So‘z erkinligi yo‘lida halok bo‘lgan jurnalistlar yodgorligi

Soʻz erkinligi uchun halok boʻlgan jurnalistlarga atab oʻrnatilgan yodgorlik — Grozniy shahridagi Jurnalistlar maydonidagi yodgorlik. 1973-yil 30-aprelda Sovet hokimiyati uchun jasur kurashchilar haykali sifatida ochildi[1]. 2007-yilda rekonstruksiya qilinib, zamonaviy qiyofa va nom oldi.

Yodgorlikning tavsifi va tarixi tahrir

Yodgorlik Grozniy shahrida, 1973-yil 30-aprelda ochilgan Jurnalistlar maydonida joylashgan. Dastlab, yodgorlik Sovet hokimiyati uchun kurashchilarga bagʻishlangan edi[2][3].

 
Sovet hokimiyati uchun kurashchilar haykali (qayta qurishdan oldin)

Stela-yodgorlik oʻz shakliga koʻra bayroqni eslatadi (6 x 2,5 x 0,45 metr). Yodgorlik jilolangan qizil granit plitalari bilan qoplangan. Yodgorlikning poydevori kulrang granitdan yasalgan, uning oldida trapezoidal kulrang granit bloki joylashgan. Stellada „Sovet hokimiyati uchun jasur kurashchilarga abadiy shon-sharaf“ soʻzlari oʻyib yozilgan.

1990-yil 13-martda yodgorlik madaniy meros obyekti sifatida tan olinib, davlat muhofazasiga olingan.

1995 va 1999-yillarda janglar paytida yodgorlik shikastlangan.

2006-yil dekabr oyida Checheniston hududiga qoʻshinlar kiritilganining 15-yilligi munosabati bilan chechen jurnalistlari Checheniston hukumati raisi Ramzan Qodirovga qayta tiklanayotgan Matbuot uyi yonida xizmat vazifasini bajarishda halok boʻlgan jurnalistlarga haykal oʻrnatishni soʻrab murojaat qilishdi. 15-yil davomida respublika hududida 100 ga yaqin jurnalist halok boʻldi, ulardan 22 nafari mahalliy jurnalistlar edi[4][5][6].

 
Soʻz erkinligi uchun halok boʻlgan jurnalistlarga haykali

Ramzan Qodirov topshirigʻiga koʻra, 2007-yil fevral oyida Sovet hokimiyati uchun kurashganlar haykali rekonstruksiya qilindi va jurnalistlarga bagʻishlandi. Yodgorlikning koʻrinishi oʻzgargan: „banner“ qora tosh bilan qoplangan, plintus oq tosh bilan qoplangan. Yodgorlikda kitob oʻyib chizilgan, rus tilida „Soʻz erkinligi uchun halok boʻlgan jurnalistlarga“ yozuvi, shuningdek, chechen tilida "Shain metta daha ash ditina dosh... („Sening oʻrniga soʻzlaring qoldi“) soʻzlari yozilgan. Yodgorlik oldidagi maydon koshinlar bilan qoplangan. Yodgorlikni rekonstruksiya qilish ishlari Rossiya Qahramoni Ahmat Qodirov nomidagi viloyat jamoat fondi mablagʻlari hisobidan amalga oshirildi.

2007-yil 22-mayda rekonstruksiya qilingan yodgorlikning tantanali ochilishi boʻlib oʻtdi. Ochilish marosimida Checheniston Respublikasi Prezidenti Ramzan Qodirov, Checheniston Respublikasi hukumati aʼzolari, respublikaning barcha ommaviy axborot vositalari vakillari va respublikaning koʻplab aholisi ishtirok etdi[7].

Manbalar tahrir

  1. Pamyatnik borsam revolyutsii[sayt ishlamaydi]
  2. M. Kryukov. Ploщad Drujbi. „Pravda“, 1973, 5-maya
  3. V. Marziev. Geroyam Grajdanskoy. „Komsomolskoe plemya“, 1973, 1-maya
  4. V Groznom poyavitsya pamyatnik jurnalistam, pogibshim pri vipolnenii svoix obyazannostey[sayt ishlamaydi]
  5. „В Грозном заложен памятник погибшим журналистам“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 27-iyun.
  6. „В Грозном открыли памятник погибшим журналистам“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 27-iyun.
  7. „В Грозном открыли Сквер журналистов“. 2014-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 27-iyun.