practices Investigation Bureau“ (en). www.cpib.gov.sg. Qaraldi: 2022-yil 16-aprel.
  11. ↑ „Private Sector | Corrupt Practices Investigation Bureau“ (en). www.cpib.gov.sg. Qaraldi: 2022-yil 16-aprel.
  12. ↑ „Ex-SLA employees sentenced to at least 15 years' jail“. sg.news.yahoo.com.
  13. ↑ „Gallery: Corruption trial of ex-SCDF chief Peter Lim underway“. MediaCorp Press Ltd. Qaraldi: 2015-yil 13-yanvar.
  14. ↑ Leonard Lim. „CPIB: Top men were arrested, being probed for graft“. Straits Times (2012-yil 26-yanvar).
  15. ↑ „Woman in centre of CPIB probe leads double life“. AsiaOne (2012-yil 28-yanvar). 2016-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-dekabr.
  16. ↑ Toh Yong Chuan. „CPIB probe: Duo facing civil service disciplinary proceedings as well“. Straits Times (2012-yil 28-yanvar).
  17. ↑ Chua Lee Hoong. „Govt will follow through on CPIB probe into 2 top men: PM Lee“. Straits Times (2012-yil 28-yanvar).
  18. ↑ AsiaOne. „Premature announcement would have compromised CPIB investigations: DPM Teo“. AsiaOne (2012-yil 14-fevral).
  19. ↑ „Ex-SCDF chief Peter Lim dismissed from service“. MediaCorp Press Ltd. Qaraldi: 2015-yil 13-yanvar.
  20. ↑ „Ex-CNB chief Ng Boon Gay retired from public service: MHA“. MediaCorp Press Ltd. Qaraldi: 2015-yil 13-yanvar.
  21. ↑ „Khaw addresses bike-buy concerns“. 2017-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 21-avgust.
  22. ↑ „How Hardwarezone Forum broke the Brompton bike fiasco“ (en-US). Mothership.sg. Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
  23. ↑ Poh, Ian. „Brompton bikes case: NParks officer fined maximum $5,000 for lying to auditors“ (en). The Straits Times (2014-yil 10-iyun). Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
  24. ↑ Lee. „Brompton bikes case: S$5,000 fine for former NParks official“. TODAY (2014-yil 11-iyun). Qaraldi: 2022-yil 16-fevral.
  25. ↑ „CPIB officer facing 21 charges of fraud involving at least 24.7 million“. The Straits Times (2013-yil 24-iyul).
  26. ↑ „Senior CPIB officer charged with stealing S25.76 million engages lawyer“. sg.news.yahoo.com.
  27. ↑ „Former CPIB Assistant Director jailed 10 years“. TODAYonline.
  28. ↑ „Ex-MFA protocol chief Lim Cheng Hoe sentenced to 15 months' jail for cheating“. The Straits Times (2014-yil 20-fevral).
  29. ↑ „Former MFA protocol chief Lim Cheng Hoe pleads guilty to 10 counts of fraud“. AsiaOne (2014-yil 17-fevral).
  30. ↑ „Ang Mo Kio Town Council general manager investigated by CPIB“. sg.news.yahoo.com.
  31. ↑ „General manager of PAP town council removed from duties and placed under CPIB investigations“. The Online Citizen (2016-yil 29-dekabr). 2018-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-yanvar.
  32. ↑ „Former general manager of Ang Mo Kio Town Council charged in court for alleged corruption“. The Online Citizen (2018-yil 14-mart). 2018-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-mart.
  33. ↑ „Oil, bribes, politicians: what happened to 'clean' Singapore?“. South China Morning Post (2017-yil 29-dekabr).
  34. ↑ „Workers' Party to file Parliamentary Questions on Keppel corruption scandal“. The Online Citizen (2017-yil 29-dekabr). 2018-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-yanvar.
  35. ↑ „Ex-RSAF engineer who cheated Government over 34.8M contracts jailed“. sg.news.yahoo.com. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Singapurda_korrupsiya&oldid=3430229" dan olindi